Bài 14. Ôn tập phần Tiếng Việt (Các phương châm hội thoại)

TIẾT 73
ÔN TẬP PHẦN TIẾNG VIỆT
CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI:
1/ Ôn tập lí thuyết:

Các phương châm hội thoại
Phương
châm
về
chất
Phương
châm
về
lượng
Phương
châm
quan
hệ
Phương
châm
cách
thức
Phương
châm
lịch
sự
2/ Hãy kể một số tình huống giao tiếp trong đó có một hoặc một số phương châm hội thoại nào đó không được tuân thủ ?
* Gợi ý:
- Bác sĩ kết luận bệnh nan y của người bệnh.
- Không nắm chắc thông tin cụ thể mà mình xác định như năm xảy ra sự kiện lịch sử…
II. XƯNG HÔ TRONG HỘI THOẠI:
Hãy cho biết
trong tiếng Việt có
những từ ngữ xưng hô
thông dụng nào ?
GỢI Ý:
- Không. Mà đều có mục đích cả.
- Ví dụ:
+ Sự thay đổi xưng hô của chị Dậu, của Dế Mèn…

Việc dùng các từ ngữ
xưng hô trong tiếng Việt
có tuỳ tiện không ?
Trong Tiếng Việt, xưng hô thường tuân theo phương châm “Xưng khiêm, hô tôn”.Em hiểu phương châm đó ntn ?
GỢI Ý:
- Người nói tự xưng mình một cách khiêm nhường và gọi người đối thoại một cách tôn kính.
VÍ DỤ:
- Bệ hạ: Sự tôn kính.
- Bần tăng: Sự khiêm tốn (sư)
- Quý ông, quý bà => lịch sự, tôn kính…

* THẢO LUẬN:
Vì sao trong tiếng Việt, khi giao tiếp, người nói phải hết sức chú ý đến sự lựa chọn từ ngữ xưng hô ?
Gợi ý:




- Quan hệ thân thuộc: Anh, em, cô chú…
- Chỉ chức vụ: Thủ trưởng, chủ tịch…
- Chỉ nghề nghiệp: Bác sĩ, thầy…
- Tên riêng: Hoa cho mình mượn quyển sách !
- …
Không những chỉ dùng
các từ xưng hô mà còn
có thể dùng các danh từ
chỉ :

III. CÁCH DẪN TRỰC TIẾP,CÁCH DẪN GIÁN TIẾP:
CÂU HỎI:
Thế nào là lời dẫn gián tiếp ?


- Thế nào là lời dẫn trực tiếp ?

Vua Quang Trung tự mình đốc suất đại binh, cả thuỷ lẫn bộ cùng ra đi. Ngày 29 đến Nghệ An, vua Quang Trung cho vời người cống sĩ ở huyện La Sơn là Nguyễn Thiếp vào dinh và hỏi:
- Quân Thanh sang đánh, tôi sắp đem binh ra chống cự. Mưu đánh và giữ, cơ được hay thua, tiên sinh nghĩ như thế nào ?
Thiếp nói:
- Bấy giờ trong nước trống không, lòng người tan rã. Quân Thanh ở xa tới đây, không biết tình hình quân ta yếu hay mạnh, không hiểu rõ thế nên đánh nên giữ ra sao. Chúa công đi ra chuyến này, không qua mười ngày, quân Thanh sẽ bị dẹp tan.
(Ngô gia văn phái, Hoàng Lê nhất thống chí)
Chuyển lời đối thoại thành lời dẫn gián tiếp:
Vua Quang Trung tự mình đốc suất đại binh, cả thuỷ lẫn bộ cùng ra đi. Ngày 29 đến Nghệ An, vua Quang Trung cho vời người cống sĩ ở huyện La Sơn là Nguyễn Thiếp vào dinh và hỏi rằng quân Thanh sang đánh, ngài sắp đem binh ra chống cự. Mưu đánh và giữ, cơ được hay thua, Nguyễn Thiếp nghĩ như thế nào ?
Thiếp nói rằng bấy giờ trong nước trống không, lòng người tan rã. Quân Thanh ở xa tới đây, không biết tình hình quân ta yếu hay mạnh, không hiểu rõ thế nên đánh nên giữ ra sao. Vua đi ra chuyến này, không qua mười ngày, quân Thanh sẽ bị dẹp tan.
(Ngô gia văn phái, Hoàng Lê nhất thống chí)