Bài 14. Phản xạ âm - Tiếng vang

1
Nhiệt liệt chào mừng
Hội thi giáo viên giỏi cấp THCS năm học 2009 - 2010
Môn : Vật lí 7
Giáo viên : Đồng Minh Điệp
Trường : THCS Hợp Đồng
2
Câu 2:
Âm không thể truyền trong môi trường nào dưới đây?
Khoảng chân không;
Tường bê tông;
Nước biển;
Tầng khí quyển bao quanh Trái đất
Kiểm tra bài cũ
Câu 1:
Môi trường nào truyền âm? Môi trường nào truyền âm tốt nhất?
Vì sao âm không thể truyền trong
Môi trường có thể truyền được âm như là: rắn , lỏng , khí
- Môi trường truyền âm tốt nhÊt là: rắn
khoảng chân không?
3
ĐẶT VẤN ĐỀ
Đứng trước một hang động lớn thì tiÕng nãi chuyÖn cña ta nghe được to h¬n vµ cã tiÕng vọng dµi.
T¹i sao l¹i cã hiÖn t­îng ®ã?
4
Tiết 15 Bài 14 phản xạ âm - Tiếng vang
Đứng trong một hang động lớn (động Hương Tích, hang Đầu Gỗ, động Phong Nha.), nếu nói to thì ngay sau đó em sẽ nghe được tiếng nói của chính mình vọng lại.
Tiếng vọng lại đó của chính mình là tiếng vang.
Âm truyÒn trùc tiÕp
Âm phản xạ
Hiện tượng phản
xạ âm lµ hiÖn t­îng ©m truyÒn ®i gÆp vËt ch¾n bÞ déi ng­îc l¹i.
- Âm dội lại khi gặp một mặt chắn là âm phản xạ
I. Âm phản xạ - Tiếng vang
5
2. Tiếng vang là gì?
- Tiếng vang là âm phản xạ nghe được cách âm trực tiếp ít nhất là 1/15 giây
Tiết 15 Bài 14 phản xạ âm - Tiếng vang
Âm truyÒn trùc tiÕp
Âm phản xạ
I. Âm phản xạ - Tiếng vang
6
Tiết 15 Bài 14 phản xạ âm - Tiếng vang
C1: Em đã từng nghe được tiếng vang ở đâu?
Vì sao em nghe được tiếng vang đó?
Trả lời: Tiếng vang ở vùng có núi , ở trong phòng rộng hoặc ở trong giếng sâu ...
I. Âm phản xạ - Tiếng vang
Ta nghe được tiếng vang đó vì ta phân biệt được âm phát ra và âm phản xạ.
7
C2: Tại sao ở trong phòng kín ta thường nghe thấy âm to hơn khi ta nghe chính âm đó ở ngoài trời?
Nói ở trong phòng kín
©m ph¶n x¹ cã vai trß
khuÕch ®¹i ©m ph¸t ra
Tiết 15 Bài 14 phản xạ âm - Tiếng vang
* Vì ngoài trời chỉ nghe được âm phát ra, còn trong phòng kín ta nghe được cùng một lúc âm phát ra và âm phản xạ từ tường nên nghe to hơn.
I. Âm phản xạ - Tiếng vang
Nói ở trong phòng kín
8
Tiết 15 Bài 14 phản xạ âm - Tiếng vang
I. Âm phản xạ - Tiếng vang
C3 :Khi nói to trong phòng rất lớn thì nghe được tiếng vang. Nhưng nói to như vậy trong phòng nhỏ thì lại không nghe thấy tiếng vang.
a) Trong phòng nào có âm phản xạ ?
Nhưng trong phòng nhỏ , âm phản xạ và âm phát ra trực tiếp truyền đến tai gần như cùng một lúc nên không nghe được tiếng vang.
Trong phòng lớn, âm phản xạ đến sau âm phát ra ít nhất 1/15 giây nên phân biệt được hai âm đó, do đó nghe được tiếng vang.
9
Tiết 15 Bài 14 phản xạ âm - Tiếng vang
C3 : b). Hãy tính khoảng cách ngắn nhất từ người nói đến bức tường để nghe được tiếng vang. Biết vận tốc truyền âm trong không khí là 340m/s.
Thời gian âm đi từ người nói đến tường là
t = (1/15 ) : 2 = 1/30 (s)
víi v = 340 m/s
kho¶ng c¸ch ng¾n nhÊt tõ ng­êi nãi ®Õn t­êng ®Ó nghe ®­îc tiÕng vang lµ :
s = v . t
= 340 . 1/30 ~ 11,34 (m)
s
I. Âm phản xạ - Tiếng vang
~
10
Tiết 15 Bài 14 phản xạ âm - Tiếng vang
Có tiếng vang khi ta nghe thấy …………………..cách ……………………một khoảng thời gian ít nhất là 1/15 giây.
Kết luận:
âm ph?n x?
âm phỏt ra
I. Âm phản xạ - Tiếng vang
( 1 )
( 2 )
11
Tiết 15 Bài 14 phản xạ âm - Tiếng vang
II. Vật phản xạ âm tốt và
vật phản xạ âm kém.
I. Âm phản xạ - Tiếng vang
12
Những vật mềm , xốp, bề mặt gồ ghề
Những vật cứng có bề mặt nhẵn
Nguồn âm
13
Tiết 15 Bài 14 phản xạ âm - Tiếng vang
Những vật
cứng có bề mặt nhẵn
thì phản xạ âm tốt
(hấp thụ âm kém).
Những vật
mềm, xốp có
bề mặt gồ ghề
thì phản xạ âm kém.
Mặt gương
Mặt đá hoa
Tấm kim loại
Tường gạch
Miếng xốp
Ghế đệm mút
Cao su xốp
Áo len
C4: Trong các vật sau đây, vật nào phản xạ âm tốt và vật nào phản xạ âm kém?
Trả lời C4:
Mặt gương
Mặt đá hoa
Tấm kim loại
Tường gạch
Miếng xốp
Cao su xốp
Áo len
Ghế đệm mút
14
Tiết 15 Bài 14 phản xạ âm - Tiếng vang
C5: Trong nhiều phòng hoà nhạc, phòng chiếu bóng, phòng ghi âm, người ta thường làm tường sần sùi và treo rèm nhung để làm giảm tiếng vang. Hãy giải thích tại sao?
Trả lời: Làm tường sần sùi và treo rèm nhung để hấp thụ âm tốt hơn nên giảm tiếng vang, âm nghe rõ hơn.
III. Vận dụng
15
Tiết 15 Bài 14 phản xạ âm - Tiếng vang
C6:Khi muốn nghe rõ hơn người ta thường đặt bàn tay khum lại,sát vào vành tai(H14.3), đồng thời hướng tai về phía nguồn âm. Hãy giải thích tại sao?
Trả lời: Khum tay để hướng âm phản xạ từ tay đến tai ta giúp ta nghe được âm to hơn.
III. Vận dụng
16
Tiết 15 Bài 14 phản xạ âm - Tiếng vang
C7 : Giả sử tàu phát ra siêu âm và thu được âm phản xạ của nó từ đáy biển sau 1 giây . Tính gần đúng độ sâu của đáy biển, biết vận tốc truyền siêu âm trong nước là 1500m/s ?
Trả lời :
Th?i gian õm truy?n t? t�u d?n dỏy bi?n la` :
t = 1 : 2 = 0,5 (s)
D? sõu c?a bi?n la`:
s= v.t = 1500.0,5 = 750 (m)
III. Vận dụng
H×nh 14.4
17
Tiết 15 Bài 15 phản xạ âm - Tiếng vang
Hiện tượng phản xạ âm được sử dụng trong những trường hợp nào sau đây?
Trồng cây xung quanh bệnh viện

B. Xác định độ sâu của biển

C. Làm đồ chơi (điện thoại dây)

D. Làm tường phủ dạ, nhung.
III. Vận dụng
C8
18
Tiết 15 Bài 14 phản xạ âm - Tiếng vang
BT1: Tai ta nghe được tiếng vang khi nào ?
a. Khi âm phát ra đến tai sau âm phản xạ .
b. Khi âm phát ra gần như cùng một lúc với âm phản xạ.
c. Khi âm phát ra trực tiếp đến tai trước âm phản xạ ít nhất là 1/15 giây.
d. Cả 3 trường hợp trên đều nghe thấy tiếng vang.
BT3 : Tại sao khi nói chuyện với nhau ở gần mặt ao hồ (trên bờ ao hồ), tiếng nói nghe rất rõ ?
Vì ở đó ta không những nghe được âm nói ra trực tiếp mà còn nghe được đồng thời cả âm phản xạ từ mặt nước ao, hồ.
19
Tiết 15 Bài 14 phản xạ âm - Tiếng vang
Khi nào có âm phản xạ? Khi nào có tiếng vang?
Vật nào phản xạ âm tốt, vật nào phản xạ âm kém?

Hãy trả lời câu hỏi tình huống đầu bài?
Hiện tượng phản xạ âm là hiện tượng như thế nào?
Vì sau khi nghe được tiếng nổ trực tiếp từ nguồn gây sấm còn nghe được tiếp âm phản xạ của tiếng sấm từ mặt đất nhà cửa ……. trên đường truyền của sấm.
20
* Cá heo, dơi phát ra siêu âm,và nhờ âm phản xạ để tìm thức ăn. Đặc biệt con dơi còn có thể sử dụng phản xạ của siêu âm để tránh chướng ngại vật khi bay. Vì vậy có người còn nói rằng dơi "nhìn " được trong bóng tối.
Có thể em chưa biết
Vì sao đôi khi con dơi đâm vào đầu người ngay cả ban ngày cho dù nó vẫn nhìn được cả trong bóng tối hay trong hang sâu?
21
Hướng dẫn về nhà:

Về nhà làm bài tập: 14.2, 14.4, 14.5 14.6 sách bài tập.
Học ghi nhớ.
Đọc trước bài 15 : Chống ô nhiễm tiếng ồn