Bài 14. Người kể chuyện trong văn bản tự sự

Tổ Ngữ Văn.
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM.
Năm học: 2009 - 2010.
Kiểm tra bài cũ
Thế nào là đối thoại ? Độc thoại và độc thoại nội tâm nội tâm ?
Đối thoại ,độc thoại và độc thoại nội tâm có gì giống và khác nhau ?
Đáp án

- Đối thoại là hình thức đối đáp trò chuyện qua lại giữa hai hoặc nhiều người
- Độc thoại là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng .
-Độc thoại nội tâm là lời độc thoại nhưng không được nói ra thành lời và không có gạch đầu dòng
Câu 1
Đáp án

Câu 2
* Đối thoại, độc thoại:
-Giống nhau:+Là những phát ngôn..
+Thường có gạch đầu dòng ở những lượt thoại.
-Khác nhau: Độc thoại không hướng về chủ đề giao tiếp, không hướng về một ai.
+Độc thoại nội tâm diễn ra trong suy nghĩ của nhân vật và không phát ra thành lời..
+Đối thoại hướng về chủ đề giao tiếp.
TIẾT 70
NGƯỜI KỂ CHUYỆN TRONG VĂN
BẢN TỰ SỰ
I. Vai trò của người kể chuyện trong văn bản tự sự
Đọc đoạn văn sau:
Trời ơi , chỉ còn có năm phút !
Chính là anh thanh niên giật mình nói to ,giọng cười nhưng đầy tiếc rẻ. Anh chạy ra nhà phía sau ,rồi trở vào liền ,tay cầm một cái làn . Nhà họa sĩ tặc lưỡi đứng dậy .Cô gái cung đứng lên , đặt lại chiếc ghế , thong thả đi đến chỗ bác già .
- Ô ! Cô còn quên chiếc mùi xoa đây này !
Anh thanh niên vừa vào , kêu lên . Để người con gái khỏi trở lại bàn , anh lấy chiếc khăn tay còn vo tròn cặp giữa cuốn sách tới trả cho cô gái . Cô kĩ sư mặt đỏ ửng , nhận lại chiếc khăn và quay vội đi .
- Chào anh. – Đến bậu cửa , bỗng nhà họa sĩ già quay lại chụp lấy tay người thanh niên lắc mạnh . – Chắc chắn rồi tôi Sẽ trở lại . Tôi ở với anh ít hôm được chứ ?
Đến lượt cô gái từ biệt . Cô chìa tay ra cho anh nắm , cẩn trọng ,rõ ràng , như người ta cho nhau cái gì chứ không phải là cái bắt tay . Cô nhìn thẳng vào mắt anh – những người con gái sắp xa ta , biết không bao giờ gặp ta nữa , hãy nhìn ta như vậy .
- Chaò anh .

Vai trò của người kể chuyện trong văn bản tự sự
? Đoạn trích kể về ai và về việc gì ?
Kể về phút chia tay giữa người họa sĩ ,cô gái với anh thanh niên
Ở đoạn trích ai là người kể về các nhân vật và sự việc trên ?
Người kể giấu mặt không xuất hiện trong đoạn trích
Dấu hiệu cho ta biết các nhân vật này không phải
Là người kể chuyện ?
Ba nhân vật được kể không có xưng tên và xưng tôi
Những câu “ giọng cười nhưng đầy tiếc rẻ ”, “những người con gái sắp xa ta ,biết không bao giờ gặp ta nữa , hay nhìn ta như vậy ”… là nhận xét của người nào , về ai ?
Chính là nhận xét của người kể chuyện về anh thanh niên và suy nghĩ của anh ta

I. Vai trò của người kể chuyện trong văn bản tự sự
Đoạn văn này kể theo ngôi thứ mấy ?
Ngôi thứ ba
? Vậy trong văn tự sự ngoài hình thức kể theo ngôi thứ nhất còn có hình thức kể theo ngôi thứ mấy ?
- Trong văn tự sự ngoài hình thức kể theo ngôi thứ nhất xưng tôi còn có hình thức kể theo ngôi thứ ba
? Kể theo ngôi thứ ba có đặc điểm gì ?
- Người kể giấu mình nhưng có mặt ở khắp mọi nơi trong văn bản
-Người kể chuyện dường như biết hết mọi việc ,mọi hành động , tâm tư tình cảm của các nhân vật

I. Vai trò của người kể chuyện trong văn bản tự sự
- Trong văn tự sự ngoài hình thức kể theo ngôi thứ nhấtxưng tôi còn có hình thức kể theo ngôi thứ ba
- Người kể giấu mình nhưng có mặt ở khắp mọi nơi trong văn bản
-Người kể chuyện dường như biết hết mọi việc ,mọi hành động , tâm tư tình cảm của các nhân vật
? Căn cứ vào đâu để xác định người kể biết hết mọi chuyện ?
Căn cứ vào chủ thể đứng ra kể chuyện ( không xuất hiện trong văn bản ) , căn cứ vào đối tượng , điểm nhìn , lời văn
? Người kể chuyện trong văn tự sự có vai trò gì ?
-Người kể chuyện có vai trò dẫn dắt người đọc đi vào câu chuyện : Giới thiệu nhân vật và tình huống ,tả người và tả cảnh vật, đưa ra các nhận xét , đánh giá về những điều được kể


II .LUYỆN TẬP


Bài tập 1. Đọc đoạn văn sau :
Xe chạy chầm chậm …Mẹ tôi cầm nón vẫy tôi , vài giây sau, tôi đuổi kịp .Tôi thở hồng hộc , trán đẫm mồ hôi, và khi trèolên xe, tôi ríu cả hai chân lai. Mẹ tôi vừa kéo tay tôi , xoa đầu tôi hỏi ,thì tôi òa lên khóc rồi cứ thế nức nở . Mẹ tôi cũng sụt sùi theo :
- Con nín đi ! Mợ đã về với các con rồi mà .
Mẹ tôi lấy vạt áo nâu thấm nước mắt cho tôi rồi xốc nách tôi lên xe . Đến bấy giờ tôi mới kịp nhận ra mẹ tôi không còm cõi xơ xác quá như cô tôi nhắc lại lời người họ nội của tôi .Gương mặt mẹ tôi vẫn tươi sáng với đôi mắt trong và nước da mịn , làm nổi bật màu hồng của hai gò má . Hay tại sự sung sướng bỗng được trông nhìn và ôm ấp cái hình hài máu mủ của mình mà mẹ tôi lại tươi đẹp như thưở còn sung túc ? Tôi ngồi trên đệm xe , đùi áp đùi mẹ tôi ,đầu ngả vào cánh tay mẹ tôi ,tôi thấy những cảm giác ấm áp đã bao lâu mất đi bỗng lại mơn man khắp da thịt . Hơi quần áo mẹ tôi và những hơi thở ở khuôn miệng xinh xắn nhai trầu phả ra lúc đó thơm tho lạ thường.
Phải bé lại và lăn vào lòng một người mẹ , áp mặt vào bầu sữa nóng của người mẹ , để bàn tay người mẹ vuốt ve từ trán xuống cằm, và gãi rôm ở sống lưng cho , mới thấy người mẹ có một êm dịu vô cùng .
Ngôi kể này có ưu điểm và hạn chế gì so với ngôi kể ở đoạn văn mục I ?
bài tập 2 a
- người kể chuyện trong đoạn trích là nhân vật tôi – ngôi thứ nhất – chú bé trong cuộc gặp gỡ cảm động với mẹ mình sau những ngày xa cách
? Người kể chuyện trong đoạn trích là ai ? Ngôi thứ mấy ?
- Ưu điểm : Giup cho người kể dễ đi sâu vào tâm tư tình cảm, miêu tả được những diễn biến tâm lí tinh vi ,phức tạp đang diễn ra trong tâm hồn nhân vật tôi.
- Hạn chế : Không miêu tả được diễn biến nội tâm của nhân vật “ người mẹ” ,tính khái quát không cao , lời văn trần thuật dễ nhàm chán ,đơn điệu.


Bài tập 2b
Tham khảo người kể là cô kĩ sư:
Nghe tiếng chang trai kêu to : “Trời ơi , chỉ còn có năm phút !” và sau đó là một giọng cười nhưng đầy tiếc rẻ ,tôi cũng cảm thấy giật mình, bâng khuâng ..Tôi chợt nhớ câu nói của ai đó : “cái gì đến sẽ đến ! ” . Cuộc chia tay của chúng tôi đã đến rồi đấy ư ? Sao nhanh thế ? Tôi và chàng trai kia đã nói gì được với nhau đâu ? Và cả nhà họa sĩ già đáng kính nữa ! …
Bỗng chang trai chạy ra nhà sau , rồi trở lại ngay với một cái làn trên tay. Nhà họa sĩ già tặc lưỡi đứng dậy .Tôi cũng đứng lên , chợt cảm thấy lúng túng , bèn đưa tay đặt lại chiếc ghế , rồi thong thả đi đến chỗ nhà họa sĩ . Đúng lúc ấy , chàng trai kêu lên :
- Ô ! Cô còn quên chiếc mùi xoa đây này !
Tôi nhẹ nhàng quay lại , nhưng dường như không muốn để tôi phải khó nhọc trở lại cái bàn , chàng trai đã nhanh chân bước tới , cầm chiếc khăn tay còn vo tròn cặp giữa cuốn sách , đi tới chỗ tôi đang đứng và trả tận tay cho tôi . Tôi thực sự bối rối , mặt nóng bừng ,nhận


lại chiếc khăn và quay lại chụp lấy tay chàng trai , lắc mạnh :
- Chào anh! Chắc chắn rồi tôi sẽ trở lạ !Tôi ở với anh ít hôm được chứ ?
Tôi cũng lặng lẽ bước tới chỗ chang trai , chìa bàn tay của mình ra trước mặt anh . Anh nắm lấy bàn tay của tôi , bóp nhẹ .Hình như anh hơi run thì phải ? Và không hiểu sao ,tôi cũng cảm thấy lòng mình xốn xang ,hồi hộp lạ lùng ? Tôi nhìn thẳng vào mắt anh ,không nói … Anh cung im lặng nhìn tôi… Nhưng dường như chúng tôi đã nói với nhau tất cả .. Tôi bóp nhẹ bàn tay rắn roircuar anh , thì thầm :
- Chào anh …
Chân thành cảm ơn các thầy cô giáo và các em học sinh đã giúp tôi hoàn thành bài giảng hôm nay.