Bài 14. Phản xạ âm - Tiếng vang

1- Âm thanh có thể truyền được trong các môi trường:
Rắn, lỏng, khí.
2- Âm thanh không thể truyền trong môi trường chân không.
3- Nói chung vận tốc âm truyền trong chất rắn lớn hơn trong chất lỏng, trong chất lỏng lớn hơn trong chất khí.
Câu hỏi: Cho biết âm thanh truyền được trong những môi trường nào? Không truyền được trong môi trường nào? So sánh vận tốc truyền âm trong ba môi trường rắn, lỏng, khí?
KIỂM TRA BÀI CŨ
Vì sao trong đêm yên tĩnh khi đi bộ ở ngõ hẹp giữa hai bên tường cao, ngoài tiếng chân ra còn nghe thấy một âm thanh khác giống như có người khác đang theo sát?
Âm thanh được truyền đi
Vật
Chắn
Nghe được âm thanh rồi!!!!
Âm thanh bị phản xạ
I. ÂM PHẢN XẠ-TIẾNG VANG
* Âm dội lại khi gặp mặt chắn gọi là âm phản xạ
Âm thanh phát ra trực tiếp
Vật
Chắn
Âm
thanh
Âm thanh bị phản xạ
* Âm phản xạ nghe được cách âm trực tiếp ít nhất 1/15 giây gọi là tiếng vang
C1/ Em đã nghe tiếng vang ở đâu? Vì sao em nghe được tiếng vang đó?
a. Nghe được tiếng vang ở núi. Vì ta phân biệt được âm phát ra trực tiếp và âm phản xạ (âm truyền đến núi rồi dội đến tai ta)
I. ÂM PHẢN XẠ-TIẾNG VANG:
b. Tiếng vang từ giếng nước sâu. Vì ta phân biệt được âm phát ra trực tiếp và âm phản xạ (âm truyền đến mặt nước giếng, thành giếng rồi dội trở lại tai ta)
C1/ Em đã nghe tiếng vang ở đâu? Vì sao em nghe được tiếng vang đó?
I. ÂM PHẢN XẠ-TIẾNG VANG:
Tại sao trong phòng kín ta thường nghe âm to hơn khi ta nghe chính âm đó ở ngoài trời?
Nói ở ngoài trời. Nghe được âm thanh nhỏ.
Vì nghe được Âm phát ra trực tiếp. Không nghe
được hay ít âm phản xạ.
Nói ở ngoài trời.
Nói ở trong phòng. Nghe được âm thanh lớn.
Vì nghe được Âm phát ra trực tiếp và âm phản xạ cùng
lúc (Khuyếch đại âm)
Nói ở trong phòng kín
Tại sao trong phòng kín ta thường nghe âm to hơn khi ta nghe chính âm đó ở ngoài trời?
C3/ Khi nói to trong phòng rất lớn thì nghe được tiếng vang. Nhưng nói to như vậy trong phòng nhỏ thì lại không nghe được tiếng vang.
a.Trong phòng nào có âm phản xạ?
b.Hãy tính khỏang cách ngắn nhất từ người nói đến bức tường để nghe được tiếng vang. Biết vận tốc âm trong không khí là 340m/s
a. Trong cả hai phòng đều có âm phản xạ
Khi nói trong phòng nhỏ vẫn có âm phản xạ nhưng tai ta không phân biệt được vì âm phát ra trực tiếp gần như cùng lúc với âm phản xạ.
s = v.t
v =340m/s
t =1/15s
b.Khoảng cách ngắn nhất từ người nói đến bức tường để nghe được tiếng vang là
s = v.t=(340.1)/15/2 = 11,4m
C7/ Sóng siêu âm có thể phát thành chùm tia hẹp và ít bị nước hấp thụ, nên truyền đi xa trong nước. Nên người ta thường dùng sự phản xạ của sóng siêu âm để xác định độ sâu của biển.
-Giả sử tàu phát sóng siêu âm và thu được âm phản xạ của nó từ đáy biển sau 1 giây. Tính gần đúng độ sâu của đáy biển, biết vận tốc âm trong nước là 1500m/s
Âm tuyền từ tàu đến đáy biển mất ½ giây. Vậy độ sâu của biển là:
s=h=v.t=1500.1/2
=750m
s = v.t
v =1500m/s
t =1/2s
KẾT LUẬN:
Có tiếng vang khi ta nghe thấy ................ cách........................ ít nhất là 1/15 giây
âm phản xạ
với âm phát ra
I. ÂM PHẢN XẠ-TIẾNG VANG
Người ta làm thí nghiệm như hình vẽ để nghiên cứu âm phản xạ. Kết luận
II. VẬT PHẢN XẠ ÂM TỐT-VẬT PHẢN XẠ ÂM KÉM
a. Những vật cứng có bề mặt nhẵn thì phản xạ âm tốt (hấp thụ âm kém)
b. Những vật mềm, xốp có bề mặt gồ ghề thì phản xã âm kém (hấp thụ âm tốt)
Nghe âm lớn
Nghe âm nhỏ

C4/ Trong các vật sau đây, vật nào phản xạ âm tốt, vật nào phản xạ âm kém?







C5/Trong nhiều phòng hòa nhạc, phòng chiếu bóng, phòng ghi âm, người ta thường làm tường sần sùi và treo rèm nhung đề làm giảm tiếng vang. Hãy giải thích tại sao?
III. VẬN DỤNG:
Làm tường sần sùi, treo rèm nhung để hấp thụ âm tốt hơn, nên giảm tiếng vang. Âm ghe được rõ hơn.
C6/ Khi muốn nghe rõ hơn, người ta thường đặt bàn tay khum lại, sát vào vành tai, đồng thời hướng tai về phía nguồn âm.Hãy giải thích?
Vì để hướng âm phản xạ từ tay đến tai ta giúp ta nghe được âm to hơn.
C8/ Hiện tượng phản xạ âm được dùng trong những hiện tượng nào sau đây?
a. Trồng cây xung quanh bệnh viện.
b. Xác định độ sâu của đáy biển.
c. Làm tường phủ dạ, nhung.
d. Cả ba trường hợp trên.

TỔNG KẾT
1-Âm gặp vật chắn đều bị phản xạ nhiều hay ít.
2-Tiếng vang là âm phản xạ nghe được cách âm trực tiếp ít nhất là 1/15 giây.
3-Các vật mềm, có bề mặt gồ ghề phản xạ âm kém (hấp thụ âm tốt).
4-Vật cứng, có bề mặt nhẵn, phản xạ âm tốt (hấp thụ âm kém).
Bài tập. Vì sao trong đêm yên tĩnh khi đi bộ ở ngõ hẹp giữa hai bên tường cao, ngoài tiếng chân ra còn nghe thấy một âm thanh khác giống như có người khác đang theo sát?
=>Người này nghe được hai âm thanh:
- Tiếng bước chân của người này (âm trực tiếp)
- Tiếng vang của bước chân phản xạ trên hai bức tường sau 1/15 giây (âm phản xạ)
BÀI TẬP
Âm dội lại khi gặp mặt chắn
Vật cứng có bề mặt nhẵn
Vật mềm có bề mặt gồ ghề
Âm phản xạ cách âm trực tiếp ít nhất 1/15 giây
* ĐỐI VỚI BÀI HỌC Ở TIẾT NÀY:
- Học ghi nhớ
- Xem lại các câu trả lời C1- C8
- Xem phần : có thể em chưa biết
- Làm bài tập : 14.1 - 14.6 sách bài tập/ 15
- Bài tập 14.4 làm thí nghiệm ở nhà và trả lời.
* ĐỐI VỚI BÀI HỌC Ở TIẾT TIẾP THEO:
Xem Bài tổng kết chương 2 ôn tập thi học kì I
HƯỚNG DẪN HỌC TẬP