Bài 14. Lặng lẽ Sa Pa

Trân trọng kính chào
Toàn thể quý thầy cô
Giáo Án Văn 9
Trường THCS H�ùng Vương
Ngày soạn: 22 - 11 - 2008
Kiểm tra bài cũ
Nêu vắn tắt thái độ và tâm trạng ông Hai khi nghe tin làng chợ Dầu theo giặc?
(Trích "Làng" - Kim Lân)
Tiết 66 - 67. Văn bản: Lặng Lẽ Sa Pa
Tác giả: Nguyễn Thành Long
ảnh1
Đ.1
Đ.2
ĐA.2
?
TK
BT
ảnh2
MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ SA PA
MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ SA PA
MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ SA PA
I. Đọc - Hiểu chú thích
1. Tác giả
Em hãy trình bày một số nét khái quát về tác giả?

Nhà văn Nguyễn Thành Long (1925-1991)
Quê Duy Xuyên-Quảng Nam, ông viết văn từ thời kháng chiến chống Pháp. Ông là cây bút chuyên về truyện ngắn và bút ký.
Các tác phẩm:
- Bát cơm cụ Hồ (tập bút ký, 1952)
-Gió bấc gió nồm (tập bút ký, 1956)
-Hướng điền (tập truyện ngắn, 1957)
-Chuyện nhà chuyện xưởng (tập truyện ngắn, 1962)
-Trong gió bão (truyện, 1963)
-Giữa trong xanh (tập truyện ngắn, 1972)
-Nửa đêm về sáng (tập truyện ngắn, 1978)
-Lý Sơn, mùa tỏi (tập truyện ngắn, 1981)



2. Tác phẩm
Truyện "Lặng lẽ Sa Pa" là kết quả của chuyến đi Lào Cai mùa hè 1970, rút từ tập "Giữa trong xanh" in năm 1972

Em hãy nêu hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm?

*Bố cục:
*Đọc văn bản:
TRAO ĐỔI NHÓM:
Từng nhóm nhỏ từ 2-3 em trao đổi và tìm bố cục văn bản?

II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
*Bố cục: (Gồm 3 phần)
Phần 1: Từ đầu đến "anh ta kia": giới thiệu cuộc gặp gỡ tình cờ giữa các nhân vật
Phần 2: Tiếp đến."Không có vật gì như thế": diễn biến cuộc gặp gỡ.
Phần 3: (còn lại): cuộc chia tay cảm động giữa anh thanh niên và đoàn khách
1- Nhân vật và cốt truyện:

a-Nhân vật:
Truyện ngắn này xuất hiện những nhân vật nào? ai là nhân vật chính?
Gồm 4 nhân vật: Bác lái xe, ông hoạ sĩ, cô kĩ sư trẻ và anh thanh niên.
*Nhân vật chính: anh thanh niên. Anh được giới thiệu trong một tình huống đặc biệt, đó là lúc bác tài xế cho xe dừng lại lấy nước.
Tác giả muốn giới thiệu với bạn đọc điều gì?
-Tác giả muốn giới thiệu với bạn đọc chân dung một anh cán bộ khoa học trẻ xác định cho mình vị trí công tác tự nguyện trong thời kì xây dựng chủ nghĩa xã hội đầy khó khăn.
*Nhân vật phụ:
Ngoài nhân vật chính là anh thanh niên còn có những nhân vật phụ nào? Họ xuất hiện có tác dụng gì?
Bác lái xe, ông hoạ sĩ già, cô gái ? tạo sự phong phú đầy đủ rõ nét về nhân vật chính.
*Nhân vật gián tiếp:
Ông kĩ sư ở vườn rau Sa Pa, anh cán bộ nghiên cứu sét vắng mặt ? bổ sung ý nghĩa tình tiết của truyện.
Bên cạnh những nhân vật phụ còn có những nhân vật gián tiếp nào? Mục đích tác giả đưa vào để làm gì?

Từ đó nhà văn muốn khắc hoạ chủ đề tư tưởng của truyện là gì?
b- Chủ đề tư tưởng của truyện:
Trong cái yên lặng của Sa Pa - Sa Pa mà chỉ nghe tên người ta đã nghĩ đến chuyện nghỉ ngơi. Nhưng đăng sau cái sự lặng lẽ của Sa Pa là sự sôi động của những con người lao động mới đang ngày đêm miệt mài, âm thầm, lặng lẽ cống hiến, xây dựng tổ quốc.
-Cốt truyện: đơn giản với một tình huống độc đáo: cuộc gặp gỡ tình cờ giữa anh thanh niên và đoàn khách.
-Cuộc gặp gỡ tình cờ thuận lợi cho việc giới thiệu nhân vật chính là anh thanh niên được hiện ra qua cái nhìn và ấn tượng của các nhân vật khác.
Em có nhận xét gì về cốt truyện? Tình huống cơ bản của truyện là gì? Tác dụng của tình huống đó?

c- Cốt truyện:

*Luyện tập:
Hai học sinh tóm tắt phần 2 của văn bản theo bố cục đã chia.

HẾT TIẾT 1
Nhân vật anh thanh niên có hoàn cảnh sống và làm việc ở đâu?

2- Nhân vật anh thanh niên:

TIẾT 2

a- Hoàn cảnh sống:
-Anh thanh niên 27 tuổi là cán bộ khí tượng khiêm vật lí địa cầu, công tác ở trạm khí tượng trên đỉnh Yên Sơn cao 2600m ở Sa Pa.
-Đã 4 năm anh sống và làm việc trên núi cao, bốn bề chỉ có cỏ cây và mây mù lạnh lẽo quanh năm vắng bặt bóng người.
2- Nhân vật anh thanh niên:

Khi gặp đoàn khách dưới xuôi lên thái độ anh như thế nào?

-Khi gặp đoàn khách dưới xuôi nét mặt anh rạng rỡ, mừng quýnh, tặng hoa cho cô gái pha trà ngon mời khách.
? Là người cởi mở chân thành chu đáo.
HOẠT ĐỘNG NHÓM:
(Chia nhóm lớn từ 6-8 em để thảo luận)

Hãy kể các công việc của anh thanh niên và nhận xét về công việc đó?


b- Công việc của anh:
"Đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất, dự vào việc báo trước thời tiết hằng ngày để phục vụ sản xuất, chiến đấu"
? Công việc đòi hỏi phải tỉ mỉ, chính xác và có tinh thần trách nhiệm cao -Công việc gian khổ nhưng gian khổ nhất là phải vượt qua sự cô đơn, vắng vẽ.

*Anh có một cuộc sống riêng đầy ngăn nắp:
-Một căn nhà sạch sẽ, bàn ghế ngay ngắn.
-Cuộc đời riêng của anh thu gọn trong góc trái với một chiếc giường, một bàn học, một giá sách.
-Nuôi gà, trồng hoa và có cả một vườn cây thuốc quí.
Anh đã sắp xếp cho mình một cuộc sống như thế nào?
?Do anh đã� ý thức được công việc và lòng yêu nghề, thấy được công việc thầm lặng này là có ích cho cuộc sống, cho con người.

Điều gì đã giúp anh vượt lên hoàn cảnh khắc nghiệt ấy?
-Anh là người dũng cảm, lạc quan say mê với công việc, sẳn sàng cống hiến tuổi trẻ, tài năng và sức lực cho đất nước.
-Anh còn là người khiêm tốn, luôn hoà đồng với mọi người.
- Là người trung gian tạo ra sự gặp gỡ các nhân vật.
- Là người sôi nổi có nhiều năm công tác có nhiều kinh nghiệm.
- Góp phần làm nổi bật nhân vật chính.
Bác lái xe là người như thế nào? từ đó em có nhận xét gì về bác lái xe?
3) Các nhân vật khác:
a) Bác lái xe:

Vừa là nhân vật trong truyện, vừa là điểm nhìn trần thuật của tác giả, vừa là người thể hiện những suy nghĩ, tình cảm của tác giả
? có vai trò quan trọng trong truyện.
- Là người từng trải, nhạy cảm khát khao nghệ thuật.
Ông hoạ sĩ đóng vai trò gì trong truyện? Hãy nêu cảm nhận về ông?
-Một kỉ sư trẻ vừa mới ra trường xung phong lên miền núi công tác.
- Hồn nhiên, ý tứ và kín đáo.
- Tìm thấy lẽ sống và hướng đi cho mình.

Em có nhận xét gì về cô kĩ sư?
b) Ông hoạ sĩ già:

c) Cô kĩ sư trẻ:

d- Các nhân vật gián tiếp:
Ngoài các nhân vật phụ tham gia câu chuyện còn có nhân vật gián tiếp nào?
-Ô�ng kĩ sư ở vườn rau Sa Pa.
-Anh cán bộ khoa học nghiên cứu sét.
? Họ đang lao động miệt mài ngày đêm cống hiến thầm lặng, hy sinh cả tuổi trẻ, để góp phần xây dựng đất nước.
TÓM LẠI:
Tất cả các nhân vật phụ, nhân vật gián tiếp đều góp phần làm rõ phẩm chất tốt đẹp của anh thanh niên. Họ là những con người ngày đêm âm thầm làm việc góp phần phục vụ cho đất nước. Họ đều để lại cho người đọc những ấn tượng đẹp khó quên.
4- Chất trữ tình của truyện:
Truyện ngắn "Lặng lẽ Sa Pa" như một bài thơ giàu chất trữ tình. Chất trữ tình đó được tạo nên bởi những yếu tố nào?
4- Chất trữ tình của truyện:
-Tạo nên từ những đoạn văn tả cảnh thiên nhiên đẹp thơ mộng ở Sa Pa.
-Vẽ đẹp cuộc sống một mình giữa thiên nhiên lặng lẽ mà đầy sức sống không hề cô đơn.
-Từ cuộc gặp gỡ tình cờ của 3 nhân vật mà để lại nhiều dư vị, trong những suy nghĩ về con người, về cuộc sống về nghệ thuật của các nhân vật.
Tất cả tạo nên chất thơ bàng bạc của thiên truyện, ngọt ngào, sâu lắng đầy dư âm.

III. TỔNG KẾT
1. Nghệ thuật:
Nêu nh?ng nét đặc s?c v? ngh? thu?t c?a van b?n?
-Xây dựng tình huống hợp lí, cách kể chuyện tự nhiên, hấp dẫn.
-Kết hợp tự sự, miêu tả, biểu cảm, nội tâm nhân vật.
-Khắc hoạ rõ nét tính cách nhân vật.
2. Nội dung:
Truyện ngắn "Lặng lẽ Sa Pa" nhằm ca ngợi điều gì?
Ca ngợi nét sống đẹp của những con người lao động mới: cống hiến cho đời một cách âm thầm lặng lẽ, những con người có lí tưởng sống đẹp chấp nhận vị trí công tác khó khăn và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Điển hình là anh thanh niên.

Baứi taọp 1:
Coỏt truyeọn cuỷa "Laởng leừ Sa Pa" laứ gỡ?
. Cuoọc noựi chuyeọn ủa�y thuự vũ giửừa ngửụứi laựi xe leõn Sa Pa vụựi coõ kú sử vaứ oõng hoaù sú giaứ.

. Anh thanh nieõn laứm coõng taực khớ tửụùng treõn ủổnh Yeõn Sụn thuoọc Sa Pa tửù keồ ve� cuoọc ủụứi cuỷa mỡnh.
Luyện tập
A
B
C
. Cuoọc gaởp gụừ giửừa nhửừng ngửụứi ủang soỏng vaứ laứm vieọc treõn ủổnh Yeõn Sụn thuoọc Sa Pa nhửng trửụực ủoự chửa bao giụứ bieỏt ve� nhau.
D
. Cuộc gặp gỡ bất ngờ giữa ông hoạ sĩ già, cô kĩ sư với anh thanh niên làm công tác khí tượng trên đỉnh Yên Sơn thuộc Sa Pa.
Bài tập 2:
Yếu tố nào tạo nên chất trữ tình trong truyện ngắn " Lặng lẽ SaPa"?
. Bức tranh phong cảnh thiên nhiên đẹp, thơ mộng của Sa Pa qua miêu tả của hoạ sĩ.

. Vẻ đẹp của con người trong lao động thầm lặng mà đầy sức sống.
Luyện tập
A
B
C
D
. Những suy ngẫm mang tính triết lý của nhân vật trong truyện.
. Sự cộng hưởng giữa vẻ đẹp thiên nhiên Sa Pa
và con người có mặt nơi đây.
Krông Bông, ngày 22 - 11 - 2008