Bài 14. Phản xạ âm - Tiếng vang

nhiệt liệt Chào mừng các thầy cô giáo
tới dự giờ vật lý - lớp 7A
=========o0o=========

Trường THCS


Giáo viên dạy:
Trong truyện Alibaba và bốn mươi tên cướp, Alibaba thường áp tai xuống đất để nghe tiếng vó ngựa của bọn cướp, tại sao Alibaba phải làm như vậy?
A. Vì âm thanh truyền trong đất nhanh hơn truyền trong không khí.
B. Vì đất chỉ truyền âm thanh của vó ngựa đến tai mà không bị lẫn các âm thanh khác.
C. Vì khi cúi xuống thì không bị bọn cướp phát hiện.
D. Cả ba đáp án A, B, C đều đúng.
Kiểm tra bài cũ:

Nêu kết luận về sự truyền âm qua các môi trường?
Khoanh tròn vào đáp án đúng trong các câu sau?

Tiết 15
Bài 14: Phản xạ âm - Tiếng vang
Âm phản xạ - tiếng vang:
- ¢m déi l¹i khi gÆp mét mÆt ch¾n lµ ©m ph¶n x¹
Âm truyền trực tiếp
Âm phản xạ
Tiếng vang là âm phản xạ nghe được cách âm trực tiếp ít nhất là 1/15s
C1: Em đã từng nghe được tiếng vang ở đâu? Vì sao em nghe được tiếng vang đó?
Trả lời: - Ta nghe thấy tiếng vang ở giếng nước sâu, vì ta phân biệt được âm phát ra trực tiếp và âm truyền đến mặt nước giếng rồi phản xạ lại đến tai ta.
- Ta nghe thấy tiếng vang ở vùng có núi vì ta phân biệt được âm phát ra trực tiếp và âm truyền đến núi dội lại tai ta.
C2: Tại sao trong phòng kín ta thường nghe thấy âm to hơn so với khi ta nghe chính âm đó khi ở ngoài trời?
Trả lời: - Ta nghe thấy âm thanh trong phòng kín to hơn vì ở trong phòng kín ta nghe được âm phát ra và âm phản xạ từ tường cùng một lúc nên nghe to hơn, còn ở ngoài trời ta chỉ nghe thấy âm phát ra nên nghe nhỏ hơn.
C3: Khi nói to trong phòng rất lớn thì em nghe được tiếng vang. Nhưng nói to như vậy trong phòng nhỏ thì lại không thấy tiếng vang.
Trả lời: - Trong cả hai phòng đều có âm phản xạ. Khi ta nói to trong phòng nhỏ thì khoảng cách giữa ta và vật chắn nhỏ nên âm phản xạ đến tai cùng một lúc với âm trực tiếp nên ta không nghe thấy tiếng vang
a/ Trong phòng nào có âm phản xạ?
b/ Hãy tính khoảng cách ngắn nhất từ người nói đến bức tường để nghe được tiếng vang. Biết vận tốc âm trong không khí là 340m/s.
Trả lời:
Để nghe thấy tiếng vang thì thời gian âm truyền đi từ chỗ người nói đến bức tường là:
t = 1/15:2 = 1/30(s).
Để nghe thấy tiếng vang thì khoảng cách ngắn nhất từ chỗ người nói đến bức tường là:
Kết luận: Có tiếng vang khi ta nghe thấy......cách ......một khoảng thời gian ít nhât là 1/15(s)
âm phát ra
âm phản xạ
II. Vật phản xạ âm tốt và vật phản xạ âm kém:
Những vật cứng có bề mặt nhẵn thì phản xạ âm tốt (Hấp thụ âm kém).
Những vật mềm, xốp có bề mặt gồ ghề thì phản xạ âm kém.
C4 : Trong những vật sau đây:Miếng xốp, mặt gương, áo len, mặt đá hoa, ghế đệm mút, tấm kim loại, cao su xốp, tường gạch. Vật nào phản xạ âm tốt, vật nào phản xạ âm kém?
VËt ph¶n x¹ ©m tèt
VËt ph¶n x¹ ©m kÐm
Mặt gương
Mặt đá hoa
Tấm kim loại
Tường gạch
Miếng xốp
Ghế đệm mút
Cao su xốp
áo len
III. Vận dụng:
C5: Trong nhiều phòng hoà nhạc, phòng chiếu bóng, phòng ghi âm, người ta thường làm tường sần sùi và treo rèm nhung để làm giảm tiếng vang. Hãy giải thích vì sao?
Trả lời: Trong các phòng trên người ta thường làm tường sần sùi và treo rèm nhung để hấp thụ âm tốt hơn nên giảm tiếng vang, âm nghe được rõ hơn.
C6: Khi muốn nghe rõ hơn, người ta thường đặt bàn tay khum lại, sát vào vành tai (Hình 14.3), đồng thời hướng tai về phía nguồn âm. Hãy giải thích vì sao?
Trả lời: Mỗi khi khó nghe, người ta thường làm như vậy để hướng âm phản xạ từ tay đến tai ta giúp ta nghe được âm to hơn.
C7: Siêu âm có thể phát thành chùm tia hẹp và ít bị nước hấp thụ nên truyền đi xa trong nước, vì thế người ta thường sử dụng sự phản xạ của siêu âm để xác định độ sâu của biển
* Giả Sử tầu phát ra siêu âm và thu được âm phản xạ của nó từ đáy biển sau 1s(hình 14.4). Tính gần đúng độ sâu của đáy biển, biết vận tốc truyền siêu âm trong nước là 1500m/s?
Trả lời:
- Thời gian siêu âm truyền từ đáy tầu đến đáy biển là:
t= 1/2s.
- Độ sâu của đáy biển là:
S = v.t = 1500.1/2 = 750(m).
C8: Hiện tượng phản xạ âm được sử dụng trong những trường hợp nào dưới đây?
A. Trồng cây xung quanh bệnh viện.
B. Xác định độ sâu của biển.
C. Làm đồ chơi " điện thoại dây".
D. Làm tường phủ dạ, nhung.
Điền từ vào chỗ trống trong các kết luận sau:
Âm gặp mặt chắn đều bị.....nhiều hay ít. Tiếng vang là âm ....nghe được cách âm..... ít nhất là. .giây.
Các vật...., có bề mặt ...phản xạ âm kém.
Các vật...., có bề mặt ...phản xạ âm tốt (hấp thụ âm kém)
Phản xạ
Phản xạ
trực tiếp
1/15
mềm
cứng
gồ ghề
nhẵn
ghi nhớ
Em có biết: Dơi phát ra siêu âm, khi gặp con mồi thì âm phản xạ lại. Dơi sẽ tính toán thời gian từ lúc phát ra âm đến lúc nhận âm để xác định vị trí con mồi. Đặc biệt con dơi còn có thể sử dụng phản xạ của siêu âm để tránh chướng ngại vật khi bay. Vì vậy có người còn nói rằng: "Dơi nhìn được trong bóng tối"
Ngoài ra dơi còn biết được nếu tai trái nhận âm phản xạ trước tai phải thì con mồi đang chuyển động sang trái. Nhờ vậy dơi còn nhận ra hướng di chuyển của con mồi. Một số động vật khác như: Cá heo, cá voi, chó biển cũng có cơ quan định vị bằng siêu âm
Trò chơi ô chữ:

Hướng dẫn về nhà

- Quan sát hiện tượng phản xạ âm - tiếng vang trong thực tế.
- Tìm hiểu ứng dụng hiện tượng phản xạ âm - tiếng vang trong đời sống và kỹ thuật.
- Hoàn thành bài tập từ 14.1 đến 14.6.

Xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo tới dự giờ Vật lý tại lớp 7A