Bài 14. Ôn tập phần Tiếng Việt (Các phương châm hội thoại)

12/14/2013
QUOC PPT
BÀI 15, TIẾT 73
ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
12/14/2013
QUOC PPT
I. CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI:
1. Ôn lại nội dung các phương châm hội thoại:
Phương châm hội thoại
Về lượng
Về chất
Quan hệ
Cách thức
Lịch sự
Lời nói phải đáp ứng đúng yêu cầu của cuộc giao tiếp, không thiếu, không thừa
Đừng nói những điều không tin là đúng hoặc không có bằng chứng xác thực.
Nói ngắn gọn, rành mạch, tránh nói mơ hồ.
Cần tế nhị và tôn trọng người khác.
Nói đúng vào đề tài giao tiếp, tránh nói lạc đề.
12/14/2013
QUOC PPT
2. Hãy kể một tình huống giao tiếp, trong đó có một hoặc một số phương châm hội thoại nào đó không được tuân thủ.
Ví dụ:
Bác sĩ nói với một bệnh nhân mắc bệnh nan y:
- Bệnh tình của anh không nghiêm trọng lắm đâu!
- Vi phạm phương châm về chất.
12/14/2013
QUOC PPT
II. XƯNG HÔ TRONG HỘI THOẠI:
1. Từ ngữ xưng hô trong tiếng Việt và cách dùng chúng:
Một số từ ngữ xưng hô:
Ông , bà, cha, mẹ, anh, chị, cô, cậu, chú, thím, tớ…
Từ ngữ xưng hô phong phú, tinh tế và giàu sắc thái biểu cảm.
Cách sử dụng:
Cần căn cứ vào đối tượng và đặc điểm khác của tình huống giao tiếp để xưng hô cho thích hợp.
12/14/2013
QUOC PPT
2. Trong tiếng Việt, xưng hô thường tuân theo phương châm: “Xưng khiêm, hô tôn”.

Khi xưng hô, người nói tự xưng mình một cách khiêm nhường và gọi người đối thoại một cách tôn kính.
Ví dụ:
- Một số từ như: quý ông, quý bà, quý cô, quý khách… dùng để gọi người đối thoại một cách tôn kính.
- Có khi người đối thoại nhỏ hơn mình nhưng vẫn xưng là em.
12/14/2013
QUOC PPT
Thảo luận nhóm
Vì sao trong tiếng Việt, khi giao tiếp, người nói phải hết sức chú ý đến việc lựa chọn từ ngữ xưng hô?
Nếu không lựa chọn từ ngữ xưng hô phù hợp với tình huống và quan hệ giao tiếp thì người nói sẽ không đạt được kết quả giao tiếp như mong muốn, thậm chí không duy trì được quan hệ giao tiếp.
12/14/2013
QUOC PPT
III. CÁCH DẪN TRỰC TIẾP VÀ CÁCH DẪN GIÁN TIẾP:
1. Phân biệt cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp:
12/14/2013
QUOC PPT
2. Hãy chuyển những lời đối thoại trong đoạn trích thành lời dẫn gián tiếp. Phân tích những thay đổi về từ ngữ trong lời dẫn gián tiếp so với lời đối thoại:

Vua Quang Trung tự mình đốc suất đại binh, cả thuỷ lẫn bộ cùng ra đi. Ngày 29 đến Nghệ An, vua Quang Trung cho vời người cống sĩ ở huyện La Sơn là Nguyễn Thiếp vào dinh và hỏi:
- Quân Thanh sang đánh, tôi sắp đem binh ra chống cự. Mưu đánh và giữ, cơ được hay thua, tiên sinh nghĩ thế nào?
Thiếp nói:
- Bây giờ trong nước trống không, lòng người tan rã. Quân Thanh ở xa tới đây, không biết tình hình quân ta yếu hay mạnh, không hiểu rõ thế nên đánh hay nên giữ ra sao. Chúa công đi ra chuyến này, không quá mười ngày, quân Thanh sẽ bị dẹp tan.
12/14/2013
QUOC PPT
Vua Quang Trung hỏi Nguyễn Thiếp là quân Thanh sang đánh, nếu ta đem binh ra chống cự thì khả năng thắng hay thua như thế nào.
Nguyễn Thiếp trả lời rằng bấy giờ trong nước trống không, lòng người tan rã, quân Thanh ở xa tới, không biết tình hình quân ta yếu hay mạnh, không hiểu rõ thế nên đánh nên giữ ra sao, vua Quang Trung ra Bắc không quá mười ngày quân Thanh sẽ bị dẹp tan.
12/14/2013
QUOC PPT
* Những thay đổi về từ ngữ:
- Từ xưng hô: Tôi, chúa công (trong lời thoại), thay bằng: Vua Quang Trung, tôi (trong lời dẫn).
- Từ chỉ địa điểm: Đây (trong lời thoại), lược bỏ (trong lời dẫn).
- Từ chỉ thời gian: Bây giờ (trong lời thoại), thay bằng: Bấy giờ (trong lời dẫn).
12/14/2013
QUOC PPT
* Cần ôn tập các nội dung:
- Các phương châm hội thoại : 2 phương châm (về lượng, về chất, quan hệ, cách thức và lịch sự)
- Xưng hô trong hội thoại: hệ thống từ ngữ xưng hô và cách sử dụng.
- Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp.