Bài 14. Lặng lẽ Sa Pa

Chào mừng các thầy cô giáo
Và các em học sinh
Về dự giờ
Giáo viên thực hiện:
Văn bản: Lặng lẽ sapa
TRƯỜNG THCS LÊ CHÂN
NGUYỄN HỮU THẮNG
I. Đọc - chú thích
1. Tác giả:
- Nguyễn Thành Long (1925- 1991) quê ở Quảng Nam. Viết văn từ thời KCCP. Ông là nhà văn chuyên viết về truyện ngắn và bút kí.
- Phong cách văn xuôi nhẹ nhàng, tình cảm, giàu chất thơ và ánh lên vẻ đẹp con người.
2. Tác phẩm:
- Viết năm 1970, sau chuyến đi thực tế ở Lào Cai vào mùa hè năm 1970 của tác giả.
- In trong tập “Giữa trong xanh”.
Nguyễn Thành Long
(1925- 1991)
Tóm tắt truyện:
Rời cây cầu số 4, chiếc xe chở hành khách lên Lai Châu trèo lên núi. Bác lái xe, ông họa sĩ già, cô kĩ sư trẻ mới ra trường trò chuyện với nhau về Sa Pa, về hội họa, về hạnh phúc, tình yêu.
Chiếc xe dừng lại để lấy nước và cho hành khách nghỉ ngơi. Bác lái xe giới thiệu với ông họa sĩ và cô gái về một người cô độc nhất thế gian. Đó là anh thanh niên 27 tuổi, làm công tác khí tượng kiêm vật lý địa cầu trên đỉnh Yên Sơn cao 2600m.
Anh mời hai người lên nhà chơi, sau đấy họ nói chuyện với nhau khoảng 30 phút. Anh kể chuyện mình sống và làm việc tại đây. Anh rất yêu và gắn bó với công việc của mình. Anh còn thích đọc sách, trồng cây thuốc nam, trồng hoa v� nuôi gà. Nơi anh ở ngăn nắp, gọn gàng.
Nói chuyện với anh, ông họa sĩ xin vẽ anh. Nhưng anh đã giới thiệu với ông họa sĩ về ông kỹ sư dưới vườn rau Sa Pa, anh cán bộ nghiên cứu bản đồ sét - những người cũng giống như anh, say mê làm việc, cống hiến tuổi trẻ, trí tuệ, hạnh phúc cá nhân cho đất nước.
Cô kỹ sư sau khi nói chuyện với anh TN bàng hoàng nhận thấy mối tình đầu nhạt nhẽo của mình từ bỏ là đúng đắn và yên tâm với quyết định nhận công tác miền núi. Sau 30 phút nói chuyện, đến giờ ốp, anh TN phải chia tay mọi người trong sự bịn rịn và quyến luyến. Anh không quên tặng hai người một làn trứng, tặng cô gái một bó hoa thật đẹp.
1. Tình huống truyện và chủ đề
Tình huống truyện:
Cuộc gặp gỡ tình cờ, ngắn ngủi giữa ông hoạ sĩ già, cô kĩ sư trẻ với anh thanh niên 27 tuổi làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu trên đỉnh Yên Sơn cao 2600m giữa núi rừng Sa Pa. Cuộc gặp gỡ bất ngờ ở nơi heo hút ấy đã để lại trong tâm tưởng mỗi người những tình cảm, ấn tượng tốt đẹp.
Chủ đề:
Truyện khắc hoạ thành công hình ảnh những người lao động bình thường, mà tiêu biểu là anh thanh niên làm công tác khí tượng ở một mình trên đỉnh núi cao. Qua đó, khẳng định vẻ đẹp của con người lao động và ý nghĩa của những công việc thầm lặng.
Vẻ đẹp của thiên nhiên Sa pa
HS đọc đoạn văn :
Những nét hớn hở trên mặt người lái xe...luồn cảm vào gầm xe ( trang 181 )
Còn cô kĩ sư ...cô đỡ lấy...( trang 182 )
Hai ông con...im lặng rất lâu ...( trang 188 )
Nghệ thuật miêu tả trong đoạn
Hình ảnh chọn lọc
Ngôn ngữ trong sáng đạm chất thơ.
Các biện pháp tu từ : nhân hóa, so sánh, ẩn dụ
Thiên nhiên được thể hiện :
Bức tranh thiên nhiên núi rừng Sa pa tuyệt đẹp vừa bao la hùng vĩ vừa mềm mại trữ tình được thể hiện qua cách miêu tả tinh tế, đầy chất thơ của tác giả.
PHÂN TÍCH NHÂN VẬT ANH THANH NIÊN
THẢO LUẬN NHÓM :
Vẻ đẹp tâm hồn nhân vật anh thanh niên thể hiện qua những khía cạnh nào ?
PHÂN TÍCH NHÂN VẬT ANH THANH NIÊN
Trong công việc
Trong đời sống
thường ngày
Trong cuộc
gặp gỡ
Anh thanh niên trong công việc
Công việc của cháu cũng quanh quẩn ở mấy chiếc máy ngoài vườn này thôi. Những cái máy vườn trạm khí tượng nào cũng có. Dãy núi này có ảnh hưởng quyết định với gió mùa đông bắc đối với miền Bắc nước ta. Cháu ở đây có nhiệm vụ đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất, dự vào việc báo trước thời tiết hằng ngày, phục vụ sản xuất, phục vụ chiến đấu. Đây là máy móc của cháu. Cái thùng đo mưa này, ở đâu bác cũng trông thấy, mưa xong đổ nước ra cái cốc li phân mà đo. Cái này là máy nhật quang kí, ánh sáng mặt trời xuyên qua cái kính này, đốt các mảnh giấy này, cứ theo mức độ, hình dáng vết cháy vết cháy mà định nắng. Đây là máy vin, nhìn khoảng cách giữa các răng cưa mà đoán gió. Ban đêm không nhìn mây, cháu nhìn gió lay lá, hay nhìn trời, thấy sao nào khuất, sao nào sáng, có thể nói được mây, tính được gió. Cái máy nằm dưới sâu kia là máy đo chấn động vỏ quả đất. Cháu lấy những con số, mỗi ngày báo về “nhà” bằng máy bộ đàm: bốn giờ, mười một giờ, bảy giờ tối, lại một giờ sáng. Bản báo ấy trong ngành gọi là “ốp”. Công việc nói chung dễ, chỉ cần chính xác. Gian khổ nhất là lần ghi và báo về lúc một giờ sáng. Rét, bác ạ. Ở đây có cả mưa tuyết đấy. Nửa đêm đang nằm trong chăn, nghe chuông đồng hồ chỉ muốn đưa tay tắt đi. Chui ra khỏi chăn, ngọn đèn bão vặn to đến cỡ nào vẫn thấy là không đủ sáng. Xách đèn ra vườn, gió tuyết và lặng im ở bên ngoài như chỉ chực mình ra là ào ào xô tới. Cái lặng im lúc đó mới thật dễ sợ: nó như bị chặt ra từng khúc, mà gió thì giống những nhát chổi muốn quét đi tất cả, ném vứt lung tung…

Hoàn cảnh làm việc


Trên đỉnh Yên Sơn cao 2600 mét
Bốn bề chỉ có cỏ cây mây trời
Có cả mưa tuyết vào mùa đông
Hoàn cảnh làm việc khó khăn, cô độc , thiên nhiên khắc nghiệt.

Công việc của người thanh niên

Đo gió, đo mưa tình nắng
Đo chấn động vỏ quả đất
Báo về dưới xuôi 4 lần trong một ngày : 4h, 7h, 11h và 1h, gọi là giờ “ốp”
Công việc đòi hỏi sự chính xác, tỉ mỉ và cẩn thận
Công việc vất vả, những khó khăn lớn nhất chính là sự cô đơn , nhàn chán, đơn điệu của nó
Thể hiện sự kiên trì, cần thận chu đáo và sự nhiệt tình trong công việc.
Suy nghĩ của người thanh niên về công việc

“Hồi chưa vào nghề, những đêm bầu trời đen kịt, nhìn kĩ mới thấy một ngôi sao xa, cháu cũng nghĩ ngay ngôi sao kia lẻ loi một mình. Bây giờ làm nghề này cháu không nghĩ như vậy nữa. Vả, khi ta việc, ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình được? Huống chi việc của cháu gắn liền với việc của bao anh em, đồng chí dưới kia. Công việc của cháu gian khổ thế đấy, chứ cất nó đi, cháu buồn đến chết mất.
THẢO LUẬN NHÓM : Em nhận xét gì về nhân vật thanh niên qua những dòng tâm sự trên.
Say sưa, nghiêm túc, tận tâm, tận lực, có ý thức trách nhiệm và kỷ luật cao.
Anh xác định rõ mục đích công việc mình làm, tìm thấy niềm vui trong công việc, sẵn sàng cống hiến tuổi trẻ, tài năng và sức lực của đất nước.
Bản đồ vùng thời tiết

Những đóng góp của người thanh niên

Dự báo thời tiết phục vụ cho chiến đấu và sản xuất
Anh phát hiện ra đám mây khô trên cầu Hàm Rồng nhờ thế không quân của ta đã hạ được nhiều máy bay Mĩ
Những cống hiến to lớn của anh thanh niên cho sự nghiệp xây dựng cũng như bảo vệ đất nước.
III. Tổng kết
1. Nghệ thuật:
Xây dựng tình huống độc đáo
Cốt truyện đơn giản
Tạo tình huống tự nhiên,
Lời văn kể chuyện trong sáng, trau chuốt, giàu chất thơ. Những đoạn tả cảnh thoáng, gọn làm nền cho Sa Pa lặng lẽ.
III. Tổng kết
2. Nội dung:
Ca ngợi những con người lao động trẻ tuổi, bình thường, lặng lẽ làm việc cho đất nước ở Sa Pa qua cuộc gặp gỡ với người thanh niên ở trạm khí tượng vật lí địa cầu.
Luyện tập
Truyện ngắn “LLSP” như một bài thơ giàu chất trữ tình. Vậy chất trữ tình đó được tạo bởi những yếu tố nào?
Về nhà
1. Đóng vai cô kĩ sư kể lại đoạn cuối truyện “Lặng lẽ Sa Pa”
2. Nêu cảm nhận của em về nhân vật anh thanh niên trong công việc