Bài 14. Ôn tập phần Tiếng Việt (Các phương châm hội thoại)

chào mừng thầy cô giáo
tới dự giờ môn ngữ văn
lớp 9A2
3. Điền tiếp cụm từ thích hợp vào dấu (...): Nhắc lại nguyên văn lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật là... Thuật lại lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật có điều chỉnh cho thích hợp là...
Kiến thức giúp cho em có được cách diễn đạt hiệu quả trong những hoàn cảnh giao tiếp cụ thể
Các phương châm hội thoại
Xưng hô trong hội thoại
Lời dẫn trực tiếp, lời dẫn gián tiếp
2. Tên bài học giúp các em biết sử dụng từ ngữ xưng hô một cách thích hợp trong giao tiếp.
Các phương châm hội thoại
Phương
châm
quan hệ
Phương
châm
về chất
Phương
châm
cách thức
Phương
châm
lịch sự
Phương
châm
về lượng
Khi giao tiếp cần nói cho có nội dung, không thiếu, không th?a
Khi giao tiếp, đừng nói những điều không tin là đúng hay không có bằng chứng xác thực
Khi giao tiếp, cần nói đúng vào đề tài giao tiếp, tránh nói lạc đề.
Khi giao tiếp, cần chú ý nói ngắn gọn, rành mạch, tránh cách nói mơ hồ.
Khi giao tiếp, cần tế nhị và tôn trọng người khác.
Tiết 73: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
I. Các phương châm hội thoại
1. Nội dung các phương châm hội thoại
Đọc truyện cười sau và cho biết phương hội thoại nào đã không được tuân thủ?
Ch?ng v?a xem búng dỏ v?a núi:
D?i n�y ch? cú m?t chõn sỳt, th�nh ra m?y l?n b? l? co h?i ghi b�n.
V? nghe th?y th? li?n than th?:
Rừ kh?! Cú m?t chõn thỡ cũn choi búng l�m gỡ co ch?!
Vi phạm phương châm quan hệ: Nói lạc đề (ông nói gà, bà nói vịt)
Vẫn vững lòng bà dặn cháu đinh ninh:
“ Bố ở chiến khu bố còn việc bố,
Mày có viết thư chớ kể này kể nọ
Cứ bảo ở nhà vẫn được bình yên”
“ Tiền bạc chỉ là tiền bạc”
Không tuân thủ phương châm về chất - người nói
ưu tiên cho một yêu cầu khác quan trọng hơn
Không tuân thủ phương châm về lượng - người nói
muốn người nghe hiểu theo một hàm ý nào đó
Tiết 73: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
Các phương châm hội thoại
Nội dung các phương châm hội thoại
Những trường hợp không tuân thủ phương châm hội thoại
II. Xưng hô trong hội thoại
1. Cỏc t? ng? xung hụ thụng d?ng
1. Đại từ xưng hô:
Tôi, tớ, chúng tôi...
B?n, m�y, cỏc b?n.
Nó, hắn, chúng nó.
- Dùng theo ngôi thứ nhất, thứ hai, thứ ba
2. Từ chỉ quan hệ họ hàng, chức vụ
Cô, dì, chú, bác, anh, em...
Lớp trưởng, giám đốc, bác sĩ...
- Dùng theo vai quan hệ (trên dưới, nghề nghiệp...)
3. Danh từ chỉ tên riêng:
- Đạt, Chi, Lan, Hïng, Nam...
- Dùng để gọi tên, xưng tên
? Nờu cỏch hi?u v? phuong chõm xung hụ "xưng khiêm, hô tôn"?
- Là khi xưng hô người nói tự xưng mình một cách khiêm nhường và gọi người đối thoại một cách tôn kính.
Từ ngữ xưng hô thời trước:
Từ ngữ xưng hô thời nay:
+ Gọi đại nhân, bệ hạ, tiên sinh ...
+ Xưng bần sĩ, bần tăng, thảo dân, ti?n n?.
+ Gäi quý vị, quý ông, quý bà, quý ngài, qúy cô…
+ X­ng t«i, em, ch¸u...
Thảo luận: Vì sao trong giao tiếp, người nói phải hết sức chú ý đến sự lựa chọn từ ngữ xưng hô?
Xưng hô thể hiện quan hệ người nói, người nghe (thân tộc, chức vụ, nghề nghiệp, tên riêng).
Thể hiện tính chất của tình huống giao tiếp: Thân mật hay xã giao, thân hay sơ, khinh hay trọng.
> Phải chú ý lựa chọn từ ngữ xưng hô thì mới đạt hi?u quả trong giao tiếp.
Tiết 73: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
Các phương châm hội thoại
Nội dung các phương châm hội thoại
Những trường hợp không tuân thủ phương châm hội thoại
II. Xưng hô trong hội thoại
Các từ ngữ xưng hô thông dụng
2. Phương châm “ xưng khiêm, hô tôn”
3. Khi giao tiếp người nói phải chú ý đến sự lựa chọn từ ngữ xưng hô





III. Cách dẫn trực tiếp, cách dẫn gián tiếp
- Là nhắc lại nguyên văn lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật
- Là thuật lại lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật, có điều chỉnh cho thích hợp
- Khi viết để sau dấu (:) và trong dấu (" ").
- Khi viết không dùng dấu (:) và dấu (" "), có thể thêm từ rằng, là..
tôi (ngôi thứ nhất)
tiờn sinh, chúa công
( ngôi thứ hai)
nhà vua (ngôi thứ ba)
Nguy?n Thi?p, vua Quang Trung (ngụi th? ba)
đây
( lược bỏ)
bây giờ
bấy giờ
13
Chuyển lời đối thoại thành lời dẫn gián tiếp:
Vua Quang Trung hỏi Nguyễn Thiếp là quân Thanh sang đánh, nếu nhà vua đem binh ra chống cự thì khả năng thắng thua Nguyễn Thiếp nghĩ như thế nào.

Vua Quang Trung cho vời….và hỏi:
Quân Thanh sang đánh, tôi sắp đem binh ra chống cự. Mưu đánh và giữ,
cơ được hay thua, tiên sinh nghĩ thế nào?
Nguyễn Thiếp trả lời rằng bấy giờ trong nước trống không, lòng người
tan rã, quân Thanh ở xa tới, không biết tình hình quân ta yếu hay mạnh,
không hiểu rõ thế nên đánh nên giữ ra sao, vua Quang Trung ra Bắc
không quá mười ngày ngày quân Thanh sẽ bị dẹp tan.
Thiếp nói:
Bây giờ trong nước trống không, lòng người tan rã. Quân Thanh ở xa tới
đây, không biết tình hình quân ta yếu hay mạnh, không hiểu rõ nên đánh,
nên giữ ra sao. Chúa công ra đi chuyến này,không quá mười ngày, quân
Thanh sẽ bị dẹp tan.
Tiết 73: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
I. Các phương châm hội thoại
II. Xưng hô trong hội thoại
1. Cỏc t? ng? xung hụ thụng d?ng
2. Phương châm “ xưng khiêm, hô tôn”
3. Khi giao tiếp người nói phải chú ý lựa đến sự lựa
chọn từ ngữ xưng hô
III. Cách dẫn trực tiếp, cách dẫn gián tiếp
Phân biệt cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
Chuyển lời dẫn trực tiếp sang lời dẫn gián tiếp
BẢN ĐỒ TƯ DUY
Bài tập
Vi?t 1 do?n van miờu t? n?i tõm c?a em sau khi du?c nghe ngu?i lớnh trong b�i tho " B�i tho v? ti?u d?i xe khụng kớnh" c?a Ph?m Ti?n Du?t k? v? cu?c s?ng chi?n d?u c?a mỡnh v� d?ng d?i trong nh?ng nam khỏng chi?n ch?ng Mi ỏc li?t. ( Trong do?n van cú l?i d?n tr?c ti?p)
Nghe xong câu chuyện của người lính năm xưa,
em …… . Thế hệ cha anh đã không tiếc máu
xương…. …Trên đường về em tự nhủ với mình ….
DẶN DÒ HS CHUẨN BỊ CHO TIẾT HỌC TIẾP THEO
Bài cò:
N¾m ®­îc toµn bé néi dung kiÕn thøc bµi häc
Xem l¹i phÇn lÝ thuyÕt, lµm hÕt c¸c bµi tËp
2. Chuẩn bị bµi míi:
-Tiết 74 : Kiểm tra Tiếng Việt
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN THẦY CÔ GIÁO
ĐÃ ĐẾN DỰ GIỜ, THĂM LỚP