Bài 14. Phản xạ âm - Tiếng vang

Môi trường nào truyền được âm? Âm thanh xung quanh truyền đến tai ta nhờ môi trường nào ?
Âm không thể truyền trong môi trường nào dưới đây ?
a. Tường bê tông.
b. Khoảng chân không.
c. Nước biển.
Tầng khí quyển bao quanh Trái Đất.
KIỂM TRA BÀI CŨ
Trả lời: Chất rắn, lỏng, khí là những môi trường có thể truyền được âm.
Âm thanh xung quanh truyền đến tai ta nhờ môi trường không khí
Trong cơn dông, khi có tia chớp thường kèm theo tiếng sấm. Sau đó còn nghe thấy tiếng ì ầm kéo dài, gọi là tiếng rền. Tại sao lại có tiếng sấm rền?
Tiết 15 – BÀI 14
PHẢN XẠ ÂM. TIẾNG VANG
Khi nào ta nghe được tiếng vang ?
I/ ÂM PHẢN XẠ - TIẾNG VANG
Đứng trong một hang động lớn (động Hương Tích ở Hà Tây, hang Đầu Gỗ ở Hạ Long, động Phong Nha ở Quảng Bình …), nếu nói to thì ngay sau đó em sẽ nghe được tiếng nói của chính mình vọng lại. Đó là tiếng vang (hình 14.1).
Đứng trong một hang động lớn (động Hương Tích ở Hà Tây, hang Đầu Gỗ ở Hạ Long, động Phong Nha ở Quảng Bình …), nếu nói to thì ngay sau đó em sẽ nghe được tiếng nói của chính mình vọng lại. Đó là tiếng vang (hình 14.1).
Âm nghe trực tiếp
Âm phản xạ
Ta nghe được tiếng vang khi âm truyền đến vách đá dội lại đến tai ta chậm hơn âm truyền trực tiếp đến tai một khoảng thời gian ít nhất là 1/15 giây.
Âm dội lại khi gặp mặt chắn gọi là gì?
là âm phản xạ
I/ ÂM PHẢN XẠ - TIẾNG VANG
I/ ÂM PHẢN XẠ - TIẾNG VANG
Kết luận:
Tiếng vang là …………….. nghe được cách ………………. ít nhất 1/15 giây.
âm phản xạ
âm trực tiếp
 Âm dội lại khi gặp mặt chắn là ………………
âm phản xạ
C1: Em đã từng nghe tiếng vang ở đâu? Vì sao em nghe tiếng vang đó?
- Tiếng vang trong phòng rộng. Vì ta phân biệt được âm phát ra trực tiếp và âm truyền đến tường phòng rồi dội trở lại đến tai ta.
- Tiếng vang từ giếng nước sâu. Vì ta phân biệt được âm phát ra trực tiếp và âm truyền đến mặt nước giếng rồi dội trở lại đến tai ta.
I/ ÂM PHẢN XẠ - TIẾNG VANG
Kết luận:
Tiếng vang là âm phản xạ nghe được cách âm trực tiếp ít nhất 1/15 giây.
 Âm dội lại khi gặp mặt chắn là âm phản xạ
C2:Tại sao trong phòng kín ta thường nghe thấy âm to hơn so với khi ta nghe chính âm đó ngoài trời?
Trả lời: Vì ở ngoài trời ta chỉ nghe thấy âm phát ra, còn trong phòng kín ta nghe được âm phát ra và âm phản xạ từ tường cùng một lúc nên nghe to hơn.
Tại sao có sấm rền?
C3: Khi nói trong phòng rất lớn thì nghe được tiếng vang. Nhưng nói to như vậy trong phòng nhỏ thì lại không nghe thấy tiếng vang.
a) Trong phòng nào có âm phản xạ?
b) Tính khoảng cách ngắn nhất từ người nói đến bức tường để nghe được tiếng vang. Biết vận tốc truyền âm trong không khí là 340m/s.
Trong cả hai phòng đều có âm phản xạ.
Gọi khoảng cách từ người đến bức tường là s thì quãng đường đi của âm thanh là 2s.
Ta có: 2s = 340 m/s .1/15s = 22,67 m
→ s = 22,67 m : 2 = 11,34 m
I/ ÂM PHẢN XẠ - TIẾNG VANG
Kết luận:
 Âm dội lại khi gặp mặt chắn là âm phản xạ
II/ VẬT PHẢN XẠ ÂM TỐT VÀ VẬT PHẢN XẠ ÂM KÉM :
 Những vật cứng, có bề mặt nhẵn thì phản xạ âm tốt (hấp thụ kém).
Những vật mềm, có bề mặt gồ ghề thì phản xạ âm kém.
Kết luận:
Tiếng vang là âm phản xạ nghe được cách âm trực tiếp ít nhất 1/15 giây.
I/ ÂM PHẢN XẠ - TIẾNG VANG
II/ VẬT PHẢN XẠ ÂM TỐT VÀ VẬT PHẢN XẠ ÂM KÉM :
C4: Trong các vật dưới đây vật nào phản xạ âm tốt ? Vật nào phản xạ âm kém?
Miếng xốp - Ghế đệm mút.
Mặt gương - Tấm kim loại.
Áo len - cao su xốp
Mặt đá hoa - Tường gạch.
Vật phản xạ âm tốt: Mặt gương, tấm kim loại, mặt đá hoa, tường gạch
Vật phản xạ âm kém: Miếng xốp, ghế đệm mút, áo len, cao su xốp.
I/ ÂM PHẢN XẠ - TIẾNG VANG
Kết luận:
 Âm dội lại khi gặp mặt chắn là âm phản xạ
II/ VẬT PHẢN XẠ ÂM TỐT VÀ VẬT PHẢN XẠ ÂM KÉM :
 Những vật cứng, có bề mặt nhẵn thì phản xạ âm tốt (hấp thụ kém).
Những vật mềm, có bề mặt gồ ghề thì phản xạ âm kém.
Kết luận:
III/ VẬN DỤNG:
Tiếng vang là âm phản xạ nghe được cách âm trực tiếp ít nhất 1/15 giây.
I/ ÂM PHẢN XẠ - TIẾNG VANG
II/ VẬT PHẢN XẠ ÂM TỐT VÀ VẬT PHẢN XẠ ÂM KÉM :
III/ VẬN DỤNG:
C5:Trong nhiều phòng hòa nhạc, phòng chiếu bóng, phòng ghi âm, người ta thường làm tường sần sùi và treo rèm nhung để làm giảm tiếng vang. Hãy giải thích tại sao?
Trả lời: Làm tường sần sùi và treo rèm nhung thì phản xạ âm kém nên giảm tiếng vang. Âm nghe rõ hơn
I/ ÂM PHẢN XẠ - TIẾNG VANG
II/ VẬT PHẢN XẠ ÂM TỐT VÀ VẬT PHẢN XẠ ÂM KÉM :
III/ VẬN DỤNG:
C6: Khi muốn nghe rõ hơn, người ta thường đặt bàn tay khum lại, sát vào vành tai (hình 14.3). Đồng thời hướng tai về nguồn âm. Hãy giải thích tại sao?
Vì để hướng âm phản xạ từ bàn tay đến tai ta giúp ta nghe được âm to hơn.
C7:Siêu âm có thể phát thành chùm tia hẹp và ít bị nước hấp thụ nên truyền đi xa trong nước. Vì thế người ta sử dụng sự phản xạ của siêu âm để xác định độ sâu của biển.
Giả sử tàu phát ra siêu âm và thu được âm phản xạ của nó từ đáy biển sau 1 giây (hình 14.4). Tính gần đúng độ sâu của đáy biển, biết vận tốc truyền siêu âm trong nước là 1500m/s.
Gọi độ sâu của biển là s thì quãng đường đi của siêu âm là 2s.
Ta có: 2s = 1500 m/s .1s = 1500 m
→ s = 1500 m : 2 = 750 m
H 14.4
Làm tường phủ dạ, nhung.
Trồng cây xung quanh bệnh viện.
Xác định độ sâu của biển
Cá heo, dơi tìm thức ăn
PHẢN XẠ ÂM.
TIẾNG VANG
Âm phản xạ nghe được cách âm trực tiếp ít nhất 1/15 giây.
Các vật cứng, có bề mặt nhẵn
Âm dội lại khi gặp mặt chắn
Các vật mềm, có bề mặt gồ ghề
HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ
Học thuộc bài.
Làm bài tập 14.1→ 14.5 trong sách bài tập.
Đọc trước bài 15: “Chống ô nhiễm tiếng ồn”
+ Cách nhận biết ô nhiễm tiếng ồn.
+ Biện pháp chống ô nhiễm tiếng ồn.
Xin chân thành cảm ơn quý thầy - cô và các em học sinh