Bài 14. Việt Nam sau Chiến tranh thế giới thứ nhất

Giáo viên: Chu Thị Hồng
Đơn vị: Trường THCS Yên Sở
Phòng gD&ĐT Hoài Đức
Thiết kế bài giảng điện tử
Năm học; 2008- 2009
KIỂM TRA BÀI CŨ
TỰ LUẬN
TRẮC NGHIỆM
Sau chiến tranh thế giới lần thứ nhất,
Thực dân pháp đã tiến hành chương trình khai thác lần thứ hai ở Việt Nam, tấn công quy mô và toàn diện vào nước ta biến nước ta thành thị trường tiêu thụ hàng hóa ế thừa và thị trường đầu tư tư bản có lợi cho chúng. Với chương trình khai thác lần này, kinh tế, xã hội, văn hóa giáo dục biến đổi sâu sắc
Để hiểu rõ hơn vấn đề này hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu qua bài 14
PHẦN HAI: LỊCH SỬ VIỆT NAM
TỪ 1919 ĐẾN NAY
CHƯƠNG I : VIỆT NAM
TRONG NHỮNG NĂM 1919 – 1930
VIỆT NAM
SAU CHIẾN TRANH
THẾ GIỚI THỨ NHẤT
BÀI 14
Nguyên nhân nào Thực Dân Pháp tiến hành đẩy mạnh khai thác thuộc địa ở Việt Nam sau chiến tranh thế giới thứ nhất và nội dung khai thác như thế nào chúng ta vào phần I
Vì sao ngay sao chiến tranh thế giới lần thứ nhất kết thúc, Thực Dân Pháp tiến hành ngay cuộc khai thác bóc lột nhân dân Đông Dương nói chung, Việt Nam nói riêng ?
_ Do bản chất của chủ nghĩa tư bản khi xâm chiếm thuộc địa
_ Sau chiến tranh dù là nước thắng trận nhưng kinh tế bị tàn phá nặng nề, tài chính kiệt quệ. Nên Đế Quốc Pháp đẩy mạnh khai thác bóc lột thuộc địa để bù đắp những thiệt hại đó. Việt Nam là thuộc địa quan trọng của Pháp ở Đông Dương nên càng bị khai thác nặng nề hơn
Nguyên nhân:
_ Do bản chất của chủ nghĩa tư bản
_ Bù đắp những thiệt hại sau chiến tranh
a) Nông nghiệp:
_ TDP ra sức cướp ruộng đất để lập đồn điền trồng các loại cây công nghiệp như: cao su, chè, cà phê, thuốc lá
_ TDP tăng cường đầu tư vốn vào Việt Nam
_Từ 1924-1930 vốn đầu tư gấp 6 lần (1898-1918), nhiều nhất là đầu tư vào nông nghiệp
Phú riềng
Đắc lắc
Hòa bình
Rạch giá
Bạc liêu
Lúa gạo
Cao su
Cà fê
Ca fê
Nội dung chương trình khai thác thuộc địa lần thứ hai của TDP là gì?
I ) CHƯƠNG TRÌNH KHAI THÁC LẦN THỨ HAI CỦA THỰC DÂN PHÁP.
Nguyên nhân:
_ Do bản chất của chủ nghĩa tư bản
_ Bù đắp những thiệt hại sau chiến tranh
 Nội dung
_ Nông nghiệp: cướp ruộng, phát triển đồn điền
_ Công nghiệp: + Chú trọng khai thác hầm mỏ
+ Đầu tư vào ngành công nghiệp nhẹ
_ Thương nghiệp: +Đánh thuế nặng hàng hóa nhập vào Việt Nam trước đây
+Tư bản Pháp đưa hàng hóa tràn ngập thị trường Việt Nam
_ Giao thông vận tải: Đầu tư tuyến đường sắt xuyên Đông Dương và một số đoạn đường cần thiết
_ Ngân hàng: Ngân hàng Đông Dương nắm mọi huyết mạch kinh tế
_ Thuế khoá là nguồn bóc lột chủ yếu của chính quyền thực dân
b) Công nghiệp
HS đọc SGK trang 55
Chú trọng khai thác mỏ
(đặc biệt là mỏ than)
1911: 6 vạn ha
1930: 43 vạn ha
Vào những năm 20 nhiều công ty khai mỏ mới ra đời: Than Hạ Long, Đồng Đăng, Công ty than và mỏ kim khí Đông Dương, Công ty than Tuyên Quang, Công ty than Đông Triều
Số lượng khai thác than tăng dần
1919: 665.000 tấn
1929: 1.972.000 tấn
Khai thác thiếc tăng gấp 3 lần,
kẽm 1,5 lần, vonfram 1,2 lần
Đông triều
Cao bằng
than
Thiếc, chì kẽm, vonphơram
-Mở thêm một số xí nghiệp công nghiệp ở các thành phố lớn như Hải Phòng (dệt, thủy tinh, xi măng),
-Nam Định (dệt, rượu),
-Hà Nội (diêm, rượu, gạch ngói, văn phòng phẩm),
-Huế (Voi Long Thọ),
-Sài Gòn( văn phòng phẩm, thuốc lá, gạch ngói)
c) Thương nghiệp:
Phát triển hơn trước chiến tranh, để nắm chặc thị trường TDP đánh thuế rất nặng vào hàng hóa người Việt Nam quen dùng như Trung Quốc, Nhật Bản, hàng Pháp nhập vào Việt Nam tăng lên
Thương nghiệp nước ta lúc này như thế nào?
d)Giao thông vận tải:
Giao thông vận tải được đầu tư để phát triển thêm. Đường sắt xuyên Đông Dương như các đoạn đường Đồng Đăng- Na Sầm (1922), Vinh-Đông Hà (1927). Tính đến 1931 Pháp đã xây dựng được 2389 km đường sắt trên lãnh thổ Việt Nam
Về đường bộ, tốc độ xây dựng các tuyến đường liên tỉnh cũng như mọi tỉnh diễn ra khá nhanh. Đến 1930 đã mở gần 15.000 km đường quốc lộ và đường liên tỉnh
e) Ngân hàng:
Đóng vai trò chi phối hầu hết các hoạt động kinh tế, tài chính ở Việt Nam trong thời gian này là ngân hàng Đông Dương
Vinh
Đông hà




1927
1922
Đồng Đăng
Na Sầm
Nguồn bóc lột chủ yếu không thể thiếu của chính quyền thực dân là gì?
Thuế khóa
Chúng tăng ngạch thuế, mức thuế nhất là thuế đinh, thuế điền, 1 suất thuế đinh (1 người nam đến tuổi quy định) 60 kg thóc và thêm 15 % phụ thu cho ngân sách hàng tỉnh
Chương trình khai thác Việt Nam lần thứ hai của Thực dân Pháp tập trung vào những nguồn lợi nào? (Dựa vào hình)
_ Chúng đầu tư vào nông nghiệp
_ Tăng cường khai thác mỏ( chủ yếu là than)
_Đầu tư công nghiệp nhẹ
_Ngân hàng Đông Dương chi phối mọi huyết mạch kinh tế
_Tăng cường bóc lột thuế khóa
Ngoài ra còn hàng trăm thứ thuế khác như: thuế ruộng đất, thuế thân, thuế rượu, thuế muối, thuế thuốc phiện…
Hòa Bình
Cao Bằng
Đông Triều
Nam Định
Vinh
Đắc Lắc
Phú Riềng
Sài Gòn
Bạc Liêu
Rạch Giá
Sợi,vải,thủy tinh, xi măng
Dệt,vải,sợi, đường, rượu
gỗ, diêm
Cà phê, chè
Cà phê
Thiếc,chì,kẽm
vonphơram
Rượu,giấy,diêm
Xay xát gạo
than
Cao su
vàng
Lúa, gạo
Rượu, xay xát gạo,bia, thủy tinh,thuốc lá,sửa chữa tàu, đường, tơ,giấy
Qua chính sách khai thác bóc lột của Pháp sau
chiến tranh thế giới thứ nhất nền kinh tế nước ta
có thay đổi gì?
Trước kia nền kinh tế nước ta là kinh tế phong kiến,
là nền kinh tế nông nghiệp đơn thuần, không có
công nghiệp, trao đổi mua bán còn hạn chế
Khi Pháp khai thác, bóc lột có những biến đổi: Hình thức kinh doanh tư bản chủ nghĩa xuất hiện, đồn điền, khai mỏ, công nghiệp nhẹ, bến cảng, giao thông hoạt động tấp nập
Nhiều nghành nghề mới xuất hiện, số lượng cơ sở vật chất nhiều hơn, kinh tế phát triển hơn nhưng chỉ phục vụ lợi ích cho tư bản Pháp
Những biến đổi về kinh tế kéo theo sự thay đổi về chính trị, văn hóa, giáo dục , để hiểu điều đó như thế nào chúng ta sang phần II
Chính sách cai trị của Pháp ở Việt Nam không thay đổi sau chiến tranh thế giới thứ nhất. Mọi quyền hành đều bị thâu tóm trong tay người Pháp, vua quan Nam triều chỉ là tay sai
Về chính trị Thực dân Pháp đã thi hành những chính sách nào?
_Thi hành chính sách “chia để trị” chia nước ta thành 3 kì: Bắc kì, Trung kì, Nam kì với 3 chế độ khác nhau
_ Phân biệt giai cấp
_Phân biệt chủng tộc trắng trợn (người Pháp được ưu tiên trong mọi lĩnh vực)
Thực dân Pháp đã thi hành những chính sách về văn hóa, giáo dục như thế nào ?
Chúng thi hành chính sách văn hóa, nô dịch, gây tâm lí tự ti, khuyến khích các tệ nạn mê tín dị đoan, rượu, chè, cờ bạc, trai gái…
Trường học mở hạn chế, chủ yếu là các trường tiểu học, trung học rất hạn chế
Sách báo xuất bản công khai để tuyên truyền cho chính sách khai hóa của Thực dân Pháp, ảo tưởng với bon thực dân cướp nước và bọn bù nhìn bán nước
Niên khóa 1922-1923 Việt Nam có 3039 trường Tiểu học, 7 trường Cao đẳng tiểu học (trường Bảo hộ Hà Nội, trường Nữ học Hà Nội, trường Quốc học Huế…), 22 trường Trung học An-be-xa-rô(Hà Nội), Sat-xơ-lu-lô-ba (Sài Gòn)
Tổng số sinh viên trường Cao Đẳng là 436 người
Năm 1929-1930 số sinh viên là 511 người
Tất cả những thủ đoạn mà Thực dân Pháp thực hiện về chính trị, văn hóa, giáo dục ở nước ta nhầm mục đích gì?
Củng cố bộ máy cai trị ở thuộc địa, mà sợi chỉ đỏ xuyên suốt là chính sách văn hóa nô dịch (đào tạo tay sai phục vụ cho chúng) và ngu dân để dễ bề thống trị
 Chính trị
_ Thực hiện chính sách chia để trị
_ Phân biệt giai cấp
_ Phân biệt chủng tộc
Văn hóa, giáo dục
_ Thi hành chính sách văn hóa nô dịch, ngu dân
_ Trường học mở rất hạn chế
_ Công khai tuyên truyền chính sách khai hóa của Thực dân Pháp
Các em thảo luận nhóm: 4 nhóm (3 phút)
Nhóm1,2 : Ở nhà nước mà nền kinh tế chủ yếu là nông nghiệp thì xã hội có 2 giai cấp chính là giai cấp nào? Khi Pháp tiến hành khai thác thì 2 giai cấp đó còn tồn tại không? Đời sống của họ thế nào?
Nhóm 3,4: Qua quá trình khai thác, bóc lột của Pháp đã xuất hiện các giai cấp mới đó là giai cấp nào? Đời sống của họ?
Kinh tế thay đổi vậy xã hội có gì thay đổi, chúng ta sang phần III
Sau chiến tranh thế giới thứ nhất, sự phân hóa trong xã hội Việt Nam ngày càng sâu sắc
Địa chủ, phong kiến
Bao gồm địa chủ, quan lại, vẫn tồn tại , là đối tượng của cách mạng
Tư sản
Hình thành sau thế chiến thứ nhất, thế lực nhỏ bé, yếu ớt
Tiểu tư sản
Phát triển đông đảo với các tầng lớp trí thức, viên chức, học sinh
Nông dân
Chiếm 90 % dân số, đời sống cơ cực vì phải chịu nhiều loại thuế
Công nhân
Phát triển nhanh, sớm trở thành lực lượng chính trị độc lập đi đầu trên mặt trận chống Đế quốc và Phong kiến
Giai cấp
Đặc điểm

-Tư sản mại bản có quền lợi gắn liền với đế quốc nên cấu kết chặt chẽ chính trị với chúng
Bao gồm địa chủ, bộ máy quan lại vẫn tồn tại ,
là đối tượng của cách mạng.
Giai cấp địa chủ thời kì này chiếm khoảng 7% cư dân
nông thôn nhưng nắm trong tay 50% diện tích canh tác.
Địa chủ phong kiến :
Chúng chia nhau chiếm đoạt ruộng đất của dân, đẩy mạnh bóc lột về kinh tế và tăng cường kìm kẹp, đàn áp về chính trị
Giai cấp tư sản Viêt Nam:
Hình thành sau chiến tranh thế giới I. Phát triển nhanh tư sản
có mặt trong tất cả các ngành kinh tế.
Lúc đầu họ là tiểu chủ , thầu khoáng đại lí cho tư sản Pháp khi giàu lên họ đứng ra kinh doanh độc lập trở thành nhà tư sản :Bạch Thái Bưởi,Nguyễn Hữu Thu.
Giai cấp tư sản bị phân hóa thành 2 bộ phận : tư sản mại bản và tư sản dân tộc.
- Tư sản dân tộc có khuynh hướng kinh doanh độc lập ít nhiều có tinh thần dân tộc, dân chủ chống đế quốc và phong kiến, nhưng thái độ không kiên định, dễ thỏa hiệp
Giai cấp tiểu tư sản thành thị:
Tăng nhanh về số lượng, bị tư bản Pháp chèn ép, bạc đãi, khinh rẽ, đời sống bấp bênh
Giới trí thức và học sinh là bộ phận quan trọng của đội ngũ tiểu tư sản, họ có điều kiện tiếp xúc với trào lưu tư tương tiến bộ nên có tinh thần hăng hái cách mạng và là lực lượng trong quá trình cách mạng dân tộc dân chủ nước ta
Giai cấp nông dân:
Chiếm 90% dân số, phần lớn không có ruộng, bị thực dân, phong kiến áp bức, bóc lột nặng nề, sưu cao, thuế nặng, phu phen, tạp dịch, bị cướp đoạt ruộng đất. Đây là lực lượng hăng hái và đông đảo nhất của cách mạng
Việc đóng thuế trở thành nổi kinh hoàng của người dân (Tác phẩm Tắt Đèn của Ngô Tất Tố)
Một tác giả người Pháp tả cảnh tượng một trại tập trung dân bị lụt: “ Trong một miếng đất rộng rào kín bốn bề, có từ 3000 đến 4000 người mặc áo nâu rách rưới họ chen nhau chật ních đến nổi nhìn chung chỉ thấy như là một đống gì rung rinh có những cánh tay giơ lên gầy như que sậy, khúc khuỷu khô queo
Trong mỗi người bệnh gì cũng có: mặt phù ra hay không còn chút thịt, răng rụng, mắt mờ hay lem nhem, mình mẩy ghẻ chóc
Đàn ông chăng? Đàn bà chăng? 20 hay 60 tuổi ? Không phân biệt được trai, gái, già trẻ nữa chỉ thấy một tình cảnh khốn khổ tột bậc mà hàng nghìn miệng đen kêu lên như những tiếng kêu khủng khiếp của súc vật
Giai cấp công nhân:
Phát triển nhanh, giai cấp công nhân sớm trở thành lực lượng chính trị độc lập, đi đầu trên mặt trận chống đế quốc và phong kiến nước ta
Phần lớn công nhân tập trung tại các vùng mỏ, đồn điền cao su và các thành phố công nghiệp như Hà Nội, Hải Phòng, Nam Định…
Công nhân đồn điền làm việc từ 4 giờ sáng đến 7,8 giờ tối
Nhà máy dệt Nam Định 1924: 16 giờ/ ngày, 1925 1927: 14 giờ, 1928: 12 giờ (hiện nay :8 giờ)
Làm việc nhiều nhưng tiền lương thấp, ngoài làm việc nhiều, tiền lương chết đói, công nhân còn bị đánh đập, giam cầm ở các nhà tù riêng của bọn chủ đồn điền, hầm mỏ. Điều kiện vệ sinh thiếu thốn nên công nhân bị ốm đau, chết chóc rất nhiều
Theo báo cáo của viên thanh tra lao động ở công ty cao su Đất Đỏ trong khoảng 11 tháng có 659 công nhân thì có 123 người chết, 242 người phải đi nằm viện. Ở công ty cây Nhiệt Đới năm 1927 trong số 1000 công nhân có 474 người chết . Có bác công nhân nói :” Tôi ở đồn điền cao su 18 năm, dân ta chết nhiều lắm. Cứ đếm mấy gốc cao su là ngần ấy mạng người chết”
Trong địa ngục cao su- NXB Sự Thật Hà Nội 1958 có viết” Bọn chủ đồn điền cao su định ra những điều công nhân bị đánh : Bắc kiềng lệch không đủ kích thước, đặt bát hứng mủ hơi nghiêng, không kịp lau khô bên trong và bên ngoài, dao không bén , ốm chưa liệt mà không đi làm, mủ rơi xuống đất vài giọt mà không bốc lên hết, không biết phải quấy với cấp trên…”


CÔNG NHÂN VIỆT NAM TRONG THỜI KÌ PHÁP THUỘC
NÔNG DÂN VIỆT NAM TRONG THỜI KÌ PHÁP THUỘC
BÀI TẬP CỦNG CỐ
1
Vì sao TDP đẩy mạnh khai thác Việt Nam lần hai sau chiến tranh thế gới thứ nhất?
Em hãy nối một ô ở cột I và một ô ở cột II bằng các mũi tên sao cho phù hợp
Sau chiến tranh thế giới thứ nhất xã hội Việt Nam gồm các giai cấp nào?
Chọn câu đúng nhất trong các câu sau
Đất nước bị tàn phá nặng nề trong chiến tranh thế giới thứ nhất (1914-1918)
Nền kinh tế lâm vào tình trạng kiệt quệ
Bản chất của chủ nghĩa tư bản

Đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam là:
A. bị ba tầng lớp áp bức bóc lột của đế quốc, phong kiến, tư sản Việt Nam
B. Có quan hệ gắng bó với nông dân
C. kế thừa truyền thống yêu nước anh hùng, bất khuất của dân tộc
D. cả ba ý trên
ĐÚNG RỒI
EM SAI RỒI
EM SAI RỒI
EM SAI RỒI
Tổn thất của Pháp sau chiến tranh thế giới thứ nhất
Chiến tranh đã tàn phá hàng loạt các nhà máy, cầu cống, đường sá và làng mạc trên khắp đất nước. Nhiều ngành sản xuất công nghiệp bị đình trệ, hoạt động thương mại bị sa sút nghiêm trọng
Sau chiến tranh Pháp trở thành một con nợ lớn
Số nợ quốc gia vào năm 1920 đã lên 300 tỉ phơ-răng
Chiến tranh thế giới thứ nhất đã tiêu hủy hàng triệu phơ-răng đầu tư của Pháp ở nước ngoài
Với thắng lợi của Cách mạng tháng mười (1917) thị trường đầu tư lớn nhất của Pháp tại Châu Âu cũng không còn nữa
Năm 1927 số vốn đầu tư vào nông nghiệp lên tới 400 triệu phrăng
Đặc biệt thực dân Pháp chú ý đẩy mạnh khai thác đồn điền cao su, vì mủ cao su là nguồn lợi lớn của Pháp
Chúng đem cao su có từ Nam Mĩ về trồng ở 3 vùng Nam Trung Bộ và Nam Bộ là vùng đất đỏ badan, rất thích hợp với cây cao su, chính vì thế cao su trống ở đây rất tốt, chúng ra sức mở rộng diện tích
số vốn bỏ vào nông nghiệp là
số vốn bỏ vào nông nghiệp là
diện tích trồng cao su là
diện tích trồng cao su là
diện tích trồng cao su là
Các công ty cao su lớn: Đất Đỏ, Nhiệt Đới, Michelin
Sản lượng mủ thu hoạch 1919 là 3.500 tấn ; 1924 là 6.796 tấn. số lượng xuất khẩu 1929 đạt 10.000 tấn
Diện tích trồng lúa tăng nhanh. Pháp ra sức vơ vét thóc gạo để xuất khẩu
1924
52 triệu phrăng
1927
400 triệu phrăng
Năm 1919
15.850 ha
Năm 1925
18.000 ha
Năm 1930
78.620 ha
Nội dung chủ yếu của lịch
sử thế giới hiện đại từ sau năm 1945 đến nay?
Trả lời:
_Là cuộc đấu tranh dân tộc và giai cấp rộng lớn, quyết liệt giữa các nước XHCN, các dân tộc bị áp bức, giai cấp công nhân và nhân dân với chủ nghĩa đế quốc, các thế lực phản động nhầm giành bốn mục tiêu: hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội
_ Là cuộc đấu tranh gay go giữa 2 siêu cường lớn: Mỹ và Liên Xô. Thời kì chiến tranh lạnh kéo dài căng thẳng, quyết liệt

CHỌN CÂU ĐÚNG NHẤT
Các nước XHCN thành lập Hội đồng tương trợ kinh tế vào năm nào?
A. 1948
B. 1949
C. 1950
D. 1960
Sai rồi em à
Sai rồi em à
Sai rồi em à
Chúc mừng em
CỘNG ĐỒNG KINH TẾ CHÂU ÂU (EEC) ĐƯỢC THÀNH LẬP VÀO NĂM NÀO?
A. 1949
B. 1950
C. 1957
D. 1989
Không đúng rồi
Không đúng rồi
Không đúng rồi
Em giỏi lắm
TIẾT HỌC KẾT THÚC. CHÚC QUÝ THẦY CÔ SỨC KHỎE, CHÚC CÁC EM HỌC TỐT