Bài 14. Phản xạ âm - Tiếng vang

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ
ĐẾN DỰ GIỜ MÔN VẬT LÍ
Câu 1: Âm có thể truyền qua được những môi trường nào và âm không thể truyền qua được môi trường nào ?
Kiểm tra MI?NG
Trả lời: Vận tốc truyền âm trong chất rắn lớn hơn trong chất lỏng, trong chất lỏng lớn hơn trong chất khí.
Câu 2: So sánh vận tốc truyền âm trong chất rắn, chất lỏng, chất khí?
Trả lời: Âm có thể truyền được qua môi trường chất rắn, lỏng, khí và âm không truyền được trong chân không.
Tiết 15 - Bài 14. PHẢN XẠ ÂM - TIẾNG VANG
I/ Âm phản xạ - Tiếng Vang
Âm trực tiếp
Âm dội lại
Vách đá
A
B
Âm dội lại khi gặp một mặt chắn được gọi là gì?
Âm dội lại khi gặp một mặt chắn được gọi là âm phản xạ.
Âm phản xạ
Ta nghe được tiếng vang khi nào ?
Âm trực tiếp
Vách đá
A
B
Âm phản xạ
* Chú ý: Nếu õm ph?n x? d?n tai cỏch õm tr?c ti?p nh? hon 1/15 giõy thỡ ta khụng phõn bi?t du?c hai õm n�y, nờn khụng cú ti?ng vang.
I/Âm phản xạ - Tiếng Vang
C1:
Em đã từng nghe được tiếng vang ở đâu? Vì sao em nghe được tiếng vang đó?
Ta nghe tiếng vang từ giếng nước sâu, ở vùng có núi, phòng rộng...
Vì: Ở những nơi đó ta phân biệt được âm phát ra trực tiếp và âm phản xạ.
- Âm dội lại khi gặp một mặt chắn được gọi là âm phản xạ.
- Tiếng vang là âm phản xạ nghe được cách âm trực tiếp một khoảng thời gian ít nhất là giây
Tiết 15 - Bài 14. PHẢN XẠ ÂM - TIẾNG VANG
Vì ở ngoài trời ta chỉ nghe được âm phát ra, còn ở trong phòng kín ta nghe được âm phát ra và âm phản xạ từ tường cùng một lúc nên nghe thấy âm to hơn.
Trả lời:
Thảo luận theo bàn

Khi nói to trong phòng rất lớn thì nghe được tiếng vang. Nhưng nói to như vậy trong phòng nhỏ thì không nghe được tiếng vang.
a.Trong phòng nào có âm phản xạ?
b.Tính khoảng cách ngắn nhất từ người nói đến bức tường để nghe được tiếng vang. Biết vận tốc âm trong không khí là 340m/s.
C3:
Trả lời:
a) Trong c? hai phũng d?u cú õm ph?n x?.
s
Tổng quãng đường = Vận tốc  Thời gian: 2.S = v.t
Trong ph­¬ng tr×nh trªn t = ? V× sao?
Tr¶ lêi: t = 1/15 gi©y, v× ta nghe ®­îc tiÕng vang

C3b:
s
Tổng quãng đường âm truyền từ người đến tường rồi phản xạ trở lại liên hệ như thế nào với vận tốc và thời gian truyền âm?
Tường
C3: a) Trong cả hai phòng đều có âm phản xạ.
b) Gọi s là khoảng cách ngắn nhất từ người nói đến bức tường để nghe rõ được tiếng vang.

Quãng đường âm truyền đi từ khi phát ra đến khi nghe được tiếng vang là 2S. Ta có:
Trả lời:
Vậy khoảng cách ngắn nhất từ người nói đến bức tường để nghe được tiếng vang là 11,33m
Thảo luận theo bàn
I/ Âm phản xạ - Tiếng Vang
- Âm dội lại khi gặp một mặt chắn được gọi là âm phản xạ.
- Tiếng vang là âm phản xạ nghe được cách âm trực tiếp một khoảng thời gian ít nhất là giây
Khi thiết kế các rạp hát, cần có biện pháp để tạo ra độ vọng hợp lí để tăng cường âm, nhưng nếu tiếng vọng kéo dài sẽ làm âm nghe không rõ, gây cảm giác khó chịu.
Tiết 15 - Bài 14. PHẢN XẠ ÂM - TIẾNG VANG
I/ Âm phản xạ - Tiếng Vang

Kết luận : có tiếng vang khi ta nghe thấy âm phản xạ cách với âm phát ra một khoảng ít nhất là 1/15 giây
II/ Vật phản xạ âm tốt và vật phản xạ âm kém
Hình 14.2
Tiết 15 - Bài 14. PHẢN XẠ ÂM - TIẾNG VANG
Vật như thế nào thì phản xạ âm tốt, vật như thế nào thì phản xạ âm kém?
- Những vật cứng có bề mặt nhẵn thì phản xạ âm tốt (hấp thụ âm kém).
- Những vật mềm, xốp có bề mặt gồ ghề thì phản xạ âm kém.
I/ Âm phản xạ - Tiếng Vang
II/ Vật phản xạ âm tốt và vật phản xạ âm kém
- Miếng xốp, - Ghế đệm mút
- Mặt gương, - Tấm kim loại,
- Áo len, - Cao xu xốp,
- Mặt đá hoa, - Tường gạch.

C4:Trong những vật sau đây:
Vật nào phản xạ âm tốt, vật nào phản xạ âm kém?
Trả lời
Vật phản xạ âm tốt
- Mặt gương
Mặt đá hoa
- Tấm kim loại
- Tường gạch
Vật phản xạ
âm kém
- Miếng xốp
- Áo len
- Ghế đệm mút
- Cao su xốp
Tiết 15 - Bài 14. PHẢN XẠ ÂM - TIẾNG VANG
Chú ý : Những vật phản xạ âm tốt đều là vật hấp thụ âm kém , nhưng những vật phản xạ âm kém thì chưa chắc đẽ hấp thụ âm tốt . Ví dụ : rèm của là vật phản xạ âm kém nhưng hấp thụ âm rất ít và ngăn âm đi qua ít
Trong cơn dông. khi có tia chớp thường kèm theo tiếng sấm. Sau đó còn nghe thấy tiếng ì ầm kéo dài, gọi là tiếng sấm rền. Tại sao lại có tiếng sấm rền?
Tiếng sấm rền chính là âm phản xạ của tiếng sấm khi gặp các mặt chắn khác nhau như các đám mây, mặt đất .dội lại đến tai ta sau các khoảng thời gian khác nhau.
III/ Vận dụng:
C5: Trong nhiều phòng hòa nhạc, phòng chiếu bóng, phòng ghi âm, người ta thường làm tường sần sùi và treo rèm nhung để làm giảm tiếng vang. Hãy giải thích tại sao?
Trả lời: Tường sần sùi, rèm nhung là những vật phản xạ âm kém nên giảm tiếng vang, giúp âm nghe được rõ hơn.
C6: Khi muốn nghe rõ hơn người ta thường đặt bàn tay khum lại, vào vành tai (hình 14.3), đồng thời hướng tai về phía nguồn âm.
Hãy giải thích tại sao?
III/ Vận dụng:
Trả lời:
Mỗi khi khó nghe, người ta thường làm như vậy để hướng âm phản xạ từ tay đến tai ta giúp ta nghe được đồng thời âm phản xạ và âm trực tiếp nên âm nghe được rõ hơn.
C7: Người ta thường sử dụng sự phản xạ của siêu âm để xác định độ sâu của biển.
Giả sử tàu phát ra siêu âm và thu được âm phản xạ của nó từ đáy biển sau 1 giây như hình bên . Tính gần đúng độ sâu của đáy biển, biết vận tốc truyền âm trong nước là 1500m/s?
III/ Vận dụng:
C7: Giải:
Gọi S là khoảng cách từ tàu đến đáy biển, t là thời gian siêu âm truyền từ tàu đến đáy biển rồi phản xạ trở lại tàu.
Quãng đường siêu âm truyền đi từ tàu đến đáy biển rồi phản xạ trở lại tàu là 2S. Ta có: 2.S = v.t
III/ Vận dụng:
Vậy độ sâu của đáy biển là 750m.
C8 : Hiện tượng phản xạ âm được sử dụng trong những trường hợp nào dưới đây ?
A. Trồng cây xung quanh bệnh viện.
B. Xác định độ sâu của biển.
C. Làm đồ chơi "điện thoại dây".
D. Làm tường phủ dạ, nhung.
III/ Vận dụng:
- Âm gặp mặt chắn đều bị........ nhiều hay ít. Âm dội lại khi gặp mặt chắn gọi là ..........
Tiếng vang là �m ph�n x� nghe ��ỵc cách ...........
ít nhất là 1/15 giây .
- Những vật…………. có bề mặt gồ ghề phản xạ âm………
Các vật cứng, có bề mặt ..........., phản xạ âm………(hấp thụ âm kém).
phản xạ
âm phát ra
mềm,xốp
kém
tốt
CÂU HỎI, BÀI TẬP CŨNG CỐ
âm phản xạ
nhẵn
Âm dội lại khi gặp mặt chắn
Vật cứng có bề mặt nhẵn
Vật mềm có bề mặt gồ ghề
Âm phản xạ cách âm trực tiếp ít nhất 1/15 giây
Cá heo, dơi phát ra siêu âm và nhờ âm phản xạ để tìm thức ăn. Đặc biệt con dơi còn có thể sử dụng phản xạ của siêu âm để tránh chướng ngại vật khi bay. Vì vậy có người nói rằng dơi "nhìn" được trong bóng tối.
Có thể em chưa biết
HU?NG D?N H?C SINH T? H?C
* D?i v?i b�i h?c ? ti?t h?c n�y
- Học thuộc ghi nhớ.
- Làm các bài tập trong SBT (14.1 - 14.6).
* D?i v?i h?c ? ti?t h?c ti?p theo
- Xem trước bài : Ch?ng ụ nhi?m ti?ng ?n.
+ Tỡm hi?u cỏch nh?n bi?t ụ nhi?m ti?ng ?n
+ Tr? l?i cõu C1 ; C2
+ Tỡm hi?u cỏc bi?n phỏp ch?ng ụ nhi?m ti?ng ?n
ĐỘNG HƯƠNG TÍCH Ở HÀ TÂY
HANG ĐẦU GỖ Ở HẠ LONG
ĐỘNG PHONG NHA Ở QUẢNG BÌNH
ĐỘNG PHONG NHA Ở QUẢNG BÌNH