Bài 14. Phản xạ âm - Tiếng vang

KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Em hãy kể các môi trường mà âm thanh có thể truyền qua được và các môi trường mà âm thanh không thể truyền qua được?
Câu 2: Trong các môi trường khác nhau thì vận tốc truyền âm như thế nào với nhau? Trong quá trình truyền thì độ to của âm như thế nao?
Đáp án
Câu 1: Các môi trường mà âm thanh truyền qua được như: Chất khí, chất rắn và chất lỏng. Còn môi trường chân không thì âm thanh không truyền qua được
Câu 2: Trong các môi trường khác nhau thì vận tốc truyền âm khác nhau. Nói chung vận tốc truyền âm trong cất rắn lớn nhất, chất khí kếm nhất. Trong quá trình truyền âm thì độ to của âm bị giảm dần.
- Hiện tượng âm sau khi gặp vật chắn dội lại gọi là hiện tượng phản xạ âm.
Âm dội lại đó gọi là âm phản xạ
- Tiếng vang là âm phản xạ nghe được cách âm trực tiếp ít nhất là 1/15 giây
C1. Em đã từng nghe được tiếng vang ở đâu? Vì sao em nghe được tiếng vang đó?
Ta nghe tiếng vang ở giếng nước sâu vì ta phân biệt được âm phát ra trực tiếp và âm truyền đến mặt nước giếng rồi phản xạ đến tai ta.
Trả lời
Ta nghe tiếng vang của vùng có núi vì ta phân biệt được âm phát ra trực tiếp và âm từ núi dội lại tai ta.
Câu 2: Tại sao ở trong phòng kín ta thường nghe thấy âm to hơn khi ta nghe chính âm đó ở ngoài trời?
Trả lời: Ta nghe âm ở trong phòng kín to hơn là vì ở trong phòng kín ta nghe được âm phát ra và âm phản xạ từ tường nên to hơn còn khi ở ngoài trời ta chỉ nghe âm phát ra mà thôi.
C3: (SGK)
a. Trong cả 2 phòng đều có âm phản xạ.
b. Để nghe tiếng vang thì thời gian âm truyền đi từ chổ người nói đến bức tường là: t = 1/15 : 2 = 1/30 (s)
Khoảng cách ngắn nhất từ chổ người nói đến bức tường là:
S = v.t =
* Từ các câu trả lời trên các em hãy chọn từ thích hợp điền vào chổ trống hoàn thành kết luận?
Kết luận: Có tiếng vang khi ta nghe thấy …………………..cách ……………………một khoảng thời gian ít nhất là 1/15 giây.
Kết luận:
âm phản xạ
âm phát ra
* Các vật cứng có bề mặt nhẵn thì phản xạ âm tốt (hấp thụ âm kém)
* Các vật mềm có bề mặt gồ ghề thì phản xạ âm kém (hấp thụ âm tốt)
C4: Trong các vật sau đây, vật nào phản xạ âm tốt và vật nào phản xạ âm kém.
Mặt gương
Mặt đá hoa
Tấm kim loại
Tường gạch
Miếng xốp
Ghế đệm mút
Cao su xốp
Áo len
C5: Trong nhiều phòng hoà nhạc, phòng chiếu bóng, phòng ghi âm, người ta thường làm tường sần sùi và treo rèm nhung để làm giảm tiếng vang. Hãy giải thích tai sao?
Trả lời: Trong các phòng trên người ta làm tường sần sùi và treo rèm nhung để hấp thụ âm tốt hơn nên giảm tiếng vang, âm nghe tốt hơn.
C6:Khi muốn nghe rõ hơn người ta thường đặt bàn tay khum lại sát vào vành tai, đồng thời hướng tai về phía nguồn âm. Hãy giải thích tại sao?
Trả lời: Mỗi khi khó nghe người ta thường làm như vậy để hướng âm phản xạ từ tay đến tai ta giúp ta nghe được âm to hơn
C7: Siêu âm có thể phát thành chùm tia hẹp và ít bị nước hấp thụ nên truyền đi xa trong nước, vì thế người ta thường sử dụng sự phản xạ của siêu âm để xác định độ sâu của biển.
Trả lời: Thời gian âm truyền từ đáy tàu đến đáy biển là: t = ½ s
Độ sâu của đáy biển là:
S = v.t = 1500. ½ = 750 (m)
C8: Hiện tượng phản xạ âm được sử dụng trong những trường hợp nào sau đây?
Trồng cây xung quanh bệnh viện

B. Xác định độ sâu của biển

C. Làm đồ chơi (điện thoại dây)

D. Làm tường phủ dạ, nhung.
A.
B
D
*
Trong thực tế ta thường nghe phản xạ âm và tiếng vang như: tiếng gọi ta đang đứng ở trong thung lũng, hay đang đứng ở trong vách núi,tiếng gọi đang đứng dưới hầm, ta đứng ở trên miệng giếng nói xuống thì có tiếng vang trở lai tai.
Em hãy kể một số phản xạ âm và tiếng vang mà em thường gặp ở trong thực tế
Liên hệ thực tế
GHI NHỚ
-Âm gặp mặt chắn đều bị……………. nhiều hay ít.Tiếng vang là âm……….. nghe được cách âm………………ít nhất là………..giây.
-Các vật………, có bề mặt…….…. Phản xạ âm kém. Các vật…… .có bề mặt………phản xạ âm tốt
( Hấp thụ âm kém)
BÀI 14: PHẢN XẠ ÂM–TiẾNG VANG
phản xạ
phản xạ
trực tiếp
1/15
mềm
gồ ghề
cứng
nhẵn
Em có biết: * Dơi phát ra siêu âm, khi gặp con mồi thì âm phản xạ lại. Dơi sẽ tính toán thời gian từ lúc phát ra âm đến lúc nhận âm để xác định vị trí con mồi. Đặc biệt con dơi còn có thể sử dụng phản xạ của siêu âm để tránh chướng ngại vật khi bay. Vì vậy có người còn nói rằng: "Dơi nhìn được trong bóng tối"
* Ngoài ra dơi còn biết được nếu tai trái nhận âm phản xạ trước tai phải thì con mồi đang chuyển động sang trái. Nhờ vậy dơi còn nhận ra hướng di chuyển của con mồi. Một số động vật khác như: Cá heo, cá voi, chó biển cũng có cơ quan định vị bằng siêu âm
TRÒ CHƠI Ô CHỮ NHẰM CŨNG CỐ KiẾN THỨC
1. Môi trường không truyền âm là môi trường:
2. Những âm có tần số trên 20.000Hz gọi là:
3.Số dao động thực hiện được trong 1s gọi là:
4. Âm dội lại khi gặp một mặt chắn là:
5. Vật phát ra âm thanh thì vật:
6. Âm dội lại nghe cách âm trục tiếp1/15s gọi:
7. Những âm có tần số dưới 20 Hz gọi là:
Để chuẩn bị tốt cho tiết học sau, các em hãy:
- Học thuộc phần ghi nhớ ở SGK
- Làm các bài tập 14.1, 14.2, 14.3 trong sách Bài tập
Dặn dò: