Bài 15. Chiếc lược ngà

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH !
Giáo viên: Nguyễn Văn Anh

TU?N 15- TI?T 71,72 - VAN B?N
Tuần 15-Tiết 71,72. Văn bản: chiếc lược ngà
( Nguyễn Quang Sáng)
I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả:
a. Cuộc đời :

(Trích)
- Nguyễn Quang Sáng (bút danh Nguyễn Sáng) sinh năm 1932, quê ở huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang.
- Ông là nhà văn đã từng tham gia hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ cứu nước.
Trình bày những hiểu biết của em về tác giả Nguyễn Quang Sáng?
b. Sự nghiệp sáng tác:

+ Truyện ngắn: "Con chim vàng" (1957),
"Chiếc lược ngà"(1966).
+ Truyện vừa: "Câu chuyện bên trận địa pháo"
(1966), "Cái áo thằng hình rơm" (1975).
+ Tiểu thuyết: "Nhật kí người ở lại" (1962),
"Dòng sông thơ ấu" (1985).
+ Kịch bản phim: "Mùa gió chướng" (1977)
"Cánh đồng hoang" (1978).

(Trích)
I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả:
Tuần 15-Tiết 71,72. Văn bản: chiếc lược ngà
( Nguyễn Quang Sáng)
Tác giả Nguyên An nhận xét: "Truyện ngắn của Nguyễn Quang Sáng thường hấp dẫn người đọc bằng những tình huống bất ngờ mà tự nhiên hợp lí, bằng mạch kể chậm rãi, từ tốn mà đượm chất xung đột của kịch. Ngôn ngữ Nam bộ trong sáng tác của ông cũng vừa phải, có chỗ đậm đặc song vẫn dễ gần".

(Trích)
I.Tìm hiểu chung :
1. Tác giả:
Tuần 15-Tiết 71,72. Văn bản: chiếc lược ngà
( Nguyễn Quang Sáng)
2. Tác phẩm:


(Trích)
I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả: (sgk/201)
* Hoàn cảnh sáng tác:

- Viết năm 1966 - khi tác giả đang hoạt động tại chiến trường Nam Bộ.
Tuần 15-Tiết 71. Văn bản: chiếc lược ngà
( Nguyễn Quang Sáng)
Giới thiệu hoàn cảnh ra đời của tác phẩm? Em hiểu gi về hoàn cảnh này?
Truyện viết về đề tài gỡ?ẹe� taứi ủoự mang yự nghúa thoõng ủieọp nhử theỏ naứo?
Tình cha con trong chiến tranh ? Éo le, mất mát do chiến tranh gây ra cho mỗi gia đình.
I.Tìm hiểu chung:
Tác giả: (SGK)
2. Tác phẩm:
- Viết năm 1966 - khi tác giả đang hoạt động tại chiến trường Nam Bộ.



(Trích)
Tuần 15-Tiết 71. Văn bản: chiếc lược ngà
( Nguyễn Quang Sáng)
? Theo em văn bản sử dụng phương thức biểu đạt nào?
A. Tự sự kết hợp thuyết minh và biểu cảm.
B. Tự sự kêt hợp miêu tả và nghi luận.
C. Tự sự kết hơp miêu tả và biểu cảm.
? Theo em văn bản sử dụng ngôi kể nào?
A. Ngôi thứ nhất.
B. Ngôi thứ hai.
C. Ngôi thứ ba.
? Ai là nhân vật chính trong truyện?
A .Bác Ba và ông Sáu.
B. Bác Ba và bé Thu.
C. Ông Sáu và bé Thu.

C. Tự sự kết hơp miêu tả và biểu cảm.

A. Ngôi thứ nhất.
C. Ông Sáu và bé Thu.

I.Tìm hiểu chung:
Tác giả: (SGK)
2. Tác phẩm:
- Viết năm 1966 - khi tác giả đang hoạt động tại chiến trường Nam Bộ.



(Trích)
Tuần 15-Tiết 71. Văn bản: chiếc lược ngà
( Nguyễn Quang Sáng)
Xác định boỏ cuùc vaờn baỷn?
3.Bố cục:
3 phần
I.Tìm hiểu chung:
1. Tác giả: (SGK)
2. Tác phẩm:


(Trích)
Tuần 15-Tiết 71. Văn bản: chiếc lược ngà
( Nguyễn Quang Sáng)
II. Đọc - hiểu văn bản:
1. Đọc:
2. Tóm tắt văn bản:
Hãy tóm tắt nội dung chính vaờn bản?
Ông Sáu xa nhà đi kháng chiến, khi về thăm nhà, bé Thu không nhận ra ba vì vết thẹo trên mặt làm ba em không giống với người trong bức ảnh chụp chung với má. Em đối xử với ba như một người xa lạ.
Đến lúc Thu nhận ra cha, tỡnh cha con thửực daọy maừnh lieọt trong em thì cũng là lúc ông Sáu phải lên đường.
ễ� caờn cửự, oõng Saựu do�n heỏt tỡnh caỷm yeõu quyự, nhụự thửụng con vaứo vieọc laứm moọt chieỏc lửụùc ngaứ ủeồ taởng con gaựi beự boỷng
Trong moọt traọn caứn oõng hi sinh. Trửụực luực nhaộm maột, oõng coứn kũp trao caõy lửụùc cho ngửụứi baùn
I.Tìm hiểu chung:
1. Tác giả: (SGK)
2. Tác phẩm:


(Trích)
Tuần 15-Tiết 71. Văn bản: chiếc lược ngà
( Nguyễn Quang Sáng)
II. Đọc - hiểu văn bản:
1. Đọc:
2. Tóm tắt văn bản:
3. Phân tích:
Phần đầu truyện, tác giả đặt hai cha con ông Saú trong hoàn cảnh nào? Theo em, hoàn cảnh đó có ý nghĩa như thế nào trong truyện?
Hai cha con 8 naờm xa caựch bụỷi chieỏn tranh (beự Thu chổ
bieỏt maởt cha mỡnh trong aỷnh)
? Dẫn dắt toàn bộ mạch truyện , giúp bộc lộ sâu sắc cảm xúc nhân vật và gía trị tác phẩm.
I.Tìm hiểu chung:
1. Tác giả: (SGK)
2. Tác phẩm:


(Trích)
Tuần 15-Tiết 71. Văn bản: chiếc lược ngà
( Nguyễn Quang Sáng)
II. Đọc - hiểu văn bản:
1. Đọc:
2. Tóm tắt văn bản:
3. Phân tích:
a.Dieón bieỏn taõm traùng vaứ tỡnh caỷm beự Thu trong la�n oõng Saựu ve� thaờm nhaứ:
Nhân vật bé Thu được khắc họa trong những hoàn cảnh nào?
Bé Thu được khắc họa trong hai hoàn cảnh
Trước khi nhận ra cha
- Khi nhận ra cha
Thảo luận
Câu hỏi : Tìm những chi tiết trong truyện thể hiện thái độ,hành động của bé Thu trước và sau khi nhận ông Sáu là cha?
I.Tìm hiểu chung:
1. Tác giả: (SGK)
2. Tác phẩm:


(Trích)
Tuần 15-Tiết 71. Văn bản: chiếc lược ngà
( Nguyễn Quang Sáng)
II. Đọc - hiểu văn bản:
1. Đọc:
2. Tóm tắt văn bản:
3. Phân tích:
a.Dieón bieỏn taõm traùng vaứ tỡnh caỷm beự Thu trong la�n oõng Saựu ve� thaờm nhaứ:
?Taõm lớ tửù nhieõn, theồ hieọn tỡnh caỷm thuỷy chung son saộc vụựi ngửụứi cha trong aỷnh.
* Trước khi nhận ra cha:
. nghe goùi con beự troứn maột ngụ ngaực nhỡn.
-. maởt noự boóng taựi ủi,vuùt chaùy. Keõu theựt leõn: Maự! Maự!
-Caứng voó ve� con beự caứng ủaồy ra.mong goùi moọt tieỏng ba. chaỳng bao giụứ chũu goùi.
-Noự lie�n laỏy ủuừa.baỏt tha�n haỏt tung caựi trửựng caự.. ẹa�u cuoỏi gaốm xuoỏng.laởng leừ ủửựng daọy.
?Caự tớnh maùnh meừ, ửụng ngaùnh, quyeỏt khoõng nhaọn cha
Tất cả những diễn biến tâm trạng, hành động của bé Thu đáng trách hay đáng thương? Vì sao?
I.Tìm hiểu chung:
1. Tác giả: (SGK)
2. Tác phẩm:


(Trích)
Tuần 15-Tiết 71. Văn bản: chiếc lược ngà
( Nguyễn Quang Sáng)
II. Đọc - hiểu văn bản:
1. Đọc:
2. Tóm tắt văn bản:
3. Phân tích:
a.Dieón bieỏn taõm traùng vaứ tỡnh caỷm beự Thu trong la�n oõng Saựu ve� thaờm nhaứ:
?Taõm lớ tửù nhieõn, theồ hieọn tỡnh caỷm thuỷy chung son saột vụựi ngửụứi cha trong aỷnh.
* Trước khi nhận ra cha:
. nghe goùi con beự troứn maột ngụ ngaực nhỡn.
-. maởt noự boóng taựi ủi,vuùt chaùy. Keõu theựt leõn: Maự! Maự!
-Caứng voó ve� con beự caứng ủaồy ra.mong goùi moọt tieỏng ba. chaỳng bao giụứ chũu goùi.
-Noự lie�n laỏy ủuừa.baỏt tha�n haỏt tung caựi trửựng caự.. ẹa�u cuoỏi gaốm xuoỏng.laởng leừ ủửựng daọy.
?Caự tớnh maùnh meừ, ửụng ngaùnh, quyeỏt khoõng nhaọn cha
*Khi nhaọn ra cha:
-...đôi mắt mênh mông của con bé bỗng xôn xao.
Nó bỗng kêu thét lên.tiếng kêu như xé.chạy xô tới.dang hai tay ôm chặt.
- Nó hôn ba nó cùng khắp.hôn cả vết thẹo dài.nói trong tiếng nấc.
? Tình yêu và nỗi mong nhớ với người cha bùng lên tuôn trào mãnh liệt,hối hả, cuống quýt xen cả niềm hối hận.
chua d?y tuổi
ba đI kháng chiến
Những năm tuổi thơ
đợi chờ mòn mỏi
Tám năm sau
ba trở về
Ba ngày ba ở nhà
không nhận ra
Nhận ra ba
chia tay
Tình huống éo le

I.Tìm hiểu chung:
1. Tác giả: (SGK)
2. Tác phẩm:


(Trích)
Tuần 15-Tiết 71. Văn bản: chiếc lược ngà
( Nguyễn Quang Sáng)
II. Đọc - hiểu văn bản:
1. Đọc:
2. Tóm tắt văn bản:
3. Phân tích:
a. Dieón bieỏn taõm traùng vaứ tỡnh caỷm beự Thu trong la�n oõng Saựu ve� thaờm nhaứ:
b. Tình cha con qua nhân vật ông Sáu:
Lần theo mạch truyện, tình cha con qua nhân vật ông Sáu được khắc họa trong những tình huống nào?
Tình cha con ở ông Sáu thể hiện qua 4 tình huống:
- Khi về đến nhà
Những ngày ở nhà
Lúc ra đi
- Ở chiến trường
Thảo luận nhóm
(3`)
Câu 1: Tìm những chi tiết trong truyện thể hiện suy nghĩ và hành động của ông Sáu trong mỗi tình huống?
Câu 2: Phân tích rõ những tình cảm của ông Sáu qua từng tình huống:
Nhóm 1: Khi về đến nhà
Nhóm 2: Những ngày ở nhà
Nhóm 3: Phút chia tay
-Nhóm 4: Ở chiến trường
I.Tìm hiểu chung:
1. Tác giả: (SGK)
2. Tác phẩm:


(Trích)
Tuần 15-Tiết 71. Văn bản: chiếc lược ngà
( Nguyễn Quang Sáng)
II. Đọc - hiểu văn bản:
1. Đọc:
2. Tóm tắt văn bản:
3. Phân tích:
a. Dieón bieỏn taõm traùng vaứ tỡnh caỷm beự Thu trong la�n oõng Saựu ve� thaờm nhaứ:
b. Tình cha con qua nhân vật ông Sáu:
*Khi về đến nhà:
Anh vừa bước xuống,vừa khom người đưa tay đón chờ con.
-.nỗi đau đớn khiến mặt anh sầm lại.hai tay buông xuống như bị gãy.
I.Tìm hiểu chung:
1. Tác giả: (SGK)
2. Tác phẩm:


(Trích)
Tuần 15-Tiết 71. Văn bản: chiếc lược ngà
( Nguyễn Quang Sáng)
II. Đọc - hiểu văn bản:
1. Đọc:
2. Tóm tắt văn bản:
3. Phân tích:
a. Dieón bieỏn taõm traùng vaứ tỡnh caỷm beự Thu trong la�n oõng Saựu ve� thaờm nhaứ:
b. Tình cha con qua nhân vật ông Sáu:
*Khi về đến nhà:
Anh vừa bước xuống,vừa khom người đưa tay đón chờ con.
-.nỗi đau đớn khiến mặt anh sầm lại.hai tay buông xuống như bị gãy.
*Những ngày ở nhà:
-Suốt ngày anh chẳng đi đâu xa.vỗ về con..
mong được nghe tiếng ba.
*Lúc ra đi:
-.không muốn cho con thấy mình khóc.
*Ở chiến trường:
-Chiếc lược ngà.dòng chữ mà anh gò lưng tẩn mẫn:"Yêu nhớ tặng Thu con của ba".
I.Tìm hiểu chung:
1. Tác giả: (SGK)
2. Tác phẩm:


(Trích)
Tuần 15-Tiết 71. Văn bản: chiếc lược ngà
( Nguyễn Quang Sáng)
II. Đọc - hiểu văn bản:
1. Đọc:
2. Tóm tắt văn bản:
3. Phân tích:
a. Dieón bieỏn taõm traùng vaứ tỡnh caỷm beự Thu trong la�n oõng Saựu ve� thaờm nhaứ:
b. Tình cha con qua nhân vật ông Sáu:
*Khi về đến nhà:
Anh vừa bước xuống,vừa khom người đưa tay đón chờ con.
-.nỗi đau đớn khiến mặt anh sầm lại.hai tay buông xuống như bị gãy.
*Những ngày ở nhà:
-Suốt ngày anh chẳng đi đâu xa.vỗ về con..
mong được nghe tiếng ba.
*Lúc ra đi:
-.không muốn cho con thấy mình khóc.
*Ở chiến trường:
-Chiếc lược ngà.dòng chữ mà anh gò lưng tẩn mẫn:"Yêu nhớ tặng Thu con của ba".
Theo dõi nguyên nhân,diễn biến và quá trình hình thành chiếc lược ngà, em hãy cho biết vì sao nó là biểu hiện của tình cha con thiêng liêng bất tử?
-Người cha đã gửi gắm tất cả tình cảm vào chiếc lược.
Chiếc lược mang hình cảnh đứa con.
- Ông Sáu hi sinh?chiếc lược là biểu tượng của tình cha con thiêng liêng bất tử.
Ông Sáu ra đi, mang
theo lời dặn của con
? chi?n khu,
ụng nh? con da di?t

Ông gửi lại cho
đồng đội.
Tình huống éo le

ÔNG LÀM CHIẾC LƯỢC NGÀ
CHIẾN TRANH KHỐC LIỆT CÓ THỂ CƯỚP ĐI HẠNH PHÚC GIA ĐÌNH NHƯNG KHÔNG THỂ GIẾT CHẾT TÌNH CHA CON THIÊNG LIÊNG BẤT TỬ
I.Tìm hiểu chung:
1. Tác giả: (SGK)
2. Tác phẩm:


(Trích)
Tuần 15-Tiết 71. Văn bản: chiếc lược ngà
( Nguyễn Quang Sáng)
II. Đọc - hiểu văn bản:
1. Đọc:
2. Tóm tắt văn bản:
3. Phân tích:
a. Dieón bieỏn taõm traùng vaứ tỡnh caỷm beự Thu trong la�n oõng Saựu ve� thaờm nhaứ:
b. Tình cha con qua nhân vật ông Sáu:
*Khi về đến nhà:
Anh vừa bước xuống,vừa khom người đưa tay đón chờ con.
-.nỗi đau đớn khiến mặt anh sầm lại.hai tay buông xuống như bị gãy.
*Những ngày ở nhà:
-Suốt ngày anh chẳng đi đâu xa.vỗ về con..
mong được nghe tiếng ba.
*Lúc ra đi:
-.không muốn cho con thấy mình khóc.
*Ở chiến trường:
-Chiếc lược ngà.dòng chữ mà anh gò lưng tẩn mẫn:"Yêu nhớ tặng Thu con của ba".
?Tình cha con thắm thiết sâu nặng, thiêng liêng, bất tử. Nỗi đau thương,mất mát éo le mà chiến tranh gây nên.
c.Nghệ thuật đặc sắc:
Theo em, truyện ngắn này đã đạt được những giá trị đặc sác gì về ngôi kể, cốt truyện và xây dựng,miêu tả tâm lí nhân vật?
-Lựa chọn ngôi kể thích hợp (Bác Ba)
?Vừa khách quan vừa bộc lộ tâm lí nhân vật.
- Cốt truyện éo le, tình huống bất ngờ nhưng chặt chẽ, hợp lí, lôi cuốn, đầy xúc động.
-Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật sâu sắc, đậm nét cá tính.(đặc biệt là bé Thu)
I.Tìm hiểu chung:
1. Tác giả: (SGK)
2. Tác phẩm:


(Trích)
Tuần 15-Tiết 71. Văn bản: chiếc lược ngà
( Nguyễn Quang Sáng)
II. Đọc - hiểu văn bản:
1. Đọc:
2. Tóm tắt văn bản:
3. Phân tích:
a. Dieón bieỏn taõm traùng vaứ tỡnh caỷm beự Thu trong la�n oõng Saựu ve� thaờm nhaứ:
b. Tình cha con qua nhân vật ông Sáu:
c.Nghệ thuật đặc sắc:
III. Tổng kết:
Theo em, nhan đề tác phẩm có ý nghĩa như thế nào?
Qua tác phẩm, em có cảm nhận gì về hai cuộc kháng chiến của dân tộc và đời sống tình cảm của con người VIệt Nam?
Ghi nhớ (sgk/202)

(Trích)
Tuần 15-Tiết 71. Văn bản: chiếc lược ngà
( Nguyễn Quang Sáng)
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
1.Bài cũ:
Học bài, tóm tắt nội dung văn bản.
Nắm vững nội dung và nghệ thuật văn bản.
Ôn tập các tác phẩm thơ và truyện hiện đại từ sau 1945 theo các câu hỏi trong sgk.
2.Bài mới: ÔN TẬP KIỂM TRA TIẾNG VIỆT
Nắm vững nội dung kiến thức phần TV9
Xem lại các tiết tổng kết luyện tập.