Bài 14. Lặng lẽ Sa Pa

LẶNG LẼ SA PA
G.V dạy: Lê Thị Kim Hùng
Trường THCS Vĩnh Phúc
Kính chào quý thầy cô cùng tất cả các em học sinh


TUẦN 14 – BÀI 14
TIẾT 66
LẶNG LẼ SA PA
Nguyễn Thành Long
I. Đọc-Hiểu chú thích:
II. Đọc-Hiểu văn bản:
1. Nhân vật chính: Anh thanh niên
 Được khắc họa tính cách thông qua
tình huống gặp gỡ tình cờ ngắn ngủi với nhà
họa sĩ, cô kĩ sư; qua sự nhìn nhận, suy nghĩ, đánh giá của các nhân vật khác; qua việc làm, qua suy nghĩ, qua cách sống, qua tình cảm và quan hệ với mọi người.
 Toát lên những nét đẹp: Ý thức công việc và lòng yêu nghề; suy nghĩ đúng đắn và sâu sắc về công việc đối với cuộc sống con người; biết chủ động sắp xếp cuộc sống khoa học, ngăn nắp nhiều niềm vui; sống cởi mở, chân thành, hiếu khách, khiêm tốn.
(1925 -1991)
TUẦN 14 – BÀI 14
TIẾT 67
LẶNG LẼ SA PA
I. Đọc-Hiểu chú thích:
II. Đọc-Hiểu văn bản:
1. Nhân vật chính: Anh thanh niên
2. Những nhân vật khác:
- Ông họa sĩ, cô kĩ sư, bác lái xe
- Ông kĩ sư ở vườn rau Sa Pa, người cán bộ khoa học nghiên cứu bản đồ sét
 Nhân vật ông họa sĩ có vai trò và vị trí quan trọng trong việc vẽ nên bức chân dung anh thanh niên, góp phần thể hiện chủ đề của truyện.
Nguyễn Thành Long
(1925 -1991)



? ông họa sĩ

 Nhìn SGK cuối tr 181, đầu tr 184, phần in chữ nhỏ cuối tr 185 và đầu tr 186.
- Trình bày cảm giác của nhà họa sĩ khi anh thanh niên xuất hiện và khi nghe anh kể chuyện.
- Phân tích nét đặc sắc trong nghệ thuật kể chuyện.
- Phân tích tác dụng của nghệ thuật miêu tả ấy trong việc thể hiện nhân vật chính.

xúc động
mạnh
bối rối
biết rõ
sự bất lực
của NT
chấp nhận
sự thử thách
 Ông họa sĩ
- … xúc động mạnh khi nhìn thấy người con trai tầm vóc bé nhỏ…

- … Và tại sao họa sĩ cảm giác mình bối rối ?... Vì họa sĩ đã bắt gặp một điều thật ra ông vẫn ao ước…

- Hơn bao nhiêu người khác, ông biết rất rõ sự bất lực của nghệ thuật… Mặc dù vậy, ông đã chấp nhận sự thử thách.
Sự suy tư, trăn trở về nghề nghiệp
 Ông họa sĩ
 Có những xúc cảm, suy tư, trăn trở về bức chân dung anh TN và về những điều khác (về sức mạnh và sự bất lực của NT, mảnh đất Sa Pa…)  vừa làm cho chân dung nhân vật chính thêm sáng đẹp, vừa chứa đựng chiều sâu tư tưởng.








 Nhìn SGK đầu tr 182 và đầu tr 187.
- Trình bày cảm giác của cô kĩ sư khi anh thanh niên xuất hiện và khi nghe anh kể chuyện
- Phân tích nét đặc sắc trong nghệ thuật kể chuyện.
- Phân tích tác dụng của nghệ thuật miêu tả ấy trong việc thể hiện nhân vật chính.
Cô kĩ sư
 Cô kĩ sư
- … nửa vì tò mò, nửa để tự vệ chống lại một cái gì đó.




 Bừng dậy tình cảm lớn lao cao đẹp trong tâm hồn  có quan niệm sống đúng đắn khi gặp được những ánh sáng đẹp đẽ tỏa ra từ cuộc sống, từ tâm hồn của anh thanh niên.
- Những điều cô cùng nghe, cộng với những điều cô khám phá thấy trên hai trang sách hay đang đọc dở của người con trai làm cô bàng hoàng.






Bác lái xe

 Nhìn SGK giữa cuối tr 181 và giữa tr 182.
- Nhân vật bác lái xe có vai trò gì trong câu chuyện?
- Phân tích nét đặc sắc về nghệ thuật xây dựng nhân vật bác lái xe.
- Tác dụng của nghệ thuật xây dựng nhân vật này. Nếu thiếu nhân vật bác lái xe thì câu chuyện sẽ ra sao?
 Bác lái xe
- Tôi sắp giới thiệu với bác một trong những người cô độc nhất thế gian. Thế nào bác cũng thích vẽ hắn.
- Một anh thanh niên hai mươi bảy tuổi! Đây là đỉnh Yên Sơn, cao hai nghìn sáu trăm mét. Anh ta làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu… bốn bề chỉ cây cỏ và mây mù lạnh lẽo,… thèm người quá… (tr 181)



 Nhận đúng vẻ đẹp của anh TN và giới thiệu cho họa sĩ vẽ  Kích thích mọi người chú ý, đón chờ sự xuất hiện của anh TN, giúp họ biết những nét sơ lược về anh, nỗi thèm người của anh.









Phan-xi-păng là ngọn núi cao nhất Việt Nam, cũng là cao nhất trong ba nước Đông Dương nên được mệnh danh là "Nóc nhà Đông Dương" (3.143 m) thuộc dãy núi Hoàng Liên Sơn, về phía Tây Nam thị trấn Sa Pa, nằm giáp hai tỉnh Lào Cai và Lai Châu thuộc vùng Tây bắc Việt Nam.
 Ông kĩ sư ở vườn rau Sa Pa, người cán bộ nghiên cứu bản đồ sét, anh bạn trên đỉnh Phan-xi-păng

2. Những nhân vật khác:
- Ông họa sĩ, cô kĩ sư, bác lái xe
- Ông kĩ sư ở vườn rau Sa Pa, người cán bộ khoa học nghiên cứu bản đồ sét




 Đây là một thủ pháp NT xây dựng NV chính thông qua các NV phụ và NV không xuất hiện trực tiếp.
 Những cảm xúc và suy nghĩ cùng thái độ cảm mến của các NV phụ và NV được giới thiệu gián tiếp  tô đậm vẻ đẹp sáng ngời của NV chính, chủ đề của TP được mở rộng thêm.



3. Cảnh thiên nhiên
3. Cảnh thiên nhiên
“Gian khổ nhất là lần ghi và báo về lúc một giờ sáng. Rét, bác ạ. Ở đây có cả mưa tuyết đấy. Nửa đêm đang nằm trong chăn, nghe chuông đồng hồ chỉ muốn đưa tay tắt đi. Chui ra khỏi chăn, ngọn đèn bão vặn to đến cỡ nào vẫn thấy là không đủ sáng. Xách đèn ra vườn, gió tuyết và lặng im ở bên ngoài như chỉ chực đợi mình ra là ào ào xô tới. Cái lặng im lúc đó mới thật dễ sợ: nó như bị gió chặt ra từng khúc, mà gió thì giống những nhát chổi lớn muốn quét đi tất cả, ném vứt lung tung… Những lúc im lặng lạnh cóng mà lại hừng hực như cháy. Xong việc, trở vào không thể nào ngủ lại được.”
“Nắng bây giờ len tới, đốt cháy rừng cây. Những cây thông chỉ cao quá đầu, rung tít trong nắng những ngón tay bằng bạc dưới cái nhìn bao che của những cây tử kinh thỉnh thoảng nhô cái đầu màu hoa cà lên trên màu xanh của rừng. Mây bị nắng xua cuộn tròn lại từng cục, lăn trên các vòm lá ướt sương, rơi xuống đường cái, luồn cả vào gầm xe.”
“Lúc bấy giờ, nắng đã mạ bạc cả con đèo, đốt cháy rừng cây hừng hực như một bó đuốc lớn. Nắng chiếu làm cho bó hoa càng thêm rực rỡ và làm cho cô gái cảm thấy mình rực rỡ theo.”
Khung cảnh thiên nhiên khắc nghiệt
Khung cảnh
thiên nhiên đẹp
Tôn thêm vẻ đẹp của anh thanh niên
Truyện giàu chất thơ, chất họa
Trao đổi

Có người nói rằng truyện Lặng lẽ Sa Pa có dáng dấp như một bài thơ giàu chất trữ tình. Vậy chất trữ tình được tạo nên từ đâu và có tác dụng gì trong việc thể hiện chủ đề?
Chất trữ tình được tạo nên từ:
Phong cảnh thiên nhiên đẹp, đầy thơ mộng qua cái nhìn của họa sĩ;
Vẻ đẹp của cuộc sống một mình giữa thiên nhiên lặng lẽ của nhân vật anh TN; những nét đẹp đáng mến của anh, những câu chuyện anh kể;
Cuộc gặp gỡ tình cờ mà để lại nhiều dư vị trong lòng mỗi người;
Những tình cảm, cảm xúc nẩy nở trong lòng ông họa sĩ, cô kĩ sư.
Câu chuyện có dáng dấp như một bài thơ;
Truyện còn giàu chất họa;

Tác dụng:
Làm nâng cao ý nghĩa và vẻ đẹp của những sự việc, con người rất bình dị trong truyện. Chủ đề của truyện được rõ nét và sâu sắc.
chất trữ tình
III. Tổng kết:



- Truyện đã xây dựng được tình huống hợp lí, cách kể chuyện tự nhiên, văn giàu chất thơ, chất họa, chất nghị luận đặc sắc, xây dựng nhân vật độc đáo, đầy sáng tạo.
- Truyện khắc họa thành công hình ảnh những người lao động bình thường mà tiêu biểu là anh thanh niên làm công tác khí tượng ở một mình trên núi cao. Qua đó, truyện khẳng định vẻ đẹp của con người lao động và ý nghĩa của những công việc thầm lặng.
THỊ TRẤN SA PA
VUI CHƠI TRÊN NÚI
IV. Luyện tập: Phát biểu cảm nghĩ về nhân vật anh thanh niên hoặc ông họa sĩ.
 Công việc ở nhà:
- Học bài giảng, ghi nhớ, tóm tắt truyện, làm BT luyện tập.
- Chuẩn bị bài: Làng – Kim Lân.
LẶNG LẼ SA PA
Nguyễn Thành Long
I. Đọc - Hiểu chú thích
II. Đọc - Hiểu văn bản
1. Nhân vật chính: Anh thanh niên
2. Những nhân vật khác:
- Ông họa sĩ, cô kĩ sư, bác lái xe
- Ông kĩ sư ở vườn rau Sa Pa, người cán bộ khoa học nghiên cứu bản đồ sét.
 Thủ pháp nghệ thuật xây dựng nhân vật chính thông qua các nhân vật phụ và nhân vật không xuất hiện trực tiếp.
 Tô đậm vẻ đẹp sáng ngời của nhân vật chính và chủ đề của tác phẩm.
3. Cảnh thiên nhiên
III. Tổng kết
IV. Luyện tập
TUẦN 14 – BÀI 14
TIẾT 67



Xin chân thành cám ơn quý thầy cô
cùng các em học sinh đã chú ý theo dõi.