Bài 14. Ôn tập phần Tiếng Việt (Các phương châm hội thoại)

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ THAO GIẢNG

GV PHAN THỊ ÚT HAI
TRƯỜNG THCS MỸ HÒA

TIẾT 69: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
KIẾN THỨC CƠ BẢN
- Các phương châm hội thoại
- Xưng hô trong hội thoại
- Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
I.Các phương châm hội thoại
Cá c phương châm hội thoại
Phương
châm
quan hệ
Phương
châm
về chất
Phương
châm
cách thức
Phương
châm
lịch sự
Phương
châm
về lượng
Khi giao ti?p c?n nĩi cho cĩ n?i dung, n?i dung c?a l?i nĩi ph?i d�p ?ng d�ng y�u c?u c?a cu?c giao ti?p khơng thi?u, khơng th?a.
Khi giao ti?p, d?ng nĩi nh?ng di?u m� mình khơng tin l� d�ng hay khơng cĩ b?ng ch?ng x�c th?c.
Khi giao ti?p, c?n nĩi d�ng v�o d? t�i giao ti?p, tr�nh nĩi l?c d?.
Khi giao ti?p c?n ch� � nĩi ng?n g?n, r�nh m?ch tr�nh nĩi mo h?.
Khi giao ti?p, c?n t? nh? v� tơn tr?ng ngu?i kh�c.
TIẾT 69: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
1. Ôn khái niệm
I.Các phương châm hội thoại
1/ Ôn khái niệm
2/ Cho ví dụ về tình huống giao tiếp không được tuân thủ
Trong giờ vật lí, thầy giáo hỏi một học sinh đang mải nhìn qua cửa sổ?
-Em cho thầy biết sóng là gì?
Học sinh:
Không tuân thủ phương châm quan hệ
-Thưa thầy, “sóng” là bài thơ của Xuân Quỳnh ạ!
TIẾT 69: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
II. Xưng hô trong hội thoại
1.Các từ ngữ xưng hô trong hội thoại và cách dùng:
a.Dùng đại từ, danh từ( chỉ họ hàng, chỉ người, chỉ chức vụ
b.Cách dùng:
- Quan hệ giữa người nói với người nghe
- Tình huống giao tiếp.
- Mục đích giao tiếp
TIẾT 69: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
I.Các phương châm hội thoại
II.Xưng hô trong hội thoại
2.Giải thích phương châm :“xưng khiêm, hô tôn”
TIẾT 69: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
“xưng khiêm”
“hô tôn”
Ví dụ: Các nhà nho tự xưng là “kẻ hậu sinh” và gọi người khác là “tiên sinh”
I.Các phương châm hội thoại
Bệ hạ(gọi : Vua, ý tôn kính); Bần tăng( xưng: nhà sư nghèo); tiểu tăng( xưng: nhà sư chức vụ nhỏ).
Ngày nay: gọi anh, chị(lịch sự, tôn kính);xưng em……
II. Xưng hô trong hội thoại
Vì sao trong tiếng Việt, khi giao tiếp, người nói phải hết sức chú ý đến sự lựa chọn từ ngữ xưng hô?
3.Lựa chọn từ ngữ xưng hô:
Xem lại mục II1
TIẾT 69: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
THẢO LUẬN
II. Xưng hô trong hội thoại
Vì không chú ý lựa chọn những từ ngữ xưng hô thích hợp với tình huống và quan hệ giao tiếp thì người nói không đạt kết quả giao tiếp như mong muốn, cuộc hội thoại không tiến triển được.
3.Lựa chọn từ ngữ xưng hô:
TIẾT 69: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
III. Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp:
1/ Phân biệt
CÁCH DẪN TRỰC TIẾP
CÁCH DẪN GIÁN TIẾP
Nhắc lại nguyên văn lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật
Được đặt trong dấu ngoặc kép
Thuật lại lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật, có điều chỉnh cho thích hợp
Không đặt trong dấu ngoặc kép
TIẾT 69: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
2.Chuyển lới đối thoại thành lời dẫn gián tiếp
Vua Quang Trung hỏi Nguyễn Thiếp là quân Thanh sang đánh, nếu nhà vua đem binh ra chống cự thì khả năng thắng hay thua như thế nào.
Nguyễn Thiếp trả lời rằng bấy giờ trong nước trống không, lòng người tan rã, quân Thanh ở xa tới, không biết tình hình quân ta yếu hay mạnh, không hiểu rõ thế nên đánh nên giữ ra sao, vua Quang Trung ra Bắc không quá mươi ngày quân Thanh sẽ bị dẹp tan.
là
TIẾT 69: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
rằng
III. Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp:



Trong lời đối thoại
Trong lời gián tiếp
Từ xưng hô
tôi (ngôi thứ nhất)
chúa công (ngôi thứ hai)
Nhàvua (ngôithứba)
vua Quang Trung (ngôi thứ ba)
Từ chỉ địađiểm
đây
(tỉnh lược)
Từ chỉ thờigian
bây giờ
bấy giờ
TIẾT 69: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
Những thay đổi từ ngữ trong lời dẫn gián tiếp
III. Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp:
DẶN DÒ
- Xem lại các bài tiếng Việt đã học và các ví dụ minh hoạ chuẩn bị kiểm tra một tiết ở tuần 15.
- Xem lại hai bài thơ “Đồng chí” và “Bài thơ về tiểu đội xe không kính”, tìm hiểu nét đặc sắc về nghệ thuật của hai bài thơ.