Bài 15. Chiếc lược ngà

Chào mừng quý thầy cô và các em học sinh.
KIỂM TRA MIỆNG
? Vì sao tất cả các nhân vật trong truyện Lặng lẽ Sa Pa (Nguyễn Thành Long), kể cả nhân vật chính, đều không được đặt tên riêng?
? Nêu giá trị nghệ thuật và nội dung nổi bật của đoạn trích Lặng lẽ Sa Pa (Nguyễn Thành Long)?
Tác giả muốn người đọc liên tưởng : những nhân vật tốt đẹp trong truyện không phải chỉ là những cá nhân riêng lẻ mà là số đông ?
tăng sức khái quát.
Ngheä thuaät : Xây dựng tình huống truyện tự nhiên, tình cờ, hấp dẫn.
Xây dựng đối thoại,độc thoại và độc thoại nội tâm.
Nghệ thuật tả cảnh tự nhiên đặc sắc ;miêu tả nhân vật với nhiều điểm nhìn
Kết hợp giữa kể với tả và nghị luận.
Tạo tính chất trữ tình trong tác phẩm truyện.
Ý nghĩa văn bản :Lặng lẽ Sa Pa là câu chuyện gặp gỡ với những con người trong một chuyến đi thực tế của nhân vật ông họa sĩ, qua đó, tác giả thể hiện niềm yêu mến đối với những con người có lẽ sống cao đẹp đang lặng lẽ quên mình cống hiến cho Tổ quốc.

CHIẾC LƯỢC NGÀ
(Nguyễn Quang Sáng)


I. Tìm hi?u chung :
1. Tác giả :

Em hãy nêu một vài nét về tiểu sử tác giả?
SGK
- CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
Tuần 14 – Tiết 71, 72
Nhà văn Nguyễn Quang Sáng
Bút danh : Nguyễn Sáng.
- Sinh 12/01/1932, quê gốc : An Giang.Ơng l� nh� van m� cu?c s?ng v� s�ng t�c g?n li?n v?i v�ng d?t Nam B? trong 2 cu?c kh�ng chi?n ch?ng Ph�p v� ch?ng Mi v� sau hịa bình(nam 1975)
- Tham gia quân đội 1946. Năm 1955 tập kết ra Bắc.
- Năm 1958 công tác tại Hội Nhà văn Việt Nam.
- 1966 vào chiến trường miền Nam, là cán bộ sáng tác của Hội Văn nghệ Giải phóng.
- 1972 trở ra Hà Nội, 1975 trở lại TP Hồ Chí Minh, làm tổng Thư kí Hội Nhà văn TP HCM khóa 1, 2 và 3.
- Là UV BCH Hội Nhà văn Việt Nam khóa 2, 3.
- Hiện nay là Phó Tổng Thư kí Hội Nhà văn Việt Nam khóa 4.
- CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
Tuần 14 – Tiết 71, 72




2. Taùc phaåm :
Ông là một trong những cây bút viết truyện ngắn nổi tiếng trong thời kì kháng chiến chống Mĩ.
Ông thường viết về cuộc sống và con người Nam Bộ trong hai cuộc chiến tranh chống Pháp và chống Mĩ.
Truyện ngắn "Chiếc lược ngà" được sáng tác vào thời gian nào? Trong hoàn cảnh nào?
SGK.
I. Giới thiệu chung :
1. Tác giả : SGK.
- CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
Tuần 14 – Tiết 71, 72

Truyện ngắn viết năm 1966, rút từ tập truyện ngắn cùng tên của Nguyễn Quang Sáng.
Truyện được sáng tác trong thời kì tác giả tham gia cuộc kháng chiến chống Mĩ ở miền Nam.
V? trí do?n trích:N?m ? ph?n gi?a c?a truy?n.


II. Đọc - Hiểu văn bản :
1.Đọc-tìm hi?u t? khĩ(SGK)
2.K? tĩm t?t :


- CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
Tuần 14 – Tiết 71, 72


? Gợi ý :
- Ai ghi lại câu chuyện này?
- Câu chuyện xảy ra như thế nào?
+ Khi anh Sáu về thăm nhà, quan hệ giữa hai cha con như thế nào?
+ Khi anh Sáu chia tay mọi người, chuyện gì xảy ra?
+ Trong lúc tiếp tục tham gia kháng chiến, anh Sáu đã làm gì?
+ Bé Thu có nhận được món quà của bố không? Ai trao?
Tóm tắt nội dung truyện ngắn "Chiếc lược ngà" của
Nguyễn Quang Sáng một cách ngắn gọn?
- CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
Tuần 14 – Tiết 71, 72
Bác Ba (người kể chuyện)
Ông Sáu
Bé Thu
Thoát li đi kháng chiến
Chưa đầy một tuổi
8 năm sau
Về thăm nhà, mong gặp con
Không chịu nhận ông Sáu là cha.
3 ngày ở nhà
Tìm mọi cách để con gọi ba
Cự tuyệt, nhất quyết không gọi.
Lúc chia tay
Hạnh phúc
Gọi ba - tiếng kêu xé lòng
Ở căn cứ, tỉ mỉ làm cây lược
Gởi cây lược
Trao
Nhận
10 năm sau
Cha con
3. Phaân tích :
a.Nỗi niềm của người cha:
* Khi oâng Saùu môùi veà:
- Lần đầu tiên gặp con:Thuyền còn chưa cặp bến,ông Sáu đã nhảy thót lên bờ, vừa gọi vừa chìa tay đón con.
Vì sao tên truyện là "Chiếc lược ngà"?
+ Đầu mối câu chuyện.
+ Biểu hiện tình cảm cha con.
I. Giới thiệu chung :
1. Tác giả : SGK.
2. Tác phẩm :
SGK.
II. Đọc - Hiểu văn bản :
1. Đọc-tìm hiểu chú thích : SGK.

2. Tóm tắt :
- CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
Tuần 14 – Tiết 71, 72


- Nghe goïi, giaät mình, troøn maét nhìn …
- Maët taùi ñi, vuït chaïy vaø keâu theùt leân …
(?) Tìm những chi tiết diễn tả thái độ của bé Thu trong lần đầu gặp ba.
(?) Ta cần chú ý những từ ngữ nào? Những từ ngữ đó diễn tả thái độ gì của bé Thu?
? Động từ chỉ hoạt động mạnh :
Xa lạ, ngỡ ngàng, hoảng sợ .
- CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
Tuần 14 – Tiết 71, 72
3. Phân tích :
a.N?i ni?m c?a ngu?i cha
* Khi ông Sáu mới về:



* Những ngày ông Sáu ở nhà:
I. Giới thiệu chung :
1. Tác giả : SGK.
2. Tác phẩm : SGK.
II. Đọc - Hiểu văn bản :
1. Đọc-tìm hi?u ch� thích:

2. Tóm tắt :
- CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
Tuần 14 – Tiết 71, 72


- Goïi : voâ aên côm.
- Côm soâi roài, chaét nöôùc duøm caùi.
- … nhoùn goùt laáy vaù muùc nöôùc
- … haát caùi tröùng, côm vaêng tung toùe …
- … bò ñaùnh … ngoài im, maët cuùi gaèm xuoáng …

(?) Hãy tìm những chi tiết miêu tả cách cư xử của bé Thu đối với ông Sáu trong những ngày ông Sáu ở nhà?
(?) Cách cư xử đó làm nổi bật lên tính cách gì của bé Thu?
? Bướng bỉnh, cứng đầu, gan lì, bất cần .
- CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
Tuần 14 – Tiết 71, 72
Thảo luận nhóm : Thời gian 2 phút.
(?) Em có đồng ý với cách cư xử của bé Thu không? Vì sao?
Gợi ý :
Không đồng ý nhưng ta thông cảm. Bởi vì bé Thu rất yêu cha, tôn trọng, tự hào và tôn thờ cha mình - người trong tấm ảnh, khác với người có vết thẹo trên mặt này. Bé thu còn nhỏ, không hiểu được điều ấy. Do đó, nó cố bảo vệ người cha trong tấm ảnh, nó không chấp nhận một người khác làm cha nên mới có những cách cư xử như thế.
- CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
Tuần 14 – Tiết 71, 72
3. Phân tích :
a.N?i ni?m c?a ngu?i cha:
* Khi ông Sáu mới về:
* Những ngày dồn t?:Ơng S�u quan t�m, ch? d?i con g�i g?i mình l� cha.
I. Giới thiệu chung :
1. Tác giả : SGK.
2. Tác phẩm :
SGK.
II. Đọc - Hiểu văn bản :
1. Đọc, tìm hiểu
chú thích : SGK.
2. Tóm tắt :
- CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
Tuần 14 – Tiết 71, 72



- Kêu thét : B . a!
- Chạy xô tới ., nhảy thót lên, dang tay ôm chặt lấy cổ .
- . "Ba ở nhà với con".
- Nó hôn tóc, hôn cổ, hôn vai, hôn cả vết thẹo dài .
- Hai tay siết chặt cổ . dang cả hai chân câu chặt ba nó .
(?) Khi nghe bà kể, bé Thu đã tỉnh ngộ, lúc này tình cảm của bé Thu hình như có một xáo động dữ dội. Bé Thu đã có những hành động gì gây bất ngờ cho ông Sáu và cho tất cả mọi người?
(?) Nhận xét cách dùng từ ngữ và cách miêu tả tâm lí nhân vật?
- CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
Tuần 14 – Tiết 71, 72
Sau phút chia tay bé Thu,ông Sáu trở lại chiến trường ,ông đã làm những việc gì có ý nghĩa.

Tình cảm mãnh liệt, nồng nàn (Sự bùng nổ tình cảm bấy lâu bị dồn nén).
*Nh?ng ng�y xa con:Ơng s�u th?c hi?n l?i h?a v?i con,l�m c�y lu?c ng� .Gi? ph�t cu?i c�ng tru?c l�c hi sinh, ngu?i chi?n si ?y ch? y�n lịng khi bi?t c�y lu?c s? duoc chuy?n v? t?n tay con g�i.
(?) Một loạt các từ ngữ chỉ hoạt động nhanh gọn, dồn dập như vậy nhằm diễn tả tâm trạng gì của bé Thu lúc này?
- CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
Tuần 14 – Tiết 71, 72
(?) Một loạt các từ ngữ chỉ hoạt động nhanh gọn, dồn dập như vậy nhằm diễn tả tâm trạng gì của bé Thu lúc này?
Tình cảm mãnh liệt nồng nàn ( sự bùng nổ tình cảm bấy lâu bị dồn nén)
Sau phút chia tay bé Thu,ông Sáu trở lại chiến trường ,ông đã làm những việc gì có ý nghĩa.
Những ngày xa con ông Sáu thực hiện lời hứa với con là làm cây lược ngà.Giờ phút cuối cùng trước lúc hi sinh,người chiến sĩ ấy chỉ yên lòng khi biết cây lược sẽ được chuyển về tận tay con gái
- CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
Tuần 14 – Tiết 71, 72
I. Giới thiệu chung :
1. Tác giả : SGK.
2. Tác phẩm : SGK.
II. Đọc - Hiểu văn bản :
1. Đọc, tìm hiểu chú thích : SGK.
2. Tóm tắt :
3. Phân tích :

* Khi ông Sáu mới về:
* Những ngày ông
Sáu ở nhà:
* Nh?ng ng�y xa con :


- CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
Tuần 14 – Tiết 71, 72
(?) Qua bút pháp miêu tả nhân vật của tác giả, em thấy bé
Thu là một nhân vật như thế nào?
? - Một cô bé ương bướng nhưng nồng nàn tình cảm.
- Một chị giao liên thông minh. gan góc.
- CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
Tuần 14 – Tiết 71, 72
HS th?o lu?n theo n?i dung c?a c� c�u h?i sau(th?i gian vịng 1:2ph�t; vịng 2:3 ph�t)
vừa dẫn dắt câu chuyện được khách quan, vừa bày tỏ thái độ, tình cảm đối với các nhân vật trong truyện .
làm cho câu chuyện trở nên gần gũi, đáng tin cậy; bày tỏ được thái độ và sự xúc động đối với các nhân vật .
nối kết tình cha con giữa ông Sáu và bé Thu, làm cho câu chuyện mang tính chân thật hơn.
vừa dẫn dắt câu chuyện được khách quan, vừa nối kết tình cha con giữa ông Sáu và bé Thu.
- CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
Tuần 14 – Tiết 71, 72
Sau khi tìm hiểu xong nhân vật bé
Thu, vang vọng trong lòng chúng ta một
tiếng kêu ba - đó là tiếng gọi đầu tiên
của đời bé Thu. Khi Thu nhận ra ba
cũng là lúc phải chia xa. Bé Thu có còn
dịp gọi lần nữa tiếng ba đầy yêu thương
ấy nữa không? Diễn biến tâm trạng của
ông Sáu thế nào khi xa con? . Tiết tiếp
Theo chúng ta sẽ tìm hiểu về nhân vật
ông Sáu, về tình cha con - tình phụ tử
muôn đời sáng mãi với thời gian.
- CHIẾC LƯỢC NGÀ
Nguyễn Quang Sáng
Tuần 14 – Tiết 71, 72
- D?i v?i ti?t h?c n�y: Nắm kiến thức về tác giả, tác phẩm.
- Đọc lại và tóm tắt truyện.
- Phân tích nhân vật bé Thu, nắm được nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật.
- D?i v?i ti?t h?c ti?p theo:Chuẩn bị kĩ các câu hỏi còn lại (câu 3,4).
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ