Bài 15. Chiếc lược ngà

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG
CÁC EM ĐẾN VỚI TIẾT HỌC HÔM NAY
TRƯỜNG THCS
VĂN LANG
Giáo viên:
Nguyễn
Thị
Chân Trang
KIỂM TRA BÀI CŨ:
1. Tóm tắt truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long.
2. Nhân vật anh thanh niên trong truyện được miêu tả với những nét đẹp nào trong cách sống và làm việc?
Tuần 14-15
Tiết 70-71
CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
I. Tìm hiểu chung:
- Sinh năm 1932, quê ở Chợ Mới- An Giang.
Tham gia kháng chiến và sáng tác văn học ở chiến trường Nam Bộ
2.Tác phẩm:
Tuần 14-15
Tiết 70-71
CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
- Chiếc lược ngà viết 1966
- Vị trí đoạn trích: phần giữa văn bản
1. Tác giả: Nguyễn Quang Sáng

Ông Sáu xa nhà đi kháng chiến. Mãi đến khi con gái lên 8 tuổi, ông mới có dịp về thăm nhà với lòng mong nhớ con da diết nhưng Thu không chịu nhận cha.
Suốt ba ngày phép ở nhà, anh tìm mọi cách vỗ về con nhưng Thu nhất định không chịu gọi “ba”.
Đến lúc Thu nhận ra cha, tình cha con bùng dậy mãnh liệt trong em cũng là lúc ông Sáu phải ra đi. Thu để ba ra đi với lời hứa mua cho em chiếc lược.
Ở khu căn cứ, người cha dồn hết tình cảm vào việc làm một chiếc lược bằng ngà voi để tặng cô con gái bé bỏng.
Trong một trận càn, ông hy sinh. Trước lúc nhắm mắt, ông còn kịp trao cây lược lại cho người bạn.
Bác Ba gặp lại Thu lúc Thu đã là một cô giao liên dũng cảm.
Giữa hai người nảy nở một tình cảm, giống như là tình cha con.
Tuần 14-15
Tiết 70-71
CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
I. Tìm hiểu chung:
II. Đọc-Hiểu văn bản
Tóm tắt văn bản ?
1. Đọc
2. Tóm tắt
3. Phân tích
- Truyện được kể ở ngôi thứ nhất (Nhân vật bác Ba, bạn của ông Sáu)
Tạo độ tin cậy và tính khách quan cho câu chuyện.
Người kể chủ động điều khiển nhịp kể theo trạng thái cảm xúc, xen vào ý kiến bình luận, suy nghĩ.
Các nhân vật, chi tiết trong truyện được bộc lộ rõ hơn, ý nghĩa tư tưởng của truyện thêm sức thuyết phục.
Truyện được kể ở ngôi thứ mấy?
Ngôi kể đó có tác dụng gì?
Tuần 14-15
Tiết 70-71
CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
I. Tìm hiểu chung:
II. Đọc-Hiểu văn bản
1. Đọc
2. Tóm tắt
3. Phân tích
Truyện thể hiện tình cảm cha con trong tình huống rất đặc biệt.
Đó là tình huống nào?
-Ở khu căn cứ, ông Sáu dồn tất cả tình yêu thương và mong nhớ con vào việc làm chiếc lược ngà để tặng con nhưng ông đã hy sinh khi chưa kịp trao món quà ấy cho con gái.
Tuần 14-15
Tiết 70-71
CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
=> Tình huống cơ bản của truyện.
I. Tìm hiểu chung:
II. Đọc-Hiểu văn bản
1. Đọc
2. Tóm tắt
3. Phân tích
- Hai cha con gặp nhau sau tám năm xa cách, trớ trêu là bé Thu không nhận cha, đến lúc em nhận ra ba và thể hiện tình cảm mãnh liệt thì ông Sáu phải ra đi.
- Nghe gọi, giật mình, tròn mắt nhìn, ngơ ngác, lạ lùng
Chớp mắt nhìn … như muốn hỏi …
Mặt tái đi, vụt chạy và kêu thét lên…
Những chi tiết đó diễn tả tâm trạng,cảm xúc gì ở bé Thu?
Tuần 14-15
Tiết 70-71
CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
I. Tìm hiểu chung:
II. Đọc-Hiểu văn bản
1. Đọc
2. Tóm tắt
3. Phân tích
a.Tình cảm của bé Thu
* Lúc mới gặp cha
 Ngỡ ngàng, xa lạ, hoảng sợ…
Tìm chi tiết miêu tả hành động của bé Thu khi mới gặp ba ?
Tuần 14-15
Tiết 70-71
CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
I. Tìm hiểu chung:
II. Đọc-Hiểu văn bản
1. Đọc
2. Tóm tắt
3. Phân tích
Bài tập củng cố
Nếu đặt mình vào trường hợp của bé Thu, em sẽ phản ứng như thế nào trước tình huống ấy ? Vì sao ?
- Nắm kiến thức về tác giả, tác phẩm.
- Đọc và tóm tắt lại văn bản.
- Nắm diễn biến tâm lí và tình cảm của bé Thu trước khi Thu nhận cha.
- Chuẩn bị văn bản “Chiếc lược ngà” (Tiết 2):
+ Tìm hiểu diễn biến tâm lí và tình cảm của Thu trong buổi chia tay đầy xúc động.
+ Tìm hiểu tình cảm của người cha dành cho con.
+ Đóng vai nhân vật Thu khi đã lớn kể lại tâm trạng ân hận của mình khi không nhận cha trong những ngày cha ở nhà.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Mời anh Sáu vào ăn cơm: gọi trống không “Vô ăn cơm”.
Nồi cơm sôi: nhất định không chịu nhờ anh Sáu, tự mình chắt nước
Ăn cơm: hất tung cái trứng cá, bị đánh, không khóc, bỏ về ngoại, khua dây xuồng kêu rổn rảng thật to.
Tuần 14-15
Tiết 70-71
CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
I. Tìm hiểu chung:
II. Đọc-Hiểu văn bản
1. Đọc
2. Tóm tắt
3. Phân tích
* Những ngày anh Sáu ở nhà:
a.Tình cảm của bé Thu
* Lúc mới gặp cha
Chi tiết miêu tả thái độ của bé Thu trong những ngày anh Sáu ở nhà?
Tuần 14-15
Tiết 70-71
CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
I. Tìm hiểu chung:
II. Đọc-Hiểu văn bản
1. Đọc
2. Tóm tắt
3. Phân tích
* Những ngày anh Sáu ở nhà:
a.Tình cảm của bé Thu
* Lúc mới gặp cha
Thảo luận nhóm
Khi hất tung cái trứng cá rồi bị đánh mắng,nó lặng lẽ nhặt lại cái trứng đặt vào bát rồi đứng dậy chèo xuồng về ngoại là lúc bé Thu thể hiện tình yêu thương mãnh liệt nhất với ba. Ý kiến của em thế nào ?
- Bé Thu không xem anh Sáu là cha
- Hành động hất cái trứng cá thì sự căm ghét anh Sáu lên đến cao độ.Chứng tỏ nó yêu ba vô cùng nên không ai khác thay thế ba nó
- Sự cứng đầu ấy còn là niềm kiêu hãnh trẻ thơ về một tình yêu mà nó dành trọn ven cho người chỉ khi nào nó tin là ba
- Mời anh Sáu vào ăn cơm: gọi trống không “Vô ăn cơm”.
Nồi cơm sôi: nhất định không chịu nhờ anh Sáu, tự mình chắt nước
Ăn cơm: hất tung cái trứng cá, bị đánh, không khóc, bỏ về ngoại, khua dây xuồng kêu rổn rảng thật to.
 Bướng bỉnh, ngang ngạnh, lạnh lùng
Tuần 14-15
Tiết 70-71
CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
I. Tìm hiểu chung:
II. Đọc-Hiểu văn bản
1. Đọc
2. Tóm tắt
3. Phân tích
* Những ngày anh Sáu ở nhà:
a.Tình cảm của bé Thu
* Lúc mới gặp cha
Tuần 14-15
Tiết 70-71
CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
I. Tìm hiểu chung:
II. Đọc-Hiểu văn bản
1. Đọc
2. Tóm tắt
3. Phân tích
* Những ngày anh Sáu ở nhà:
a.Tình cảm của bé Thu
* Lúc mới gặp cha
* Phút chia tay
Chi tiết miêu tả diễn biến tâm lí của bé Thu trong giờ phút chia tay với anh Sáu ?
- Vẻ mặt buồn rầu , nghĩ ngợi sâu xa.
- Đôi mắt xôn xao.
Kêu thét lên : Ba ...a...a ... ba!
- Nhảy thót lên, dang hai tay ôm chặt lấy cổ ba.
- Hôn tóc, hôn cổ, hôn vai và hôn cả vết thẹo dài bên má của ba.
- Tóc tơ sau gáy dựng đứng.
- Dang hai chân cấu chặt lấy ba.
- Đôi vai nhỏ bé run run.
Tuần 14-15
Tiết 70-71
CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
I. Tìm hiểu chung:
II. Đọc-Hiểu văn bản
1. Đọc
2. Tóm tắt
3. Phân tích
* Những ngày anh Sáu ở nhà:
a.Tình cảm của bé Thu
* Lúc mới gặp cha
* Phút chia tay
- Vẻ mặt buồn rầu , nghĩ ngợi sâu xa.
- Đôi mắt xôn xao.
Kêu thét lên : Ba ...a...a ... ba!
- Nhảy thót lên, dang hai tay ôm chặt lấy cổ ba.
- Hôn tóc, hôn cổ, hôn vai và hôn cả vết thẹo dài bên má của ba.
- Tóc tơ sau gáy dựng đứng.
- Dang hai chân câu chặt lấy ba.
- Đôi vai nhỏ bé run run.
Qua đó, em thấy bé Thu đã bộc những nét tính cách gì ?
Nhận xét về nghệ thuật miêu tả nhân vật của tác giả ?
Mạnh mẽ, quyết liệt và yêu ba sâu sắc
Tuần 14-15
Tiết 70-71
CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
I. Tìm hiểu chung:
II. Đọc-Hiểu văn bản
1. Đọc
2. Tóm tắt
3. Phân tích
a.Tình cảm của bé Thu
Nhắc lại những chi tiết cho thấy tâm trạng của anh Sáu trong lần đầu gặp con ?
b. Tình cảm của người cha
- Xuồng gần đến bến, ông nhún chân nhảy thót lên, bước vội vàng kêu to: “Thu! Con!”
- Xúc động, vết thẹo đỏ ửng lên, giọng lặp bặp run run : “Ba đây con !”
=>Tình cha con không thể kìm nén, tâm trạng xúc động mạnh mẽ.
- Đứng sững, mặt sầm lại, hai tay buông xuôi như bị gãy.
=> Đau khổ, hụt hẫng, thất vọng.
* Lần đầu gặp con
Tuần 14-15
Tiết 70-71
CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
I. Tìm hiểu chung:
II. Đọc-Hiểu văn bản
1. Đọc
2. Tóm tắt
3. Phân tích
b.Tình cảm của anh Sáu
Tình cảm của anh Sáu trong 2 ngày đoàn tụ?
- Ông chẳng đi đâu xa, lúc nào cũng vỗ về con.
- Tìm mọi cách để nghe một tiếng gọi ba của con.
=>Yêu con tha thiết, khao khát được nghe tiếng gọi “Ba” thân thương.
- Vung tay đánh vào mông con.
- Nhìn con với đôi mắt trìu mến lẫn buồn rầu.
- Khe khẽ nói: “ thôi ! ba đi nghe con !”.
- Ôm con, lau nước mắt, hôn lên mái tóc con.
=> Hạnh phúc, sung sướng pha lẫn đau khổ khi chia tay con
* Những ngày đoàn tụ
Tuần 14-15
Tiết 70-71
CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
I. Tìm hiểu chung:
II. Đọc-Hiểu văn bản
1. Đọc
2. Tóm tắt
3. Phân tích
a.Tình cảm của người cha
* Những ngày xa con
Việc anh Sáu dùng hết tâm sức để làm chiếc lược ngà chứng tỏ điều gì ?
- ễng nh? con da di?t.
- Day d?t, õn h?n vỡ dỏnh con.
- ễng mu?n l�m m?t cõy lu?c t?ng con d? th?c hi?n l?i d?n c?a con
- Ông cưa từng chiếc răng lược, thận trọng, tỉ mỉ và cố công như một người thợ bạc.
- Gũ lung, t?n m?n kh?c t?ng nột " yờu nh? t?ng Thu con c?a ba. "
- M�i lờn túc cho cõy lu?c thờm búng, thờm mu?t.
Chiếc lược ngà là vât quý giá thiêng liêng, là kết tinh tình phụ tử .
=> Yêu con sâu nặng, nhớ con da diết.
 Chiếc lược ngà là vât quý giá thiêng liêng, là kết tinh tình phụ tử .
ước nguyện của
tình phụ tử
Ông Sáu
trước lúc hi sinh
- Không trăng trối được điều gì.
Đưa tay vào túi móc cây lược trao
cho bác Ba .
- Nhỡn bỏc m?t h?i lõu d?i b?n
hi?u ý r?i nh?m m?t .
ánh mắt
Điều trăng trối không lời
Sự uỷ thác
của người lính
Hành động
chuyển giao
sự sống
Tình yêu cha dành cho con
không thể chết
Tiết 74:
Văn b?n: Chiếc lược ngà
III - T?ng k?t
Nguyễn Quang Sáng
2. Nghệ thuật
Sáng tạo tình huống bất ngờ mà tự nhiên, hợp lý.
Ch?n ngụi k? chuy?n phự h?p.
Miêu tả tâm lý và xây dựng tính cách nhân vật thành công.
- C?t truy?n ch?t ch? b?t ng?.
1. Nội dung
(Trích)
Sự bướng bỉnh đáng yêu của bé Thu bởi tình cảm chân thành
mà bé Thu dành cho ba
Tình cha con sâu nặng trong cảnh ngộ éo le của
chiến tranh.
Tiết 74:
Văn b?n: Chiếc lược ngà
III - T?ng k?t
Nguyễn Quang Sáng
1. Nghệ thuật
Sáng tạo tình huống bất ngờ mà tự nhiên, hợp lý.
Ch?n ngụi k? chuy?n phự h?p.
Miêu tả tâm lý và xây dựng tính cách nhân vật thành công.
- C?t truy?n ch?t ch? b?t ng?.
2. Nội dung
(Trích)
Sự bướng bỉnh đáng yêu của bé Thu bởi tình cảm chân thành
mà bé Thu dành cho ba
Tình cha con sâu nặng trong cảnh ngộ éo le của
chiến tranh.
3. Ý nghĩa
Câu chuyện cảm động về tình cha con sâu nặng. Truyện cho ta hiểu thêm về những mất mát do chiến tranh mà nhân dân ta trải qua trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước
Tuần 14-15
Tiết 70-71
CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
I. Tìm hiểu chung:
II. Đọc-Hiểu văn bản
1. Đọc
2. Tóm tắt
3. Phân tích
a.Tình cảm của bé Thu
b. Tình cảm của người cha
Qua truyện, em có suy nghĩ gì về chiến tranh và cuộc sống con người ?
III. Tổng kết:
Bài tập củng cố
Bài cũ
Tóm tắt truyện
Nắm vững nội dung kiến thức đã học
Nắm vững tiểu sử tác giả, ghi nhớ
Bài mới
So?n b�i "C? huong"
Chu?n b? ki?m tra tho v� truy?n hiờn d?i.
Hướng dẫn về nhà