Bài 14. Ôn tập phần Tiếng Việt (Các phương châm hội thoại)

chào mừng các thầy cô giáo
tới dự giờ môn ngữ văn
lớp 9A
Nhóm 1: Cho biết tên bài học đầu tiên của phân môn Tiếng Việt trong chương trình Ngữ văn lớp 9.
Nhóm 2: "Tiếng Việt có một hệ thống từ ngữ xưng hô rất phong phú", nhận định trên liên quan đến nội dung bài học nào?
Nhóm 3: Điền tiếp cụm từ thích hợp vào dấu (...): Nhắc lại nguyên văn lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật là...
Nhóm 4: Điền tiếp cụm từ thích hợp vào dấu (...): Thuật lại lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật, có điều chỉnh cho thích hợp là...
3
ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
Tiết 68
Các phương châm hội thoại
Phương
châm
quan hệ
Phương
châm
về chất
Phương
châm
cách thức
Phương
châm
lịch sự
Phương
châm
về lượng
Khi giao tiếp cần nói cho có nội dung, không thiếu không, không th?a
Khi giao tiếp, đừng nói những điều không tin là đúng hay không có bằng chứng xác thực
Khi giao tiếp, cần nói đúng vào đề tài giao tiếp, tránh nói lạc đề.
Khi giao tiếp, cần chú ý nói ngắn gọn, rành mạch, tránh cách nói mơ hồ.
Khi giao tiếp, cần tế nhị và tôn trọng người khác.
Đọc truyện cười sau và cho biết phương hội thoại nào đã không được tuân thủ?
Khoảng 10 giờ tối, ông bác sĩ nhận được cú điện thoại của một khách quen ở vùng quê.
Ông khách nói, giọng hoảng hốt:
- Thưa bác sĩ, thằng bé nhà tôi nuốt cây bút bi của tôi rồi. Bây giờ biết làm thế nào? Xin bác sĩ đến ngay cho.
- Tôi lên đường ngay. Nhưng mưa to gió lớn thế này, đường vào làng ông lại lầy lội, phải một tiếng rưỡi nữa tôi mới đến nơi được.
- Thế trong khi chờ bác sĩ đến, tôi biết làm thế nào?
- Ông chịu khó dùng tạm bút chì vậy.
Vi phạm phương châm quan hệ: Nói lạc đề (ông nói gà, bà nói vịt)
1. Đại từ xưng hô:
Tôi, tớ, chúng tôi...
Nó, hắn, chúng nó
- Dùng theo ngôi thứ nhất, thứ hai, thứ ba
2. Từ dùng chỉ quan hệ họ hàng, chức vụ
Cô, dì, chú, bác, anh, em...
Lớp trưởng, giám đốc, bác sĩ...
- Dùng theo vai quan hệ (trên dưới, nghề nghiệp...)
3. Danh từ chỉ tên riêng:
- Mai, Lan, Hùng, Nam...
- Dùng để gọi tên, xưng tên
? Em hiểu như thế nào là "xưng khiêm, hô tôn"?
- Là khi xưng hô người nói tự xưng mình một các khiêm nhường và gọi người đối thoại một cách tôn kính.
Từ ngữ xưng hô thời trước:
+ Gọi đại nhân, bệ hạ, tiên sinh ...
+ Xưng bần sĩ, bần tăng, thảo dân ...
Từ ngữ xưng hô thời nay:
+ Gọi quý ông, quý bà, quý cô ...
+ Xưng tôi, em, cháu...
Thảo luận: Vì sao trong giao tiếp, người nói phải hết sức chú ý đến sự lựa chọn từ ngữ xưng hô?
Xưng hô thể hiện quan hệ người nói, người nghe (thân tộc, chức vụ, nghề nghiệp, tên riêng).
Thể hiện tính chất của tình huống giao tiếp: Thân mật hay xã giao, thân hay sơ, khinh hay trọng.
> Phải chú ý lựa chọn từ ngữ xưng hô thì mới đạt kết quả trong giao tiếp.
- Là nhắc lại nguyên văn lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật
- Là thuật lại lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật, có điều chỉnh cho thích hợp
- Khi viết để sau dấu (:) và trong dấu (" ").
- Khi viết không cần dùng dấu (:) và dấu (" "), có thể thêm từ rằng, là..
10
Chuyển lời đối thoại thành lời dẫn gián tiếp:
Vua Quang Trung hỏi Nguyễn Thiếp là quân Thanh sang đánh, nếu nhà vua đem binh ra chống cự thì khả năng thua hay thắng như thế nào.
Nguyễn Thiếp trả lời rằng bấy giờ trong nước trống không, lòng người tan rã, quân Thanh ở xa tới, không biết tình hình quân ta yếu hay mạnh, không hiểu rõ thế nên đánh nên rã ra sao, vua Quang Trung ra Bắc không quá 10 ngày quân Thanh sẽ bị dẹp tan.
tôi (ngôi thứ nhất)
chúa công (ngôi thứ hai)
nhà vua (ngôi thứ ba)
vua Quang Trung (ngôi thứ ba)
đây
(tỉnh lược)
bây giờ
bấy giờ
Bài tập:
Viết 1 đoạn văn từ 5- 7 dòng với chủ đề từ chọn có sử dụng từ ngữ xưng hô và có nội dung tuân thủ theo 1 trong 5 phương châm hội thoại đã học (chỉ rõ các từ ngữ xưng hô và phương châm hội thoại mà em sử dụng trong đoạn văn).
Các
phương
châm
HT
Xưng
hô
trong
HT
Cách dẫn trực tiếp, cách dẫn gián tiếp
Hướng dẫn về nhà
Bài cũ:
Nắm được toàn bộ nội dung kiến thức bài học
Xem lại phần lí thuyết, làm hết các bài tập
2. Bài mới:
- Viết bài Tập làm văn số 3