Bài 14. Ôn tập phần Tiếng Việt (Các phương châm hội thoại)

Tiết 74: ôn tập phần tiếng việt ( tiếp )
Tiết 74 : ôn tập phần tiếng viềt (Tiếp )
II. Xưng hô trong hội thoại
II Xưng hô trong hội thoại
Bài tập 1: Đọc đoạn văn sau rồi cho biết
Các từ ngữ gạch chân trong đoạn văn dùng để làm gì ?
Gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ :
- Thằng kia ! Ông tưởng mày chết đêm qua, còn sống đấy à ? Nộp tiền sưu ! Mau !
Hoảng quá, anh Dậu vội đặt bát cháo xuống phản vừa lăn đùng ra đó, không nói được câu gì. Người nhà lí trưởng cười một cách mỉa mai :
- Anh ta lại sắp phải gió như đêm qua đấy !
Rồi hắn chỉ luôn vào mặt chị Dậu :
- Chị khất tiền sưu đến chiều mai phải không ? Đấy ! Chị hãy nói với ông cai, để ông ấy ra đình kêu với quan cho ! Chứ ông lí tôi thì không có quyền dám cho chị khất một giờ nào nữa !
Chị Dậu run run :
- Nhà cháu đã túng lại phải đóng cả xuất sưu của chú nó nữa, nên mới lôi thôi như thế. Chứ cháu có dám bỏ bễ tiền sưu của nhà nước đâu ? Hai ông làm phúc nói với ông lí cho cháu khất.
( Tức nước vỡ bờ - Ngô Tất Tố )



ii. Xưng hô trong hội thoại
Lập bảng hệ thống từ ngữ xưng hô thông dụng trong tiếng việt
II. Xưnghô trong hội thoại
Bảng hệ thống từ ngữ thông dụng trong tiếng việt:
II. XƯNG HÔ TRONG HộI THOạI
Kết luận:
1. Từ xưng hô trong tiếng việt phong phú, tinh tế và giàu sắc thái biểu cảm
2. Phương châm xưng hô cơ bản:
- "Xưng khiêm": Người nói tự xưng một cách khiêm nhường
- "Hô tôn": Gọi người đối thoại một cách tôn kính
3. Lựa chọn từ ngữ xưng hô thích hợp với đối tượng, tình huống sẽ tạo hiệu quả giao tiếp
III. Cách dẫn trực tiếp, cách dẫn gián tiếp Bài tập 1: Đọc hai đoạn văn
a) Trong báo cáo Chính trị tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh nói : " Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng".

Cách dẫn trực tiếp
b) Trong b¸o c¸o ChÝnh trÞ t¹i §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø II cña §¶ng, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cã d¹y chóng ta ( lµ ) ph¶i ghi nhí c«ng lao to lín cña c¸c vÞ anh hïng d©n téc, v× c¸c vÞ Êy lµ tiªu biÓu cña mét d©n téc anh hïng.

C¸ch dÉn gi¸n tiÕp
Thảo luận nhóm
Hãy cho biết điểm giống và khác nhau giữa cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp theo các tiêu chí sau:
Đối tượng trích dẫn (Nhóm1)
Nội dung trích dẫn (Nhóm 2)
Hình thức dẫn (Nhóm 3)
Vị trí trích dẫn (Nhóm 4)
iii. Cách dẫn trực tiếp, cách dẫn gián tiếp
Bài tập 2. Hãy chuyển những lời đối thoại trong đoạn trích thành lời dẫn gián tiếp. Phân tích những thay đổi về từ ngữ trong lời dẫn gián tiếp so với lời đối thoại.
Vua Quang Trung tự mình đốc suất đại binh, cả thuỷ lẫn bộ cùng ra đi. Ngày 29 đến Nghệ An, vua Quang Trung cho vời người cống sĩ ở huyện La Sơn là Nguyễn Thiếp vào dinh và hỏi:
- Quân Thanh sang đánh, Tôi sắp đem binh ra chống cự. Mưu đánh và giữ, cơ được hay thua, tiên sinh nghĩ thế nào?
Thiếp nói:
- Bấy giờ trong nước trống không, lòng người tan rã. Quân Thanh ở xa tới đây, không biết tình hình quân ta yếu hay mạnh, không hiểu rõ thế nên đánh nên giữ ra sao.Chúa công đi ra chuyến này, không quá mười ngày, quân Thanh sẽ bị dẹp tan.
( Ngô gia văn phái, Hoàng Lê nhất thống chí)
Bài tập 3.

Cho đoạn thơ:
Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi
Làng xóm bốn bên trở về lầm lụi
Đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh
Vẫn vững lòng, bà dặn cháu đinh ninh:
" Bố ở chiến khu, bố còn việc bố,
Mày có viết thư chớ kể này , kể nọ,
Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!"
(Trích bài thơ: Bếp lửa- Bằng Việt)
Dựa vào nội dung đoạn thơ trên viết một đoạn văn tự sự, thay lời người cháu kể lại kỷ niệm sống với bà.
Tiết 74: ôn tập phần tiếng việt

II. X­ng h« trong héi tho¹i.
1. Tõ x­ng h« trong tiÕng ViÖt phong phó, tinh tÕvµ giµu s¾c th¸i biÓu c¶m.
2.Ph­¬ng ch©m x­ng h« c¬ b¶n:
“X­ng khiªm”: ng­êi nãi tù x­ng mét c¸ch khiªm nh­êng.
“H« t«n”: Gäi ng­êi ®èi tho¹i mét c¸ch t«n kÝnh.
3.Lùa chän tõ ng÷ x­ng h« thÝch hîp víi ®èi t­îng vµ t×nh hu«ng sÏ t¹o hiÖu qu¶ giao tiÕp
III. C¸ch dÉn trùc tiÕp, c¸ch dÉn gi¸n tiÕp.
- §èi t­îng
- Néi dung
- H×nh thøc
- VÞ trÝ




Giờ học đến đây kết thúc .
Xin chân thành cảm ơn các thày cô giáo và các em học sinh !