Bài 15. Chiếc lược ngà

Câu 1: Nêu nội dung, nghệ thuật của truyện ngắn "Lặng lẽ SaPa"?
Đáp án :
- Nội dung : Ca ngợi giá trị lao động và niềm say mê lao động của tầng lớp trí thức trên đất Sa pa.
-Nghệ thuật: Xây dựng được tình huống truyện hợp lí , cách kể chuyện tự nhiên , có sự kết hợp giữa tự sự , trữ tình và bình luận .
Kiểm tra bài cũ :
Câu 2: Vì sao tất cả các nhân vật trong truyện đều không được đặt tên ?
Tác giả muốn vô danh họ, bình thường hóa họ, muốn nói rằng đó là những con người lao động bình thường, phổ biến, thường gặp trong quần chúng nhân dân ta trên khắp mọi miền đất nước.
Đáp án:



Tu�n 15
Ti�t 71,72
CHI�C L�ỵC NG� (tr�ch)

NguyƠn Quang S�ng






HOạT ĐộNG NHóM
CáC NHóM LầN LƯợT TRìNH BY KếT QUả Đã CHUẩN Bị ở NHà Về TáC GIả Và TáC PHẩM TRUYệN :
" CHIếC LƯợC NGà "
I/ ĐọC - HIểU CHú THíCH :
Tác giả:














Nhà văn Nguyễn Quang Sáng

N�m sinh: 1932
N�i sinh: Chỵ Míi-An Giang .
L� nh� v�n qu�n ��i tr��ng th�nh trong hai cu�c kh�ng chi�n cđa d�n t�c .
Sau n�m 1954 t�p k�t ra B�c v� b�t ��u vi�t v�n .
T�c ph�m cđa NguyƠn Quang S�ng c� nhiỊu thĨ lo�i : TruyƯn ng�n , tiĨu thuy�t , k�ch b�n phim .
�Ị t�i : Chđ y�u vi�t vỊ cu�c s�ng v� con ng��i Nam B� qua hai cu�c kh�ng chi�n cịng nh� sau ho� b�nh .
Các tác phẩm tiêu biểu
?Văn xuôi:
- Con chim vàng (1957);
Nhật ký người ở lại (tiểu thuyết, 1962 );
Đất lửa (tiểu thuyết, 1963);
Chiếc lược ngà (truyện ngắn, 1968);
Bông cẩm thạch (truyện ngắn 1969);
Mùa gió chướng (tiểu thuyết, 1975);
Tôi thích làm vua (truyện ngắn, 1988);
25 truyện ngắn (1990);
Paris - tiếng hát Trịnh Công Sn (1990);
Con mèo Fujita (truyện ngắn - 1991).
 Kịch bản phim:
- Mùa gió chướng (1977);
Cánh đồng hoang (1978),
Pho tượng (1981);
Cho đến bao giờ (1982);
Mùa nước nổi (1986);
Dòng sông hát (1988);
Câu nói dối đầu tiên (1988);
Thời thơ ấu (1995);
GilZa dòng (1995);
Như một huyền thoại (1995).
Các giải thưởng văn học:
- ¤ng N¨m H¹ng - truyÖn ng¾n gi¶i th­ëng cuéc thi truyÖn ng¾n bé Thèng NhÊt (1959);
T­ Qu¾n - truyÖn ng¾n, gi¶i th­ëng cuéc thi truyÖn ng¾n t¹p chÝ V¨n nghÖ qu©n ®éi (1959);
Dßng s«ng th¬ Êu - gi¶i th­ëng Héi ®ång v¨n häc thiÕu nhi Héi Nhµ v¨n (1985);
Con mÌo cña Pujita - tËp truyÖn ng¾n, gi¶i th­ëng Héi Nhµ v¨n ViÖt Nam 1994;
C¸nh ®ång hoang (kÞch b¶n phim) bé phim ®­îc tÆng Huy ch­¬ng vµng lin hoan phim tån quèc (1980), Huy ch­¬ng vµng liªn hoan phim ë Matxcva (1981);
Mïaa giã ch­íng (kÞch b¶n phim) Huy ch­¬ng b¹c liªn hoan phim toµn quèc (Hµ Néi 1980)
2/ t�c ph�m:
Truyện ngắn "Chiếc lược ngà" được viết năm 1966 khi tác giả đang hoạt động ở chiến trường Nam Bộ và được đưa vào tập truyện cùng tên . Đoạn trích trong SGK là phần giữa của truyện .
*Từ KHó :



SGK tr / 201
II/ ĐọC - HIểU VĂN BảN:

1/ Đọc tác phẩm : Đọc đúng giọng điệu , ngơi kể, lời kể
2/ Tóm tắt truyện: Thaỏ luận nhóm cử đại diện tóm tắt truyện:
Anh Sáu đi thóat li kháng chiến từ sau năm 1946. Khi hòa bình lập lại, anh mới có dịp về thăm nhà trong thơì hạn ba ngaỳ. Ngày đi đứa con gái của anh chưa đầy một tuổi. Vì hòan cảnh chiến tranh, cha con anh Sáu chưa có dịp gặp laị nhau. Thế nhưng khi về đến nhà bé Thu không nhận anh Sáu là cha, cha vì trên gương mặt anh có một vết seọ. Đến ngày lên đường về chiến trường miền Đông Nam Bộ, vì được bà ngọai giảng giải nên bé Thu đã đón nhận tình cha trong niềm hạnh phúc thiêng liêng , bịn rịn đầy cảm động . Không ngờ đây là lần cuối cùng cha con anh gặp nhau . Món quà mà anh cẩn trọng làm tặng con , trước khi hy sinh đã kịp nhờ người bạn mang về tặng thay mình .


II/ ĐọC - HIểU VĂN BảN:
1/ Đọc tác phẩm :Đọc đúng giọng điệu , ngôi kể và lời kể
2/ Tóm tắt truyện:

3/ Bố cục:�2 phần


Phần 1 : Từ đầu ....Từ từ tuột xuống ; (Anh Sáu về phép thăm nhà , bé Thu không nhận ra anh là ba nó . Đến lúc hiểu ra sự thật thì hai cha con lại phải chia tay ) .
Phần 1 có hai nội dung :
a . Từ đầu ...không nỡ bắt nó về.
(Anh Sáu về thăm nhà bé Thu không nhận ra anh là ba nó ) .
b . Tiếp .... Từ từ tuột xuống: ( Tình trạng cha con anh Sáu trước buổi chia tay ).


? Phần 2: Phần còn lại ( Anh Sáu ở chiến khu làm chiếc lược ngà chưa kịp tặng con gái thì hi sinh.

Hình ảnh anh Sáu vừa nhảy xuống thuyền ,giơ tay gọi con , bé thu hoảng sợ chạy
Hình ảnh sử dụng của đồng nghiệp
III/ PHÂN TÍCH TÁC PHẨM:
1/ Diễn biến tâm lí và tình cảm của bé Thu:

a/ Trong hai ngày đầu
+ Qua tình huống anh Sáu về thăm nhà , bé Thu không nhận ra anh là ba .
? Những từ ngữ nào chứng tỏ bé Thu không nhận ra anh sáu là ba và diễn biến tâm lí ra sao ?
=> Sợ hãi với người xưng là ba
- Cơm chín rồi !
- Vô ăn cơm !
- Lấy đũa xoi chén ...hất trứng cá ra -
-Nhảy xuống xuồng qua ngoại, mét với ngoại và khóc...
Khi anh Sáu giơ tay gọi :
- Thu hốt hoảng , tái mặt bỏ chạy ...thét lên ...gọi : má ...má ...má ! ! !
? Phản ứng tâm lí của bé Thu diễn ra trong mấy hoàn cảnh cụ thể ?
1/ Diễn biến tâm lí và tình cảm của bé Thu:
a/ Trong hai ngày đầu:
? Phân tích tâm lí của bé Thu trong các hoàn cảnh trên ?
Cự tuyệt một cách quyết liệt trước tình cảm của ông sáu .
=> Là đứa bé có cá tính mạnh mẽ , tình cảm sâu sắc và chân thật với người ba -> Diễn biến tâm lí tự nhiên .
1/ Diễn biến tâm lí và tình cảm của bé Thu:
a/ Trong hai ngày đầu:
b/ Thái độ và hành động của Thu khi nhận ra ba .
? Buổi sáng khi anh Sáu lên đường , thái độ và hành động của bé Thu thay đổi như thế nào ?
+Thái độ :
+ Hành động :
- Biểu hiện qua khuôn mặt sầm lại đôi mắt mênh mông .
- Gọi thét " Ba" chạy đến ôm chầm , bíu chặt , không muốn rời .
4.1/ Diễn biến tâm lí và tình cảm của bé Thu:
a/ Trong hai ngày đầu:
b/ Thái độ và hành động của bé Thu khi nhận ra ba .
? Hình dung và phân tích tâm trạng tình cảm của bé Thu khi gọi và ôm ba ? Vì sao có sự thay đổi đó ?
- Sự thay đổi đột ngột và đối lập với những hành động của nó lúc trước => sự nghi ngờ về cha đã được giải toả =>ân hận hối tiếc về hành động đối xử của mình .Tình yêu và sự nhớ mong bùng lên mạnh mẽ , hối hả , cuống quýt .
? Em hiểu gì về nhân vật bé Thu qua đoạn trích ?
=> Cô bé có tình cảm thật sâu sắc mạnh mẽ , cá tính cứng cỏi - Hết lòng thương ba . Nhưng cũng rất hồn nhiên ngây thơ .
? Em có nhận xét gì về cách xây dựng nhân vật của tác giả ?
- Nhà văn am hiểu tâm lí trẻ. Cách miêu tả cử chỉ , hành động để bộc lộ nội tâm nhân vật .
2/ T�nh ng��i cha:
? Em hãy tìm những chi tiết thể hiện nỗi thất vọng của anh Sáu khi bé Thu không nhận ra anh là ba ?
Anh đứng lại đó .nỗi đau đớn .mặt sầm lại , hai tay buông thõng như bị gãy .
=> Bu�n b�, th�t v�ng
Quay l�i nh�n con v�a khe kh� l�c ��u v�a c��i .
Anh vung tay ��nh v�o m�ng n� v� h�t l�n " Sao m�y c�ng ��u qu� v�y , h� ?"
=> T�nh y�u cđa ng��i cha ��nh tr� n�n b�t l�c .
2/ T�nh ng��i cha:
? Khi b� Thu �� nh�n ra ba, cư ch� n�o cđa anh S�u khi�n ta c�m ��ng nh�t . Cư ch� �y thĨ hiƯn �iỊu g� ?
- Anh S�u m�t tay �m con , m�t tay rĩt kh�n lau n�íc m�t r�i h�n l�n m�i t�c con .
=> N�ng niu v� g�n gi� t�nh phơ tư s�u nỈng .
- C� �n h�n sao m�nh l�i ��nh con .
- Cưa từng chiếc răng lược thận trọng , tỉ mỉ và cố công như người thợ bạc . Rồi gò lưng tẩn mẩn khắc từng nét : " Yêu nhớ tặng Thu con của ba ".
- Tr�íc lĩc hi sinh kh�ng �đ s�c tr�ng tr�i .��a tay v�o tĩi m�c c�y l�ỵc ��a cho ng��i b�n .
=> Ng��i cha y�u con ��n t�n c�ng .
2/ T�nh ng��i cha:
? Qua tìm hiểu ở trên em cảm nhận được điều gì ở nhân vật anh Sáu ?
- M�t ng��i cha ch�u nhiỊu thiƯt th�i nh�ng v� c�ng �� l�ỵng v� t�n tu�, v� t�nh th��ng con s�u nỈng .
- M�t ng��i cha �Ĩ su�t ��i b� Thu y�u qu� v� t� h�o .
IV/ tỉng k�t
? Qua ph�n t�ch t�c ph�m em h�y cho bi�t n�i dung v� nghƯ thu�t cđa truyƯn : " Chi�c l�ỵc ng� "
Nội dung : Truyên diễn tả một cách cảm động tình cha con thắm thiết , sâu nặng của cha con ông Sáu trong hoàn cảnh éo le của chiến tranh .
- Nghệ thuật : Cốt truyện chặt chẽ , tình huống bất ngờ, tự nhiên mà hợp lí , xây dựng thành công cử chỉ ,hành động để bộc lộ nội tâm nhân vật .
* Ghi nhí: SGK/202
V/ luyƯn t�p :
? Em cảm nhận được gì về chiến tranh qua truyện "Chiếc lược ngà "
THấM THíA NHữNG MấT MáT ĐAU THƯƠNG , éO LE Mà CHIếN TRANH Đã GÂY RA CHO BAO NGƯờI , BAO GIA ĐìNH
Hoạt động nhóm
VI/ HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ
+ Chu?n b? ki?m tra ti?ng Vi?t - Ti?t 73
+ H?c b�i cu - N?m n?i dung v� ngh? thu?t truy?n " chi?c lu?c ng� "