Bài 14. Phản xạ âm - Tiếng vang

nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo về dự giờ môn vật lý lớp 7
Trường THCS nam sơn
Kiểm tra bài cũ:

HS1: Môi trường nào truyền được âm, môi trường nào truyền âm tốt? Lấy một ví dụ minh hoạ. Chữa bài tập 13.1 SBT.

HS2: Chữa bài tập 13.2, 13.3 SBT.
Bài 14:
Phản xạ âm - Tiếng vang

I. Âm phản xạ - Tiếng vang

Ta nghe được tiếng vang khi âm truyền đến vách đá dội lại đến tai ta chậm hơn âm truyền trực tiếp đến tai một khoảng thời gian ít nhất là 1/15 giây.
Âm dội lại khi gặp một mặt chắn là âm phản xạ
I. Âm phản xạ - Tiếng vang
C1: Em đã từng nghe được tiếng vang ở đâu? Vì sao em nghe được tiếng vang đó?

Trả lời:
- Tiếng vang ở vùng có núi. Vì ta phân biệt được âm phát ra trực tiếp và âm truyền đến núi rồi dội trở lại đến tai ta.
- Tiếng vang trong phòng rộng. Vì ta phân biệt được âm phát ra trực tiếp và âm truyền đến tường phòng rồi dội trở lại đến tai ta.
- Tiếng vang từ giếng sâu. Vì ta phân biệt được âm phát ra trực tiếp và âm truyền đến mặt nước giếng rồi dội trở lại đến tai ta.
Trả lời:
Ta thường nghe thấy âm thanh trong phòng kín to hơn khi ta nghe chính âm thanh đó ở ngoài trời vì ngoài trời ta chỉ nghe được âm phát ra, còn ở trong phòng kín ta nghe được âm phát ra và âm phản xạ từ tường cùng một lúc nên nghe to hơn.
C2: Tại sao trong phòng kín, ta thường nghe thấy âm to hơn so với khi ta nghe chính âm đó ở ngoài trời?

C3: Khi nói to trong phòng rất lớn thì nghe được tiếng vang, nhưng khi nói to như vậy trong phòng nhỏ thì lại không nghe thấy tiếng vang.
a) Trong phòng nào có âm phản xạ?
b) Hãy tính khoảng cách ngắn nhất từ người nói đến bức tường để nghe được tiếng vang.
Biết vận tốc âm trong không khí là 340m/s.
Trả lời:
a) Trong cả hai phòng đều có âm phản xạ. Khi em nói to trong phòng nhỏ, mặc dù vẫn có âm phản xạ từ tường phòng đến tai nhưng em không nghe thấy tiếng vang vì âm phản xạ từ tường phòng và âm nói ra đến tai em gần như cùng một lúc.
b) Khoảng cách giữa người nói và bức tường để nghe rõ được tiếng vang là: 340 m/s . 1/30 s = 11,3 m
Kết luận:

Có tiếng vang khi ta nghe thấy …… …… cách ………………. một khoảng thời gian ít nhất là 1/15 giây.
âm phản xạ
với âm phát ra
II. Vật phản xạ âm tốt và vật phản xạ âm kém
Người ta đã làm thí nghiệm như hình 14.2 để nghiên cứu âm phản xạ
Thay mặt gương trong thí nghiệm này bằng những mặt phản xạ khác nhau, người ta đã đi đến kết luận:
- Những vật cứng có bề mặt nhẵn thì phản xạ âm tốt (hấp thụ âm kém)
- Những vật mềm, xốp có bề mặt gồ ghề thì phản xạ âm kém
C4: Trong những vật sau đây:
- Miếng xốp, - Ghế đệm mút,
- Mặt gương, - Tấm kim loại,
- Áo len, - Cao su xốp,
- Mặt đá hoa, - Tường gạch.
Vật nào phản xạ âm tốt, vật nào phản xạ âm kém?
Trả lời:
Vật phản xạ âm tốt là: mặt gương, mặt đá hoa, tấm kim loại, tường gạch.
Vật phản xạ âm kém là: miếng xốp, áo len, ghế đệm mút, cao su xốp
III. Vận dụng
C5: Trong nhiều phòng hoà nhạc, phòng chiếu bóng, phòng ghi âm, người ta thường làm tường sần sùi và treo rèm nhung để làm giảm tiếng vang. Hãy giải thích tại sao?
Trả lời:
Làm tường sần sùi, treo rèm nhung để hấp thụ âm tốt hơn nên giảm tiếng vang. Âm nghe được rõ hơn.
C6: Khi muốn nghe rõ hơn, người ta thường đặt bàn tay khum lại, sát vào vành tai (hình 14.3) đồng thời hướng tai về phía nguồn âm. Hãy giải thích tại sao?

Trả lời:
Mỗi khi khó nghe, người ta thường làm như vậy để hướng âm phản xạ từ tay đến tai giúp ta nghe được âm to hơn.
C7: Người ta thường sử dụng sự phản xạ của siêu âm để xác định độ sâu của biển.
Giả sử tàu phát ra siêu âm và thu được âm phản xạ của nó từ đáy biển sau 1 giây (hình 14.4). Tính gần đúng độ sâu của đáy biển, biết vận tốc truyền siêu âm trong nước là 1500 m/s?
Trả lời:
Âm truyền từ tàu tới đáy biển trong 1/2 giây. Độ sâu của biển là 1500 m/s . 1/2 s = 750 m.
C8: Hiện tượng phản xạ âm được sử dụng trong những trường hợp nào dưới đây?

a) Trồng cây xung quanh bệnh viện
b) Xác định độ sâu của biển
c) Làm đồ chơi "điện thoại dây"
d) Làm tường phủ dạ nhung
Trả lời: C8. a, b, d.
Trả lời các câu hỏi dưới đây:

- Khi nào thì có âm phản xạ. Tiếng vang là gì?
- Có phải cứ có âm phản xạ thì đều có tiếng vang không?
- Vật nào phản xạ âm tốt, phản xạ âm kém?
Hướng dẫn về nhà:

- Học phần ghi nhớ. Trả lời các câu hỏi từ C1 đến C8.
- Làm bài tập 14.1 đến 14.6 (trang 15 - SBT)

Cuối cùng, xin kính chúc sức khoẻ tới toàn thể các thầy cô giáo và các em học sinh thân yêu !
xin chân thành cảm ơn !