Bài 14. Ôn tập phần Tiếng Việt (Các phương châm hội thoại)

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ ĐẾN DỰ GIỜ
LỚP 9/7


Tiết 78: ÔN TẬP PHẦN TIẾNG VIỆT
KIẾN THỨC CƠ BẢN
- Các phương châm hội thoại
- Xưng hô trong hội thoại
- Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
I.Các phương châm hội thoại :
Phương
châm
quan hệ
Phương
châm
về chất
Phương
châm
cách thức
Phương
châm
lịch sự
Phương
châm
về lượng
Khi giao ti?p, c?n nĩi cho cĩ n?i dung; n?i dung c?a l?i nĩi ph?i d�p ?ng d�ng y�u c?u c?a cu?c giao ti?p, khơng thi?u, khơng th?a.
Khi giao ti?p, d?ng nĩi nh?ng di?u m� mình khơng tin l� d�ng hay khơng cĩ b?ng ch?ng x�c th?c.
Khi giao ti?p, c?n nĩi d�ng v�o d? t�i giao ti?p, tr�nh nĩi l?c d?.
Khi giao ti?p, c?n ch� � nĩi ng?n g?n, r�nh m?ch; tr�nh nĩi mo h?.
Khi giao ti?p, c?n t? nh? v� tơn tr?ng ngu?i kh�c.
Tiết 78 : ÔN TẬP PHẦN TIẾNG VIỆT
1.Nội dung các phương châm hội thoại :
Các phương châm hội thoại
I.Các phương châm hội thoại :
1.Nội dung các phương châm hội thoại :
2.Kể một tình huống giao tiếp có phương châm hội thoại không được tuân thủ :
Trong giờ chơi, Nam hỏi Tuấn:
- Bạn sợ mắt mình bị cận thị hay viễn thị ?
- Mình chỉ sợ mắt “giám thị” thôi!
Tiết 78 : ÔN TẬP PHẦN TIẾNG VIỆT
Các trường hợp không tuân thủ phương châm hội thoại :
Người nói vô ý, vụng về thiếu văn hóa giao tiếp.
Người nói phải ưu tiên cho một phương châm hội thoại hoặc một yêu cầu khác quan trọng hơn.
Người nói muốn gây một sự chú ý, để người nghe hiểu câu nói theo một hàm ý nào đó.
=> Không tuân thủ phương châm quan hệ.
II. Xưng hô trong hội thoại :
1.Các từ ngữ xưng hô và cách dùng:
a.Từ ngữ xưng hô :
a.1.Đại từ :

b.Cách dùng:
- Dựa vào đối tượng giao tiếp (quan hệ giữa người nói với người nghe).
- Tình huống, hoàn cảnh giao tiếp.
Mục đích giao tiếp.
=> Lựa chọn từ ngữ xưng hô cho phù hợp.
Tiết 78 : ÔN TẬP PHẦN TIẾNG VIỆT
I.Các phương châm hội thoại :
a.2.Danh từ :
Danh từ riêng: Mai, Lan…
Danh từ chỉ chức vụ, nghề nghiệp: bác sĩ, giám đốc…
Damh từ chỉ quan hệ họ hàng: ông, bà, cô, chú, anh, em…
tôi, tao… chúng tôi…
bạn, mày… chúng mày…
nó, cô ấy… chúng nó, họ…
II.Xưng hô trong hội thoại:
2.Giải thích phương châm :“xưng khiêm, hô tôn”
Tiết 78: ÔN TẬP PHẦN TIẾNG VIỆT
I.Các phương châm hội thoại:
* Ví dụ:
Tiện thiếp - quân tử
Bệ hạ - thảo dân
Em - quí ông, quí bà…
- Xưng khiêm:
người nói tự xưng mình một cách khiêm nhường.
- Hô tôn:
gọi người đối thoại một cách tôn kính.
II. Xưng hô trong hội thoại:
Vì sao trong tiếng Việt, khi giao tiếp, người nói phải hết sức chú ý đến sự lựa chọn từ ngữ xưng hô?
3.Lựa chọn từ ngữ xưng hô:
Tiết 78: ÔN TẬP PHẦN TIẾNG VIỆT
II. Xưng hô trong hội thoại:
Vì trong Tiếng Việt, từ ngữ xưng hô hết sức phong phú, mỗi từ ngữ đều có sắc thái biểu cảm riêng, thể hiện tính chất của tình huống giao tiếp và mối quan hệ giữa người nói với người nghe, nếu không chú ý lựa chọn những từ ngữ xưng hô cho thích hợp thì không thể đạt kết quả giao tiếp như mong muốn, cuộc hội thoại không tiến triển được.
3.Lựa chọn từ ngữ xưng hô:
Tiết 78: ÔN TẬP PHẦN TIẾNG VIỆT
III. Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp:
1/ Phân biệt
CÁCH DẪN TRỰC TIẾP
CÁCH DẪN GIÁN TIẾP
- Nhắc lại nguyên văn lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật.
- Được đặt trong dấu ngoặc kép.
- Thuật lại lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật, có điều chỉnh cho thích hợp.
- Không đặt trong dấu ngoặc kép.
Tiết 78: ÔN TẬP PHẦN TIẾNG VIỆT
2.Chuyển lời đối thoại thành lời dẫn gián tiếp:
Tiết 78: ÔN TẬP PHẦN TIẾNG VIỆT
III. Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp:
Vua Quang Trung tự mình đốc suất đại binh, cả thủy lẫn bộ cùng ra đi. Ngày 29 đến Nghệ An, vua cho vời người cống sĩ ở huyện La Sơn là Nguyễn Thiếp vào dinh và hỏi :
- Quân Thanh sang đánh, tôi sắp đem binh ra chống cự. Mưu đánh và giữ, cơ được hay thua, tiên sinh nghĩ như thế nào?
Thiếp nói:
- Bây giờ trong nước trống không, lòng người tan rã, quân Thanh ở xa tới, không biết tình hình quân ta yếu hay mạnh, không hiểu rõ thế nên đánh nên giữ ra sao. Chúa công đi ra chuyến này không quá mười ngày quân Thanh sẽ bị dẹp tan.
Vua Quang Trung tự mình đốc suất đại binh, cả thủy lẫn bộ cùng ra đi. Ngày 29 đến Nghệ An, vua cho vời người cống sĩ ở huyện La Sơn là Nguyễn Thiếp vào dinh và hỏi :
- Quân Thanh sang đánh, tôi sắp đem binh ra chống cự. Mưu đánh và giữ, cơ được hay thua, tiên sinh nghĩ như thế nào?
Thiếp nói :
- Bây giờ trong nước trống không, lòng người tan rã, quân Thanh ở xa tới đây, không biết tình hình quân ta yếu hay mạnh, không hiểu rõ thế nên đánh nên giữ ra sao. Chúa công đi ra chuyến này không quá mười ngày quân Thanh sẽ bị dẹp tan.
Vua Quang Trung tự mình đốc suất đại binh, cả thủy lẫn bộ cùng ra đi. Ngày 29 đến Nghệ An, vua cho vời người cống sĩ ở huyện La Sơn là Nguyễn Thiếp vào dinh và hỏi rằng quân Thanh sang đánh, nếu vua Quang Trung đem binh ra chống cự thì khả năng thắng hay thua như thế nào? Nguyễn Thiếp trả lời rằng bấy giờ trong nước trống không, lòng người tan rã, quân Thanh ở xa tới, không biết tình hình quân ta yếu hay mạnh, không hiểu rõ thế nên đánh nên giữ ra sao. Nhà vua đi ra chuyến này không quá mười ngày quân Thanh sẽ bị dẹp tan.



Trong lời đối thoại
Trong lời gián tiếp
Từ xưng hô
tôi (ngôi thứ I)
chúa công (ngôi thứ II )
vua Quang Trung(ngôi thứ III)
nhà vua (ngôi thứ III )
Từ chỉ địa điểm
đây
(tỉnh lược)
Từ chỉ thời gian
bây giờ
bấy giờ
Tiết 78: ÔN TẬP PHẦN TIẾNG VIỆT
Những thay đổi từ ngữ trong lời dẫn gián tiếp
III. Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp:
Công việc về nhà:
Xem lại các nội dung đã ôn tập, bổ sung hoàn chỉnh các bài tập đã làm.
Chuẩn bị kiểm tra một tiết Tiếng Việt.