Bài 14. Việt Nam sau Chiến tranh thế giới thứ nhất

Lịch sử 9
Giáo viên: Văn Phú Quốc
PHẦN HAI
CHƯƠNG I
VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM 1919 -1930
LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ NĂM 1919 ĐẾN NAY
BÀI 14
VIỆT NAM SAU CHIẾN TRANH
THẾ GIỚI THỨ NHẤT.
PHẦN II: LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ NĂM 1919 ĐẾN NAY.
CHƯƠNG I: VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM 1919 -1930
BÀI 14 TIẾT 16: VIỆT NAM SAU CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT.
I.CHƯƠNG TRÌNH KHAI THÁC LẦN THỨ HAI CỦA THỰC DÂN PHÁP:
? Cho biết tình hình nước Pháp sau chiến tranh thế giới lần thứ nhất?
? Để bù đắp lại những thiệt hại trên thực dân Pháp đã làm gì?
- Thực dân Pháp bị thiệt hại nặng nề sau chiến tranh.
? Tại sao thực dân Pháp lại đẩy mạnh chương trình khai thác Việt Nam ngay sau chiến tranh?
- Việt Nam là vùng đất đông dân, tài nguyên phong phú, trình độ dân trí thấp.
=> đẩy mạnh chương trình khai thác thuộc địa lần thứ 2 tại Việt Nam.
1.Nguyên nhân:
H.27.Nguồn lợi của tư bản Pháp ở Việt Nam trong cuộc khai thác lần thứ hai
? Chương trình khai thác lần 2 của thực dân Pháp tập trung vào các nguồn lợi nào?
- Nông nghiệp.
- Công nghiệp.
- Ngân hàng.
- Thương nghiệp.
- Giao thông vận tải, thuế…
I.CHƯƠNG TRÌNH KHAI THÁC LẦN THỨ HAI CỦA THỰC DÂN PHÁP:
BÀI 14 TIẾT 16: VIỆT NAM SAU CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT
* Nông nghiệp:
? Trong nông nghiệp thực dân Pháp đã làm gì để bóc lột nhân dân ta?
- Tăng cường đầu tư vốn, chủ yếu vào đồn điền cao su.
Rạch giá
Bạc Liêu
Phú riềng
Đắc lắc
Hòa bình
Lúa gạo
Cao su
Cà fê
Ca fê
* Công nghiệp:
? Trong công nghiệp Pháp dùng chính sách nào?
- Chú trọng khai thác mỏ (đặc biệt là than), số vốn tăng, nhiều công ti mới ra đời.
than
Đông triều
Cao bằng
Thiếc, chì kẽm, vonphơram
vàng
? Tại sao Pháp lại chú ý đầu tư khai thác cao su và than?
1.Nguyên nhân:
2.Chính sách khai thác của Pháp:
BÀI 14 TIẾT 16: VIỆT NAM SAU CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT
I.CHƯƠNG TRÌNH KHAI THÁC LẦN THỨ HAI CỦA THỰC DÂN PHÁP:
* Nông nghiệp:
* Công nghiệp:
- Đầu tư phát triển công nghiệp nhẹ.
+ Hà Nội (diêm, rượu, gạch ngói, văn phòng phẩm)
+ Hải Phòng (dệt, thủy tinh, xi măng)
+ Nam Định (dệt, rượu)
+ Sài Gòn( văn phòng phẩm, thuốc lá, gạch ngói
+ Huế (Voi Long Thọ)
1.Nguyên nhân:
2.Chính sách khai thác của Pháp:
BÀI 14 TIẾT 16: VIỆT NAM SAU CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT
I.CHƯƠNG TRÌNH KHAI THÁC LẦN THỨ HAI CỦA THỰC DÂN PHÁP:
* Nông nghiệp:
* Công nghiệp:
* Thương nghiệp:
? Thương nghiệp, chúng sử dụng thủ đoạn nào?
- Pháp độc quyền,đánh thuế nặng vào hàng hóa nhập vào nước ta
* Giao thông vận tải:
?Trong giao thông vận tải thực dân Pháp đã làm gì?
- Xây dựng đường sắt, mở hải cảng.
* Ngân hàng:
- Nắm độc quyền chỉ huy nền kinh tế Đông Dương.
? Nguồn lợi không thể thiếu của thực dân Pháp là gì?
Thẻ thuế thân của nhân dân Việt Nam.
1.Nguyên nhân:
2.Chính sách khai thác của Pháp:
BÀI 14 TIẾT 16: VIỆT NAM SAU CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT
I.CHƯƠNG TRÌNH KHAI THÁC LẦN THỨ HAI CỦA THỰC DÂN PHÁP:
* Nông nghiệp:
* Công nghiệp:
* Thương nghiệp:
* Giao thông vận tải:
* Ngân hàng:
? Qua tìm hiểu ở trên có nhận xét gì về mục đích, quy mô chương trình khai thác lần 2 ? So với là thứ nhất có gì khác?
THẢO LUẬN NHÓM ( 3’)
=> Quy mô rộng lớn, nền kinh tế nước ta bị phụ thuộc vào nền kinh tế của thực dân Pháp.
2.Chính sách khai thác của Pháp:
1.Nguyên nhân:
BÀI 14 TIẾT 16: VIỆT NAM SAU CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT
I.CHƯƠNG TRÌNH KHAI THÁC LẦN THỨ HAI CỦA THỰC DÂN PHÁP:
II.CÁC CHÍNH SÁCH CHÍNH TRỊ, VĂN HÓA, GIÁO DỤC:
* Về chính trị:
? Thực dân Pháp đã thi hành chính sách cai trị như thế nào?
- Chia để trị, thâu tóm mọi quyền hành, cấm đoán mọi quyền tự do dân chủ, thẳng tay đàn áp...
* Về văn hóa, giáo dục:
? Thực dân Pháp đã thi hành chính sách văn, hóa giáo dục nào?
- Khuyến khích các hoạt động mê tín dị đoan, các tệ nạn xã hội, hạn chế mở trường học.
? Mục đích của những thủ đoạn mà thực dân Pháp thi hành ở Việt Nam là gì?
=> Củng cố bộ máy cai trị, phục vụ cho cuộc khai thác.
BÀI 14 TIẾT 16: VIỆT NAM SAU CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT
I.CHƯƠNG TRÌNH KHAI THÁC LẦN THỨ HAI CỦA THỰC DÂN PHÁP:
II.CÁC CHÍNH SÁCH CHÍNH TRỊ, VĂN HÓA, GIÁO DỤC:
? Khi Pháp tiến hành khai thác lần thứ hai xã hội Việt Nam có những tầng lớp, giai cấp nào?
III. XÃ HỘI VIỆT NAM PHÂN HÓA:
- Địa chủ >< Nông dân
? Trong xã hội phong kiến có những giai cấp cơ bản nào?
- Giai cấp cũ: địa chủ, nông dân.
- Giai cấp, tầng lớp mới: công nhân, tư sản, tiểu tư sản.
1.Giai cấp địa chủ phong kiến:
? Giai cấp địa chủ phong kiến có thay đổi như thế nào?
- Câu kết chặt chẽ với thực dân Pháp, làm tay sai, áp bức bóc lột nhân dân.
- Bộ phận địa chủ nhỏ và vừa có tinh thần yêu nước.
BÀI 14 TIẾT 16: VIỆT NAM SAU CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT
I.CHƯƠNG TRÌNH KHAI THÁC LẦN THỨ HAI CỦA THỰC DÂN PHÁP:
II.CÁC CHÍNH SÁCH CHÍNH TRỊ, VĂN HÓA, GIÁO DỤC:
III. XÃ HỘI VIỆT NAM PHÂN HÓA:
1.Giai cấp địa chủ phong kiến:
2.Giai cấp tư sản:
? Giai cấp tư sản ra đời từ bao giờ? Phân hóa thành mấy bộ phận? Nêu đặc điểm của từng bộ phận?
- Phân hóa thành 2 bộ phận:
+ Tư sản mại bản: làm tay sai cho Pháp.
+ Tư sản dân tộc: có tinh thần dân tộc, dân chủ chống đế quốc, phong kiến.
- Ra đời sau chiến tranh
BÀI 14 TIẾT 16: VIỆT NAM SAU CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT
I.CHƯƠNG TRÌNH KHAI THÁC LẦN THỨ HAI CỦA THỰC DÂN PHÁP:
II.CÁC CHÍNH SÁCH CHÍNH TRỊ, VĂN HÓA, GIÁO DỤC:
III. XÃ HỘI VIỆT NAM PHÂN HÓA:
1.Giai cấp địa chủ phong kiến:
2.Giai cấp tư sản:
3.Tầng lớp tiểu tư sản thành thị:
? Tầng lớp tiểu tư sản thành thị có thay đổi như thế nào về số lượng? Đời sống như thế nào? Thái độ chính trị ra sao?
- Số lượng tăng nhanh, đời sống bấp bênh.
- Bộ phận trí thức có tinh thần hăng hái cách mạng.
BÀI 14 TIẾT 16: VIỆT NAM SAU CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT
I.CHƯƠNG TRÌNH KHAI THÁC LẦN THỨ HAI CỦA THỰC DÂN PHÁP:
II.CÁC CHÍNH SÁCH CHÍNH TRỊ, VĂN HÓA, GIÁO DỤC:
III. XÃ HỘI VIỆT NAM PHÂN HÓA:
1.Giai cấp địa chủ phong kiến:
2.Giai cấp tư sản:
3.Tầng lớp tiểu tư sản thành thị:
4.Giai cấp nông dân:
Theo dõi đoạn sử liệu sau:
“ ...Trong một miếng đất rộng rào kín bốn bề, có 3.000, 4.000
người mặc quần áo nâu rách rưới: họ chen chúc chật ních đến nỗi
nhìn chung chỉ thấy một đống gì rung rinh,có những cánh tay giơ
lên gầy như que sậy, khúc khuỷu, khô queo. Trong mỗi người
bệnh gì cũng có: mặt phù ra hay không còn chút thịt, răng rụng,
mắt mờ hay lem nhem, mình đầy ghẻ chốc. Đàn ông chăng?
Đàn bà chăng? Hai mươi tuổi? Hay sáu mươi tuổi?
Không phân biệt được! Không còn phân biệt được trai, gái,
già trẻ nữa, chỉ thấy một cái tình cảnh khốn khổ tột bậc mà hàng
nghìn miệng đen kêu lên như những tiếng kêu của súc vật.”

( Trích Tư liệu Lịch sử 9)
? Qua đoạn sử liệu trên, em có nhận xét gì về tình cảnh người nông dân Việt Nam?
BÀI 14 TIẾT 16: VIỆT NAM SAU CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT
I.CHƯƠNG TRÌNH KHAI THÁC LẦN THỨ HAI CỦA THỰC DÂN PHÁP:
II.CÁC CHÍNH SÁCH CHÍNH TRỊ, VĂN HÓA, GIÁO DỤC:
III. XÃ HỘI VIỆT NAM PHÂN HÓA:
1.Giai cấp địa chủ phong kiến:
2.Giai cấp tư sản:
3.Tầng lớp tiểu tư sản thành thị:
4.Giai cấp nông dân:
- Chiếm hơn 90 % dân số, bị thực dân, phong kiến áp bức bóc lột nặng nề, bị bần cùng hóa.
? Đánh giá như thế nào về khả năng cách mạng của giai cấp này?
- Là lực lượng hăng hái, đông đảo của cách mạng.
BÀI 14 TIẾT 16: VIỆT NAM SAU CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT
I.CHƯƠNG TRÌNH KHAI THÁC LẦN THỨ HAI CỦA THỰC DÂN PHÁP:
II.CÁC CHÍNH SÁCH CHÍNH TRỊ, VĂN HÓA, GIÁO DỤC:
III. XÃ HỘI VIỆT NAM PHÂN HÓA:
1.Giai cấp địa chủ phong kiến:
2.Giai cấp tư sản:
3.Tầng lớp tiểu tư sản thành thị:
4.Giai cấp nông dân:
? Giai cấp công nhân có thay đổi như thế nào?
5.Giai cấp công nhân:
- Phát triển nhanh về số lượng và chất lượng.
? Vì sao số lượng giai cấp công nhân lại tăng nhanh?
? Giai cấp công nhân Việt Nam có đặc điểm riêng nào?
- Bị ba tầng áp bức, có quan hệ gần gũi với người nông dân, có truyền thống yêu nước.
“Ở các tầng mỏ lúc nhúc công nhân. Những sinh vật
mặc quần áo tả tơi.Họ cuốc than hai cánh tay
gầy còm. Đằng sau những xe goòng nhỏ, những
đứa trẻ chừng 10 tuổi còng lưng đẩy, thân hình bé
tí, khô cằn, mặt đầy mệt nhọc như đã kiệt quệ,
thân hình than bám đen mò....
Những bọn người rách rưới, cánh tay khẳng khiu
gầy gộc làm việc dưới ánh mặt trời mà lương rất thấp.
Có cả đàn bà và đi sau các chiếc xe goÒng là các em nhỏ
mới độ 10 tuổi mà mặt mày bơ phờ dưới lớp bụi than nên
trong già đến 40..
Chúng chạy đi chạy lại liên tục để mỗi ngày kiếm được
khoảng 10 đến 15 xu”.

( Trích Tư liệu Lịch sử 9)
Công nhân khai thác than.
BÀI 14 TIẾT 16: VIỆT NAM SAU CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT
I.CHƯƠNG TRÌNH KHAI THÁC LẦN THỨ HAI CỦA THỰC DÂN PHÁP:
II.CÁC CHÍNH SÁCH CHÍNH TRỊ, VĂN HÓA, GIÁO DỤC:
1.Giai cấp địa chủ phong kiến:
2.Giai cấp tư sản:
4.Giai cấp nông dân:
3.Tầng lớp tiểu tư sản thành thị:
5.Giai cấp công nhân:
=> Giai cấp lãnh đạo cách mạng nước ta.
? Giai cấp công nhân đóng vai trò như thế nào trong cuộc đấu tranh cách mạng của nước ta?
Qua tìm hiểu ở trên, em có nhận xét gì về sự phân hoá của xã hội Việt Nam trong chương trình khai thác lần 2 của thực dân Pháp?
=> Xã hội Việt Nam có sự phân hoá sâu sắc, mỗi giai cấp, tầng lớp có thái độ chính trị và khả năng cách mạng riêng.
Bài tập:
- Câu kết chặt chẽ với đế quốc
- Bộ phận địa chủ nhỏ, vừa có tinh thần yêu nước.
- Tư sản mại bản: câu kết với Pháp
- Tư sản dân tộc: yêu nước, không kiên định
Số lượng tăng, đời sống bấp bênh, bộ phận trí thức có tinh thần hăng hái cách mạng
- Đời sống tối tăm, cơ cực, là lực lượng cách mạng hùng hậu
- Số lượng tăng nhanh, bị ba tầng áp bức..., nắm quyền lãnh đạo cách mạng.
HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ:
- Nắm đựơc nội dung cơ bản của chương trình khai thác lần 2 của thực dân Pháp tại Việt Nam; sự phân hoá sâu sắc cả xã hội.
- Xem bài 17.