Bài 14. Người kể chuyện trong văn bản tự sự

Tiết 70
người kể chuyện
trong văn bản tự sự
Giáo viên : Lê Thị Hạnh
1.Người kể chuyện trong văn bản Làng là ai?
Bác Thứ
Người kể không xuất hiện .
Ông chủ tịch
Ông Hai
Bài cũ
B
2. Các ngôi kể được dùng trong bài văn tự sự là:
A. Ngôi thứ nhất và ngôi thứ hai
B. Ngôi thứ nhất và ngôi thứ ba.

Bài cũ
B
Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:
-Trời ơi chỉ còn có năm phút!
Chính là anh thanh niên giật mình nói to, giọng cười nhưng đầy tiếc rẻ. Anh chạy ra nhà phía sau,rồi trở vào liền, tay cầm một cái làn. Nhà họa sĩ tặc lưỡi đứng dậy. Cô gái cũng đứng lên, đặt lại chiếc ghế, thong thả đi đến chỗ bác già.
-Ô ! Cô còn quên chiếc mùi soa đât này !
Anh thanhniên vừa gào,kêu lên. Để người con gái khỏi trở lại bàn, anh lấy chiếc khăn tay còn vo tròn cặp giữa cuốn sách tới trả cho cô gái. Cô kĩ sư mặt đỏ ửng,nhận lại chiếc khănvà quay vội đi.
-Chào anh.- Đến bậu cửa, bỗng nhà họa sĩ già quay lại chụp lấy tay người thanh niên lắc mạnh.- Chắc chắn rồi tôi sẽ trở lại. Tôi ở với anh ít hôm được chứ?
Đến lượt cô gái từ biệt. Cô chìa tay ra cho anh nắm, cẩn trọng, rõ ràng,như người ta cho nhau cái gì chứ không phải là cái bắt tay. Cô nhìn thẳng vào mắt anh- những người con gái sắp xa ta, biết không bao giờ gặp ta nữa, hay nhìn ta như vậy.
- Chào anh.
( Theo Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
Tiết 70 Người kể chuyện trong Văn bản tự sự
1-Đoạn trích kể về ai? Kể về sự việc gì? Ở đây ai là người kể chuyện ? Kể theo ngôi thứ mấy?Có thể thay đổi ngôi kể 3 thành ngôi kể 1 được không?
Vậy em hiểu thế nào là người kể chuyện trong văn bản tự sự?
I- Thế nào là người kể chuyện trong văn bản tự sự?
1-Ví dụ:
-Đoạn trích kể về cuộc chia tay giữa anh thanh niên với cô kĩ sư và bác họa sĩ
-Người kể chuyện : Là tác giả nhưng không xưng tên
Có thể kể theo ngôi kể 3 hoặc ngôi kể 1( phải thay đổi điểm nhìn trần thuật)
2- Kết luận: Người kể chuyện trong văn bản tự sự là người đứng ra kể câu chuyện trong tác phẩm. Người kể chuyện có thể kể theo ngôi kể 3 hoắc ngôi kể 1.
Tiết 70 Người kể chuyện trong văn bản tự sự
Tiết 70 Người kể chuyện trong tác phẩm tự sự
Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:
-Trời ơi chỉ còn có năm phút!
Chính là anh thanh niên giật mình nói to, giọng cười nhưng đầy tiếc rẻ. Anh chạy ra nhà phía sau,rồi trở vào liền, tay cầm một cái làn. Nhà họa sĩ tặc lưỡi đứng dậy. Cô gái cũng đứng lên, đặt lại chiếc ghế, thong thả đi đến chỗ bác già.
-Ô ! Cô còn quên chiếc mùi soa đât này !
Anh thanhniên vừa gào,kêu lên. Để người con gái khỏi trở lại bàn, anh lấy chiếc khăn tay còn vo tròn cặp giữa cuốn sách tới trả cho cô gái. Cô kĩ sư mặt đỏ ửng,nhận lại chiếc khănvà quay vội đi.
-Chào anh.- Đến bậu cửa, bỗng nhà họa sĩ già quay lại chụp lấy tay người thanh niên lắc mạnh.- Cắc chắn rồi tôi sẽ trở lại. Tôi ở với anh ít hôm được chứ?
Đến lượt cô gái từ biệt. Cô chìa tay ra cho anh nắm, cẩn trọng, rõ ràng,như người ta cho nhau cái gì chứ không phải là cái bắt tay. Cô nhìn thẳng vào mắt anh- những người con gái sắp xa ta, biết không bao giờ gặp ta nữa, hay nhìn ta như vậy.
- Chào anh.
( Theo Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
Ai là người giới thiệu các nhân vật,tình huống trong truyện?
Con người và cảnh vật trong câu chuyện hiện lên qua lời của ai?
Những câu “giọng cười nhưng đấy tiếc rẻ” , “ những người con gái sắp xa ta,biết không bao giờ gặp ta nữa, hay nhìn ta như vậy” là nhận xét của ai?
? Người kể chuyện có vai trò như thế nào trong tác phẩm tự sự?
I- Thế nào là người kể chuyện trong văn bản tự sự
II- Vai trò của người kể chuyện trong tác phẩm tự sự
1- Tìm hiểu ví dụ
2- Kết luận: Người kể chuyện có vai trò giới thiệu nhân vật,tình huống trong truyện; Miêu tả cảnh vật, con người; nhận xét-đánh giá, biểu cảm về những điều được kể.
Tiết 70 Người kể chuyện trong tác phẩm tự sự
Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:
-Trời ơi chỉ còn có năm phút!
Chính là anh thanh niên giật mình nói to, giọng cười nhưng đầy tiếc rẻ. Anh chạy ra nhà phía sau,rồi trở vào liền, tay cầm một cái làn. Nhà họa sĩ tặc lưỡi đứng dậy. Cô gái cũng đứng lên, đặt lại chiếc ghế, thong thả đi đến chỗ bác già.
-Ô ! Cô còn quên chiếc mùi soa đât này !
Anh thanhniên vừa gào,kêu lên. Để người con gái khỏi trở lại bàn, anh lấy chiếc khăn tay còn vo tròn cặp giữa cuốn sách tới trả cho cô gái. Cô kĩ sư mặt đỏ ửng,nhận lại chiếc khănvà quay vội đi.
-Chào anh.- Đến bậu cửa, bỗng nhà họa sĩ già quay lại chụp lấy tay người thanh niên lắc mạnh.- Chắc chắn rồi tôi sẽ trở lại. Tôi ở với anh ít hôm được chứ?
Đến lượt cô gái từ biệt. Cô chìa tay ra cho anh nắm, cẩn trọng, rõ ràng,như người ta cho nhau cái gì chứ không phải là cái bắt tay. Cô nhìn thẳng vào mắt anh- những người con gái sắp xa ta, biết không bao giờ gặp ta nữa, hay nhìn ta như vậy.
- Chào anh.
( Theo Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
I-Thế nào là người kể chuyện trong tác phẩm tự sự
II- Vai trò của người kể chuyện trong tác phẩm tự sự
III- Mối quan hệ giữa người kể chuyện với ngôi kể trong tác phẩm tự sự
1- Ví dụ a:
*-Kết luận
Ngôi kể 3: người kể không xuất hiện,nhưng lại có mặt ở tất cả mọi nơi trong câu chuyện
Nhận xét nhân vật một cách khách quan
? Đoạn trích kể theo ngôi kể thứ mấy? Mối quan hệ giữa người kể với nhân vật truyện như thế nào? Lời nhận xét của người kể chuyện về nhân vật ra sao?
? Em có nhận xét gì về mối quan hệ giữa người kể với ngôi kể thứ 3
Tiết 70 Người kể chuyện trong tác phẩm tự sự
Ví dụ b:
Xe chạy chầm chậm…Mẹ tôi cầm nón vẫy tôi, vài giây sau, tôi đuổi kịp. Tôi thở hồng hộc, trán đẫm mồ hôi,và khi trèo lên xe, tôi ríu cả chân lại. Mẹ tôi vừa keó tay tôi, xoa đầu tôi hỏi, thì tôi òa lên khóc rồi cứ thế nức nở. Mẹ tôi cũng sụt sùi theo:
- Con nín đi ! Mợ đã về với các con rồi mà.
Mẹ tôi lấy vạt áo nâu thấm nước mắt cho tôi rồi xốc náh tôi lên.
Đến bấy giờ tôi mới kịp nhận ra mẹ tôi không còm cõi xác xơ quá như cô tôi nhắc lại lời người họ nội của tôi. Gương mặt mẹ tôi vẫn tươi sáng với đôi mắt trong và nước da mịn,làm nổi bật màu hồng của hai gò má. Hay tại sự sung sướng bỗng được trông nhìn và ôm ấp cái hình hài máu mủ của mình mà mẹ tôi lại tươi đẹp như thủa còn sung túc? Tôi ngồi trên đệm xe,đùi áp đùi mẹ tôi, đầu ngả vào cánh tay mẹ tôi , tôi thấy những cảm giác ấm áp đã bao lâu mất đi bỗng lại mơn man khắp da thịt. Hơi quần áo mẹ tôi và những hơi thở ở khuôn miệng xinh xắn nhai trầu phả ra lúc đó thơm tho lạ thường.
Phải bé lại và lăn vào lòng một người mẹ, áp mặt vào bầu sữa nóng của người mẹ, để bàn tay người mẹ vuốt ve từ trán xuống cằm, và gãi rôm ở sống lưng cho, mới thấy người mẹ có một êm dịu vô cùng.
( Nguyên Hồng, Trong lòng mẹ)

I-Thế nào là người kể chuyện trong tác phẩm tự sự
II- Vai trò của người kể chuyện trong tác phẩm tự sự
III- Mối quan hệ giữa người kể chuyện với ngôi kể trong tác phẩm tự sự
1- Ví dụ a:
2- Ví dụ b:
Nhận xét 2:
Ngôi kể 1: Người kể xưng “Tôi”, và có thể là nhân vật trong truyện. Vì vậy người kể không tham gia vào tất cả các nhân vật trong truyện .
Nhận xét đánh giá của người kể chuyện ở ngôi 1 mang tính chủ quan.
? Đoạn trích kể theo ngôi thứ mấy?Bé Hồng có vị trí như thế nào trong truyện? Nhận xét về mẹ, tình cảm của bế Hồng mang tình chủ quan hay khách quan?
Hãy nhận xét mối quan hệ giữa người kể chuyện với ngôi kể 1?
Bài học:
1. Ví dụ: Đoạn trích Lặng lẽ Sapa ( SGK- tr.192 )



Tiết 70: Người kể chuyện trong văn bản tự sự
**. Mối quan hệ giữa người kể chuyện với ngôi kể:
- Người kể trong cuộc thì kể theo ngôi thứ nhất - xưng tôi...
- Người kể chuyện không xuất hiện thì kể theo ngôi thứ ba -Vụ nhõn xung
- Điểm nhìn là vị trí quan sát của người kể chuyện
- Lời kể là lời dẫn dắt, giới thiệu - miêu tả nhân vật, thời gian, không gian...phụ thuộc vào điểm nhìn của người kể -> Lời kể cần linh hoạt.
=> Đó là mối quan hệ gắn bó khăng khít, phụ thuộc lẫn nhau:
NGƯờI Kể <-> NGÔI Kể <-> LờI Kể
Ngôi kể 1- ¦u ®iÓm: miªu t¶ ®­îc nh÷ng diÔn biÕn t©m lý phøc t¹p ®ang diÔn ra trong t©m hån nh©n vËt “t«i”.
H¹n chÕ: kh«ng miªu t¶ ®­îc nh÷ng diÔn biÕn néi t©m cña nh©n vËt ng­êi mÑ, tÝnh kh¸i qu¸t kh«ng cao, lêi v¨n ®¬n ®iÖu.
Đoạn văn trích Trong lòng mẹ
Đoạn văn trích Lặng lẽ Sa Pa
1. Người kể
2. Ngôi kể
Nhân vật "tôi"
Ngôi thứ nhất
Ngôi thứ ba
Vô nhân xưng
Bài tập . So sánh cách kể ở đoạn truyện trích "Trong lòng mẹ" với cách kể ở đoạn truyện " Lặng lẽ Sapa"
? Nờu uu di?m v� h?n ch? c?a ngụi k? 1?
3. Lời kể
Tác giả Nguyễn Thành Long
Chú bé Hồng - tôi- là tác giả
Ghi nhớ:
* Trong văn bản tự sự, ngoài hình thức kể chuyện theo ngôi thứ nhất ( xưng “tôi”) còn có hình thức kể chuyện theo ngôi thứ ba. Đó là người kể chuyện dấu mình nhưng có mặt khắp nơi trong văn bản. Người kể này dường như biết hết mọi việc, mọi hành động tâm tư, tình cảm của các nhân vật.
* Người kể chuyện có vai trò dẫn dắt người đọc đi vào câu chuyện: giới thiệu nhân vật và tình huống, tả người và tả cảnh vật, đưa ra các nhận xét, đánh giá về những điều được kể.
Tiết 70 Người kể chuyện trong văn bản tự sự
Tiết 70 Người kể chuyện trong văn bản tự sự
I-Thế nào là người kể chuyện trong tác phẩm tự sự
II- Vai trò của người kể chuyện trong tác phẩm tự sự
III- Mối quan hệ giữa người kể chuyện với ngôi kể trong tác phẩm tự sự
IV- Luyện tập:
Bài tập trắc nghiệm:
Truyện ngắn Lặng lẽ SaPa
chủ yếu được kể qua cái nhìn của ai?
A. Tác giả
B . Ông hoạ sĩ già
C. Anh thanh niên
D. Cô gái
Bài học:
1. Ví dụ: Đoạn trích Lặng lẽ Sapa ( SGK- tr.192 )



1. Hãy đánh dấu x vào cột ngôi kể; điền lời kể, vị trí của người kể tương ứng
với tên tác phẩm ở cột bên sao cho phù hợp:
Bài học:
1. Ví dụ: Đoạn trích Lặng lẽ Sapa ( SGK- tr.192 )



Tác giả dân gian
-> không xuất hiện

ông giáo
-> nhân vật trong tác phẩm

Tác giả Nguyễn Dữ
->không xuất hiện
1. Hãy đánh dấu x vào cột ngôi kể; điền lời kể, vị trí của người kể tương ứng
với tên tác phẩm ở cột bên sao cho phù hợp:
Bài tập 2: SGK
HS Iàm nhóm:
* Nhóm 1,2:
Chuyển đổi ngôi kể đoạn văn trích “ Lặng lẽ Sa Pa”
*Nhóm 3,4:
Chuyển đổi ngôi kể đoạn trích “Trong lòng mẹ”
Tiết 70 Người kể chuyện trong văn bản tự sự
Bài tập sáng tạo:

Kể lại tiết học bằng máy chiếu của lớp em bằng một đoạn văn ngắn theo một trong hai ngôi kể đã học
Ch©n thµnh c¶m ¬n
quý thÇy c« gi¸o vµ c¸c em !