Bài 14. Ôn tập phần Tiếng Việt (Các phương châm hội thoại)

CHÀO MỪNG QUÍ THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ GIỜ.
và thăm lớp
GV: Trương Thị Thu Tâm
Các thành phần biệt lập
Nghĩa tường minh và hàm ý
Liên kết câu và liên kết đoạn văn
Khởi ngữ
Tiếng Việt học kì II
Nêu đề tài nói đến trong câu
HS nêu ví dụ
I. Khởi ngữ và các thành phần biệt lập
Tiết 139 :
ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
I. Khởi ngữ và các thành phần biệt lập :
Chọn câu trả lời đúng nhất:
A. Thành phần câu đứng trước chủ ngữ.
B. Thành phần câu dùng để nêu lên đề tài được nói đến . trong câu.
C. Thành phần câu nêu lên đối tượng được nói đến ở . vị ngữ.
D. Thành phần câu đứng trước chủ ngữ dùng để nêu . lên đề tài được nói đến trong câu.
Khởi ngữ là gì?
Nối cột (A) và (B) sao cho phù hợp:
d
a
b
c
I. Khởi ngữ và các thành phần biệt lập
Bài tập 1: Hãy cho biết mỗi từ ngữ in đậm trong các đoạn trích sau đây là thành phần gì của câu.

Xây cái lăng ấy cả làng phục dịch, cả làng gánh gạch, đập đá, làm phu cho nó.
(Làng – Kim Lân)
- Xây cái lăng ấy là thành phần khởi ngữ.
b) Tim tôi đập không rõ. Dường như vật duy nhất vẫn bình tĩnh, phớt lờ mọi biến động chung là chiếc kim đồng hồ.
(Lê Minh Khuê - Những ngôi sao xa xôi)
- Dường như là thành phần tình thái.
c) Đến lượt cô gái từ biệt. Cô chìa tay ra cho anh nắm, cẩn trọng, rõ ràng, như người ta cho nhau cái gì chứ không phải là cái bắt tay. Cô nhìn thẳng vào mắt anh - những người con gái sắp xa ta , biết không bao giờ gặp lại ta nữa, hay nhìn ta như vậy.
(Nguyễn Thàng Long - Lặng lẽ Sa Pa).
những người con gái sắp xa ta, biết không bao giờ gặp lại ta nữa, hay nhìn ta như vậy là thành phần phụ chú.
d) – Thưa ông, chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ. Đi bốn năm hôm mới lên đến đây, vất vả quá!
(Kim Lân – Làng)
- Thưa ông là thành phần gọi đáp, vất vả quá! là thành phần cảm thán.
Tiết 140,141 ÔN TẬP PHẦN TIẾNG VIỆT

B¶ng

Bảng tổng kết về khởi ngữ và các thành phần biệt lập
I. Khởi ngữ và các thành phần biệt lập
Xây cái lăng ấy
Dường như
Vất vả quá
Thưa ông
Những người con gái... nhìn ta như vậy
Tiết 139 : ÔN TẬP PHẦN TIẾNG VIỆT
Khởi ngữ
TP câu đứng trước chủ ngữ nêu lên đề tài của câu
Các TP biệt lập
TP tình thái
TP cảm thán
TP phụ chú
TP gọi đáp
Thể hiện cách nhìn của người nói
Bộc lộ tâm lý của người nói
Dùng để
tạo lập-duy trì quan hệ giao tiếp
Bổ sung chi tiết cho ND chính của câu
I.
...Về môi trường, có lẽ môi trường của chúng ta ngày càng ô nhiễm nghiêm trọng. Một trong những nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường chính là rác thải - rác sinh hoạt và rác công nghiệp. Nguyên nhân là do ý thức của con người. Ôi, biết đến bao giờ Việt Nam mới là một đất nước “sạch” như các quốc gia khác nhỉ!!!
Khởi ngữ: Về môi trường
Tình thái: có lẽ
Phụ chú: rác sinh hoạt và rác công nghiệp
Cảm thán: Ôi
BÀI TẬP VẬN DỤNG
Tiết 139 : ÔN TẬP PHẦN TIẾNG VIỆT
Xác định khởi ngữ và các thành phần biệt lập trong đoạn văn sau ?
Bài tập 2

Viết một đoạn văn ngắn – chủ đề về tình cảm gia đình, trong đó có một câu chứa khởi ngữ và ít nhất một câu chứa thành phần biệt lập
Gia đình – Tiếng gọi yêu thương - là mái ấm hạnh phúc lớn nhất mà ta từng có. Nơi đó ta được sống trong vòng tay yêu thương chăm sóc, lo lắng của ông bà bố mẹ cùng những người thân yêu. Đối với ta thì hạnh phúc gia đình là thứ quí giá nhất trong cuộc sống , không có nó ta không thể nào sống và lớn lên được. Ôi gia đình, nơi bảo vệ và giúp ta vượt qua mọi khó khăn thử thách trong cuộc sống. Và có lẽ gia đình cũng chính là bến đỗ bình yên nhất mỗi khi ta quay bước trở về.
Do?n van tham kh?o:

Tiết 139 ÔN TẬP PHẦN TIẾNG VIỆT
a/ Ở rừng mùa này thường như thế. Mưa. Nhưng mưa đá. Lúc đầu tôi không biết. Nhưng rồi có tiếng lanh canh gõ trên nóc hang. Có cái gì vô cùng sắc xé không khí ra từng mảnh vụn. Gió. Và tôi thấy đau, ướt ở má.
II. Liên kết câu và liên kết đoạn văn:
Hãy cho biết mỗi từ ngữ in màu xanh trong các đoạn trích dưới đây thể hiện phép liên kết nào ? Ghi kết quả phân tích vào bảng tổng kết.
Tiết 139 :
ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
(Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi)
Nhưng, Nhưng rồi, Và
II. Liên kết câu và liên kết đoạn văn:
Tiết 138 :
ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
I. Khởi ngữ và các thành phần biệt lập :
Nhưng, Nhưng rồi, Và
b/ Từ phòng bên kia một cô bé rất xinh mặc chiếc áo may ô con trai và vẫn còn cầm thu thu một đoạn dây sau lưng chạy sang. Cô bé bên nhà hàng xóm đã quen với công việc này. Nó lễ phép hỏi Nhĩ: “ Bác cần nằm xuống phải không ạ ?”. . (Nguyễn Minh Châu, Bến quê)
Cô bé
Nó
II. Liên kết câu và liên kết đoạn văn:
Tiết 139 :
ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
I. Khởi ngữ và các thành phần biệt lập :
Nhưng, Nhưng rồi, Và
Cô bé
Nó
c/ Nhưng cái “ com – pa” kia lấy làm bất bình lắm, tỏ vẻ khinh bỉ, cười kháy tôi như cười kháy một người Pháp không biết đến Nã Phá Luân, một người Mỹ không biết đến Hoa Thịnh Đốn vậy ! Rồi nói:
- Quên à! Phải, bây giờ cao sang rồi thì để ý đâu đến bọn chúng tôi nữa !
Tôi hoảng hốt, đứng dậy nói :
- Đâu có phải thế ! Tôi...
(Lỗ Tấn, Cố hương)
thế
II. Liên kết câu và liên kết đoạn văn
Về nội dung
Về hình thức
LK chủ đề
LK lôgic
Các câu phục vụ CĐ của đoạn
Các đoạn phục vụ chủ đề của VB
Các câu, các đoạn văn phải sắp xếp theo trình tự hợp lí
Các câu, các đoạn LK = biện pháp:
P. lặp từ ngữ
P. Đồng nghĩa, trái nghĩa, liên tưởng
Phép
thế
Phép nối
Trò chơi ô chữ
1
2
3
4
5
6
1
2
3
4
5
6
1.Thành phần nào bộc lộ tâm lí của người nói?
2.Thành phần nào dùng để tạo lập hoặc duy trì quan hệ giao tiếp?
3.Thành phần nào dùng để thể hiện cách nhìn của người nói đối với sự việc được nói đến trong câu ?
4.Thành phần nào bổ sung một số chi tiết cho nôi dung chính của câu ?
5.Là thành phần của câu, thường đứng trước chủ ngữ nêu nên đề tài được nói đến trong câu?
6.Em cảm nhận được tình cảm nào qua nhân vật ông Hai trong tác phẩm Làng của Kim Lân ?
7
7
7.Yếu tố nào giúp văn bản trở nên mạch lạc?
Trò chơi ô chữ
1
2
3
4
5
6
7
TRÒ CHƠI CÓ TỪ KHOÁ LÀ GÌ?
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Ôn tập toàn bộ phần kiến thức tiếng Việt
-Hoàn thiện các bài tập vào vở

-Chuẩn bị : Nghĩa tường minh và hàm ý
+Đọc và làm theo hướng dẫn SGK
+Thực hiện phần luyện tập