Bài 14. Lặng lẽ Sa Pa

Chào mừng quý thầy cô đến dự giờ môn Ngữ văn 9
GV: Trần Thị Huyền Sương
Trường THCS Đồng Rùm




- Cốt truyện đơn giản với một tình huống độc đáo: cuộc gặp gỡ tình cờ giữa anh thanh niên với cô kĩ sư và ông họa sĩ.
- Cuộc gặp gỡ tình cờ thuận lợi cho việc giới thiệu nhân vật chính là anh thanh niên được hiện ra qua cái nhìn và ấn tượng của các nhân vật khác.
Kiểm tra miệng
? Hãy nêu cốt truyện và tình huống truyện của truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa ?
? Tác phẩm này theo lời tác giả là “một bức chân dung”. Đó là bức chân dung của ai, hiện ra trong cái nhìn và suy nghĩ của những nhân vật nào?
Tác phẩm này theo lời tác giả là “một bức chân dung”. Đó là chân dung của anh thanh niên – con người lao động. Hiện ra qua cái nhìn của bác lái xe, ông họa sĩ và cô kĩ sư trẻ.




TIẾT 67
LẶNG LẼ SA PA
Nguyễn Thành Long
Tiết 67:
LẶNG LẼ SA PA
Nguyễn Thành Long
I.Đọc- hiểu văn bản:
II.Phân tích văn bản:
1. Cốt truyện và tình huống truyện:
2. Nhân vật anh thanh niên:
?Tác giả giới thiệu nhân vật anh thanh niên xuất hiện trong tình huống nào ?
Các em suy nghĩ và trả lời các câu hỏi
- Chia lớp thành 4 nhóm( 4 tổ)
- Thời gian suy nghĩ: 2 phút
Câu 1( tổ 1): Tìm những chi tiết kể về hoàn cảnh sống và làm việc của anh thanh niên ?
Câu 2 (tổ 2): Ý thức về công việc và tinh thần trách nhiệm của anh thanh niên thể hiện qua những chi tiết nào trong truyện?
Câu 3(tổ 3): Trong cuộc sống anh thanh niên còn là một người như thế nào?
Câu 4(tổ 4): Trong quan hệ với mọi người, anh thanh niên có phẩm chất nào đáng quý?
Bản đồ tỉnh Lào Cai
Địa danh Sa Pa - Lào Cai trên bản đồ Việt Nam
Tiết 67:
LẶNG LẼ SA PA
Nguyễn Thành Long
I.Đọc- hiểu văn bản:
II.Phân tích văn bản:
1. Nhân vật anh thanh niên:
- Hoàn cảnh sống, làm việc:
+ Sống một mình,làm công tác khí tượng kiêm vật lý địa cầu trên đỉnh Yên Sơn cao 2.600m.
+ Nhiệm vụ: Đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất.
27 tuổi, Sống một mình trên đỉnh núi Yên Sơn cao 2600m. Bốn bề chỉ có cỏ cây và mây mù =>Gian khổ nhất phải vượt qua sự cô đơn
Công tác khí tượng kiêm vật lý địa cầu trên đỉnh Yên Sơn cao 2.600m.
- Nhiệm vụ: Đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất.
Nhà trên núi cao
Một hình ảnh về nghề khí tượng
Máy đo mưa của Trạm Khí tượng
Tiết 67:
LẶNG LẼ SA PA
Nguyễn Thành Long
I.Đọc- hiểu văn bản:
II.Phân tích văn bản:
2. Nhân vật anh thanh niên:
- Ý thức và tinh thần trách nhiệm:
- Suy nghĩ: Công việc của anh có vai trò quan trọng, để góp phần: “Phục vụ sản xuất, phục vụ chiến đấu”, công việc của anh còn gắn với “bao anh em đồng chí”.
Luôn hoàn thành công việc đo và báo số liệu về trạm bất cứ lúc nào, trong hoàn cảnh gian khổ vào lúc 1 giờ sáng. Nửa đêm, đúng giờ “ốp” thì dù mưa tuyết, gió rét vẫn trở dậy làm việc.
- Anh coi công việc như người bạn: “Khi ta làm việc, ta với công việc là đôi”, nếu cất công việc đi anh cảm thấy: “buồn đến chết mất”
=> Suy nghĩ đúng đắn và sâu sắc về công việc với cuộc sống.
Tiết 67:
LẶNG LẼ SA PA
Nguyễn Thành Long
I.Đọc- hiểu văn bản:
II.Phân tích văn bản:
2. Nhân vật anh thanh niên:
- Trong cuộc sống:
+ Có lý tưởng, hoài bão của tuổi trẻ.
+ Giản dị, tâm hồn phong phú.
+ Khiêm tốn, thành thực.
Sống có lí tưởng, hoài bão của tuổi trẻ: vì nhân dân, vì đất nước, anh suy nghĩ :“mình sinh ra…. vì ai mà làm việc?” mà anh đã vượt lên nỗi “thèm người” để gắn bó với công việc thầm lặng này. Anh đã phát hiện một đám mây khô giúp không quân ta…
- Sống giản dị - tâm hồn phong phú: Căn nhà với đồ đạc giản đơn.
+Tự tìm niềm vui, chủ động vượt lên trên cô đơn: ngoài giờ làm việc anh trồng hoa, nuôi gà, đọc sách, coi sách là bạn.
- Họa sĩ định vẽ chân dung anh: từ chối, gới thiệu những người khác cho ông vẽ.
Tiết 67:
LẶNG LẼ SA PA
Nguyễn Thành Long
I.Đọc- hiểu văn bản:
II.Phân tích văn bản:
2. Nhân vật anh thanh niên:
- Với mọi người:
+ Cởi mở, chân thành, khao khát được gặp gỡ, trò chuyện.
+ Quan tâm đến họ: biếu củ tam thất, tặng hoa, làn trứng.
Sự cởi mở, chân thành, quý trọng tình cảm của mọi người, khao khát được gặp gỡ, trò chuyện: đón khách niềm nở, mời lên nhà chơi…
- Quan tâm đến họ: Biếu tam thất cho bác lái xe, tặng hoa cho cô kĩ sư, biếu họa sĩ làn trứng…
Tiết 67:
LẶNG LẼ SA PA
Nguyễn Thành Long
I.Đọc- hiểu văn bản:
II.Phân tích văn bản:
2. Nhân vật anh thanh niên:
3. Nhân vật khác:
* Ông họa sĩ:
- Có suy nghĩ tốt đẹp về con người, về nghệ thuật.
- Rất khâm phục người thanh niên.

* Cô kĩ sư:
- Khi gặp anh thanh niên, cô yên tâm về sự lựa chọn đúng đắn của mình.
* Bác lái xe: Yêu công việc, cởi mở, niềm nở, có trách nhiệm với công việc.
=>Say mê công việc, vì công việc làm giàu cho đất nước, họ sẵn sàng hi sinh tuổi thanh xuân, hạnh phúc và tình cảm gia đình. Cuộc sống của họ lặng lẽ và nhân ái biết bao dưới bầu trời Sa Pa.
Những nhân vật phụ khác: Không xuất hiện trực tiếp mà chỉ xuất hiện gián tiếp qua lời kể của anh thanh niên: ông kĩ sư vườn rau, anh cán bộ nghiên cứu sét.
Truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” như một bài thơ giàu chất trữ tình. Chất trữ tình đó được tạo nên bởi những yếu tố nào?
-Tạo nên từ những đoạn văn tả cảnh thiên nhiên đẹp thơ mộng ở Sa Pa.
-Vẽ đẹp cuộc sống một mình giữa thiên nhiên lặng lẽ mà đầy sức sống không hề cô đơn.
-Từ cuộc gặp gỡ tình cờ của 3 nhân vật mà để lại nhiều dư vị, trong những suy nghĩ về con người, về cuộc sống về nghệ thuật của các nhân vật.
=>Tất cả tạo nên chất thơ bàng bạc của thiên truyện, ngọt ngào, sâu lắng đầy dư âm.
Họ không có tên riêng: anh thanh niên, là lái xe, họa sĩ, kĩ sư…
=> Nhằm ca ngợi tập thể những con người vô danh lặng lẽ dâng cho đời tình yêu và sức vóc của mình. Cuộc sống thầm lặng mà cao đẹp. Họ mang vẻ đẹp trong sáng, lý tưởng. Đó cũng là vẻ đẹp của con người Việt Nam trong những năm tháng gian lao và hào hùng, chống giặc ngoại xâm và xây dựng đất nước.
? Nêu vài nét về nghệ thuật?(phương thức biểu đạt, chất trữ tình, tình huống truyện)?
+ Kể tự nhiên, hấp dẫn.
+ Kết hợp tự sự, miêu tả, biểu cảm, nội tâm nhân vật.
+ Đậm chất trữ tình.
+ Đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm.
? Vì sao các nhân vật trong truyện họ đều không có tên gọi riêng ?
? Hãy nêu chủ đề của truyện Lặng lẽ Sa Pa?
-> Ca ngợi nét sống đẹp của con người lao động mới: cống hiến âm thầm lặng lẽ, có lý tưởng sống tốt đẹp. Sa Pa mà chỉ nghe tên, người ta nghĩ đến chuyện nghĩ ngơi, có những con người làm việc và lo nghĩ như vậy cho đất nước.
Tiết 67:
LẶNG LẼ SA PA
Nguyễn Thành Long
I.Đọc- hiểu văn bản:
II.Phân tích văn bản:
III. Tổng kết:
Nêu giá trị nội dung và nghệ thuật của truyện ?
1. Nội dung:
Khắc họa thành công hình ảnh người lao động bình thường, tiêu biểu là anh thanh niên làm công tác khí tượng.
Khẳng định vẻ đẹp của con người lao động và ý nghĩa của những công việc thầm lặng.
2. Nghệ thuật: Xây dựng tình huống hợp lí, kể chuyện tự nhiên, kết hợp tự sự, trữ tình, bình luận.
* Ghi nhớ: SGK/ 189
IV. Luyện tập:
Phát biểu cảm nghĩ về một trong hai nhân vật: anh thanh niên, ông họa sĩ.
Đào Sa Pa
Du lịch Sapa
Lễ hội Nào Cống
Đường núi dốc đứng hiểm trở
Đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của truyện?
Hướng dẫn học tập
* Đối với bài học tiết này:
+ Nắm được nội dung, nghệ thuật của truyện.
+Học thuộc nội dung bài và làm bài tập luyện tập.
* Đối với bài học tiết tiếp theo:
- Chuẩn bị bài mới:Chiếc lược ngà.
+ Đọc- kể tóm tắt truyện.
+ Phân tích diễn tâm trạng của bé Thu và ông Sáu.
+ Cảm nhận của em về sự thay đổi thái độ của bé Thu.