Bài 14. Lặng lẽ Sa Pa

Tiết 67: LẶNG LẼ SAPA
nguyễn thành Long
GV thực hiện: Bùi Thị Oanh
Trường THCS Nghĩa Bình
Công việc của cháu cũng quanh quẩn ở mấy chiếc máy ngoài vườn này thôi. Những cái máy vườn trạm khí tượng nào cũng có. Dãy núi này có một ảnh hưởng quyết định tới gió mùa đông bắc đối với miền Bắc nước ta. Cháu ở đây có nhiêm vụ đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất, dự vào việc báo trước thời tiết hàng ngày, phục vụ sản xuất, phục vụ chiến đấu. Đây là máy móc của cháu. Cái thùng đo mưa này, ở đâu bác cũng trông thấy, mưa xong đổ nước ra cái cốc li phân mà đo. Cái này là máy nhật quang kí, ánh nắng mặt trời xuyên qua cái kính này, đốt các mảnh giấy này, cứ theo mức độ, hình dáng vết cháy mà định nắng. Đây là máy Vin, […] Cháu lấy những con số, mỗi ngày báo về “nhà” bằng máy bộ đàm bốn giờ, mười một giờ, bảy giờ tối, lại một giờ sáng. Bản báo ấy trong ngành gọi là “ốp”. Công việc nói chung dễ, chỉ cần chính xác .Gian khổ nhất là lần ghi và báo về lúc một giờ sáng. Rét , bác ạ. Ở đây có cả mưa tuyết đấy. Nửa đêm đang nằm trong chăn, nghe chuông đồng hồ chỉ muốn đưa tay tắt đi. Chui ra khỏi chăn, ngọn đèn bão vặn to đến cỡ nào vẫn thấy là không đủ sáng. Xách đèn ra vườn, gió tuyết và lặng im ở bên ngoài như chỉ chực đợi mình ra là ào ào xô tới. Cái lặng im lúc đó mới thật dễ sợ: nó như bị chặt ra từng khúc, mà gió thì giống những nhát chổi lớn muốn quét đi tất cả, ném vứt lung tung… Những lúc im lặng lạnh cóng mà lại hừng hực như cháy. Xong việc, trở vào, không thể nào ngủ lại được.
Bản đồ vùng thời tiết
Công việc của cháu cũng quanh quẩn ở mấy chiếc máy ngoài vườn này thôi. Những cái máy vườn trạm khí tượng nào cũng có. Dãy núi này có một ảnh hưởng quyết định tới gió mùa đông bắc đối với miền Bắc nước ta. Cháu ở đây có nhiêm vụ đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất, dự vào việc báo trước thời tiết hàng ngày, phục vụ sản xuất, phục vụ chiến đấu. Đây là máy móc của cháu. Cái thùng đo mưa này, ở đâu bác cũng trông thấy, mưa xong đổ nước ra cái cốc li phân mà đo. Cái này là máy nhật quang kí, ánh nắng mặt trời xuyên qua cái kính này, đốt các mảnh giấy này, cứ theo mức độ, hình dáng vết cháy mà định nắng. Đây là máy Vin, […] Cháu lấy những con số, mỗi ngày báo về “nhà” bằng máy bộ đàm bốn giờ, mười một giờ, bảy giờ tối, lại một giờ sáng. Bản báo ấy trong ngành gọi là “ốp”. Công việc nói chung dễ, chỉ cần chính xác .Gian khổ nhất là lần ghi và báo về lúc một giờ sáng. Rét , bác ạ. Ở đây có cả mưa tuyết đấy. Nửa đêm đang nằm trong chăn, nghe chuông đồng hồ chỉ muốn đưa tay tắt đi. Chui ra khỏi chăn, ngọn đèn bão vặn to đến cỡ nào vẫn thấy là không đủ sáng. Xách đèn ra vườn, gió tuyết và lặng im ở bên ngoài như chỉ chực đợi mình ra là ào ào xô tới. Cái lặng im lúc đó mới thật dễ sợ: nó như bị chặt ra từng khúc, mà gió thì giống những nhát chổi lớn muốn quét đi tất cả, ném vứt lung tung… Những lúc im lặng lạnh cóng mà lại hừng hực như cháy. Xong việc, trở vào, không thể nào ngủ lại được.
-Hồi chưa vào nghề, những đêm bầu trời đen kịt, nhìn kĩ mới thấy một ngôi sao xa, cháu cũng nghĩ ngay ngôi sao kia lẻ loi một mình. Bây giờ làm nghề này cháu không nghĩ như vậy nữa. Vả, khi ta làm việc, ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình được? Huống chi việc của cháu gắn liền với việc của bao anh em, đồng chí dưới kia. Công việc của cháu gian khổ thế đấy, chứ cất nó đi, cháu buồn đến chết mất. Còn người thì ai mà chả “thèm” hở bác? Mình sinh ra là gì, mình đẻ ở đâu, mình vì ai mà làm việc? Đấy cháu tự nói với cháu thế đấy.
+ Anh biếu tam thất cho vợ bác lái xe
+ Anh pha trà mời mọi người rồi trò chuyện thân mật
+ Tặng hoa cho cô gái
+ Anh tặng làn trứng cho mọi người ăn trưa.
Quan hệ của anh với mọi người:
… “-Không, bác đừng mất công vẽ cháu! Cháu giới thiệu với bác ông kĩ sư ở vườn rau dưới Sa Pa! Ngày này sang ngày khác , ông ngồi im trong vườn su hào, rình xem cách ong lấy phấn, thụ phấn cho hoa su hào…Ông kĩ sư làm cháu thấy cuộc đời đẹp quá. Bác về Sa Pa vẽ ông ta đi bác. Hay là đồng chí nghiên cứu khoa học ở cơ quan cháu ở dưới ấy đấy. Có thể nói đồng chí ấy trong tư thế sẵn sàng suốt ngày chờ sét”…
-Nhóm 3: Nhân vật bác lái xe: Nếu thiếu bác thì câu chuyện sẽ như thế nào?
- Cuộc gặp gỡ với anh thanh niên để lại trong cô tình cảm, suy nghĩ gì?
- Đưa nhân vật cô vào truyện có tác dụng gì?
-Nhóm 2: Cô kĩ sư trẻ:
- Vai trò của ông trong truyện.
- Những suy nghĩ về nghề nghiệp, nghệ thuật, cuộc sống.
- Tình cảm, thái độ của ông khi trò truyện với anh thanh niên.
-Nhóm1: Ông hoạ sĩ già:
Câu hỏi thảo luận
Câu hỏi thảo luận
Câu hỏi thảo luận
Câu hỏi thảo luận
Câu hỏi thảo luận
Câu hỏi thảo luận
Sa Pa bắt đầu với những rặng đào.
[…] Và với những đàn bò lang cổ có đeo chuông ở các đồng cỏ trong lũng hai bên đường.
[…] Mây bị nắng xua, cuộn tròn lại từng cục, lăn trên các vòm lá ướt sương, rơi xuống đường cái,...
[…] Nắng bây giờ bắt đầu len tới, đốt cháy rừng cây.
- Ngôi kể linh hoạt, điểm nhìn nghệ thuật độc đáo.
- Tình huống truyện tự nhiên.
- Thấm đẫm chất trữ tình.
- Kết hợp tự sự + miêu tả + biểu cảm + miêu tả nội
tâm nhân vật và yếu tố nghị luận.
Truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” khắc họa thành công hình ảnh những con người lao động bình thường mà tiêu biểu là anh thanh niên làm công tác khí tượng ở một mình trên đỉnh núi cao. Qua đó, truyện khẳng định vẻ đẹp của những con người lao động và ý nghĩa của những công việc thầm lặng.
1/Nghệ thuật:
2/Nội dung:
Các nhân vật được tác giả đặt trong tâm thế hướng tới cái đẹp:
-Bác lái xe vui tính
-Ông họa sĩ già
-Cô kĩ sư trẻ
Anh thanh niên
-Niềm khâm phục
-Cảm mến
Anh thanh niên
-Ông kĩ sư trồng rau
-Anh kĩ sư nghiên cứu sét
Sự cống hiến của
họ mới thật sự lớn
lao và đáng được
ca ngợi
Những con người lao động mới đang hướng tới cái đẹp, hướng tới sự hoàn hảo về nhân cách, về lẽ sống.
1 Nghệ thuật xây dựng nhân vật anh thanh niên là gì?
Hãy lựa chọn đáp án em cho là đúng nhất ?
A . Không đặt tên nhân vật.
C . Đặt nhân vật vào tình huống bất ngờ.
D . Cả A, B, C đúng.
B . Đặt nhân vật vào cái nhìn suy nghĩ, đánh gia của các nhân vật phụ.
Bài tập củng cố
2. Anh thanh niờn cú nh?ng ph?m ch?t n�o dỏng quý ?
A . Giàu nghị lực, ý thức trách nhiệm cao, cởi mở chân thành.
C . Tình cảm gắn bó với gia đình, quê hương
D . Câu A, B đúng, C sai
Bài tập củng cố
B . Suy nghĩ quan niệm đúng đắn về công việc, sống có lý tưởng cao đẹp, khiêm tốn.
Hãy lựa chọn đáp án em cho là đúng nhất ?