Bài 14. Dấu ngoặc kép

Chào mừng các thầy cô giáo
TRƯỜNG THCS VÂN HOÀ
về dự giờ thăm lớp 6a
Giáo viên : Nguyễn Thị Minh Thơ
Môn: Ngữ văn 8
2.Trong câu: Cấm hút thuốc. phạt nặng những người vi
phạm (ở Bỉ, từ năm 1987, vi phạm lần thứ nhất phạt 40 đô la,
tái phạm phạt 500 đô la) dấu ngoặc đơn có ý nghĩa gì?
A. Chú thích ý nghĩa của từ vi phạm.
B. Chú thích ý nghĩa của việc cấm hút thuốc.
C. Chú thích ý nghĩa của cụm từ phạt nặng những người vi phạm.
D. Chú thích nội dung cho toàn bộ phần đứng trước.
3.Dấu hai chấm trong câu: Th?o ấy chỉ có một điều tôi chưa
hề nghĩ đến: ai là người đã trồng hai cây phong trên đồi này?
Có tác dụng gì?
A. Đánh dấu phần giải thích cho phần đứng trước.
B. Đánh dấu phần bổ sung ý nghĩa cho phần đứng trước.
C. Đánh dấu lời dẫn trực tiếp.
D. Đánh dấu lời đối thoại.
Kiểm tra bài cũ
1-Nêu công dụng của dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm.
Dấu ngoặc
đơn
Đánh dấu phần chú thích
(giải thích, thuyết minh, bổ sung thêm)
Dấu
hai chấm
Đánh dấu (báo trước)phần giải thích, thuyết
minh, cho một phần trước đó.
Đánh dấu (báo trước)lời dẫn trực tiếp(dùng
với dấu ngoặc kép)hay lời đối thoại(dùng
với dấu gạch ngang)
Kiểm tra bài cũ
I.Công dụng
1.Bài tập:
Đọc các đoạn trích sau:
a, Thánh Găng-đi có một phương châm : "Chinh phục được mọi người ai cũng cho là khó , nhưng tạo được tình thương , lòng nhân đạo, sự thông cảm giữa con người với con người lại càng khó hơn ".
( Theo Lâm Ngữ Đường , Tinh hoa xử thế )
b, Nhìn từ xa , cầu Long Biên như một dải lụa uốn lượn vắt ngang sông Hồng , nhưng thực ra " dải lụa" ấy nặng tới 17 nghìn tấn!
( Thúy Lan, Cầu Long Biên- chứng nhân lịch sử)
c, Tre với người như thế đã mấy nghìn năm. Một thế kỉ " văn minh" , "khai hóa" của thực dân cũng không làm ra được tấc sắt. Tre vẫn phải còn vất vả mãi với người.
( Thép Mới, Cây tre Việt Nam)
d, Hàng loạt vở kịch như "Tay người đàn bà" , "Giác ngộ", "Bên kia sông Đuống",...ra đời.
(Ngữ văn 7, tập hai )
TIẾT 53. DẤU NGOẶC KÉP
TIẾT 53. DẤU NGOẶC KÉP
I. CÔNG DỤNG.
1.Bài tập:
2.Nhận xét:
Dấu ngoặc kép trong những đoạn trích sau dùng để làm gì ?
a) Thánh Giăng-đi có một phương châm:: "Chinh phục được mọi người ai cũng cho là khó, nhưng tạo được tình thương, lòng nhân đạo, sự thông cảm giữa con người với con người lại càng khó hơn". (Theo Lâm Ngữ Đường, Tinh hoa xử thế)
b) Nhìn từ xa, cầu Long Biên như một dải lụa uốn lượn vắt ngang sông Hồng, nhưng thực ra "dải lụa" ấy nặng tới 17 nghìn tấn!
(Thuý Lan , Cần Long Biên - Chứng nhân lịch sử)
=> Dùng để đánh dấu từ ngữ hiểu theo một nghĩa đặc biệt: dùng từ ngữ "dải lụa" để chỉ chiếc cầu.
=> Dùng để đánh dấu lời dẫn trực tiếp (một câu nói của Găng-đi)
TIẾT 53. DẤU NGOẶC KÉP
I. CÔNG DỤNG.
c) Tre với người như thế đã mấy nghìn năm. Một thế kỉ "văn minh", "khai hoá" của thực dân cũng không làm ra được một tấc sắt. Tre vẫn phải còn vất vả mãi với người.
(Thép Mới : Cây tre Việt Nam)
=> Dùng để đánh dấu từ ngữ có hàm ý mỉa mai. Mỉa mai bằng việc dùng lai chính những từ mà Pháp dùng khi nói về sự cai trị của chúng đối với Việt Nam: khai hóa văn minh cho một dân tộc lạc hậu (cũng có thể xem các từ ngữ "văn minh", "khai hoá" là lời dẫn trực tiếp).
d) Hàng loạt vở kịch như "Tay người đàn bà", "Giác ngộ",
"Bên kia sông Đuống",. ra đời.
(Ngữ văn 7, tập hai)
=> Dùng để đánh dấu tên của các vở kịch.
1.Bài tập:
2.Nhận xét:
Dấu ngoặc kép trong những đoạn trích sau dùng để làm gì ?
TIẾT 53. DẤU NGOẶC KÉP
I. CÔNG DỤNG.
Dấu ngoặc kép được dùng để:
- Đánh dấu từ ngữ, câu, đoạn dẫn trực tiếp.
- Đánh dấu từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt hay có hàm ý mỉa mai.
- Đánh dấu tên tác phẩm, tờ báo, tập san,... được dẫn.
3.Ghi nhớ.
Dấu ngoặc kép được dùng trong những trường hợp nào ?
1.Bài tập:
2.Nhận xét:
TIẾT 53. DẤU NGOẶC KÉP
I. CÔNG DỤNG.
Một số điều lưu ý:
- Trong văn bản in, tên tác phẩm, tập san. có thể in đậm, in nghiêng hoặc gạch chân nhưng trong văn bản viết tay cần dùng dấu ngoặc kép để đánh dấu.
- Lời dẫn trực tiếp được đặt trong ngoặc kép cần chính xác cả về từ ngữ, dấu câu.
- Khi chuyển từ dẫn trực tiếp sang dẫn gián tiếp, không dùng dấu ngoặc kép và cần thay đổi một số từ ngữ cho phù hợp .
1.Bài tập
2.Nhận xét
3. Ghi nhớ (SGK trang 142).
II. Luyện tập
Bài tập 1: Giải thích công dụng của dấu ngoặc kép trong những đoạn trích sau:
a. Nó cứ làm in như nó trách tôi; nó kêu ư ử, nhìn tôi, như muốn bảo tôi rằng: "A ! Lão già tệ lắm ! Tôi ăn ở với lão như thế mà lão xử với tôi như thế này à?"
( Nam Cao, Lão Hạc
b. Kết cục , anh chàng "hầu cận ông lí" yếu hơn chị chàng con mọn, hắn bị chị này túm tóc lẳng cho một cái, ngã nhào ra thềm.
(Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
c. Hai tiếng "em bé" mà cô tôi ngân dài ra thật ngọt, thật rõ, quả nhiên đã xoắn chặt lấy tâm can tôi như ý cô tôi muốn.
(Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)
d. Nguyễn Du đã thuật lại cảnh Hồ Tôn Hiến nghe đàn:
Nghe càng đắm, ngắm càng say,
Lạ cho mặt sắt cũng ngây vì tình.
Cái thứ " mặt sắt" mà "ngây vì tình" ấy quả không lấy gì làm đẹp!
(Hoài Thanh, trong Tập nghị luận và phê bình văn học)
Nh óm 1:
Nhóm 2:
Nhóm 3:
Nhóm 4:
a, Đánh dấu câu nói được dẫn trực tiếp. Đây là những câu nói mà lão Hạc tưởng như là con chó vàng nói với mình.
b,Đánh dấu từ ngữ được dùng với hàm ý mỉa mai: một anh chàng được coi là " hầu cận ông lí"mà bị một người đàn bà đang nuôi con mọn túm tóc lẳng ngã nhào ra thềm.
c, Đánh dấu từ ngữ được dẫn trực tiếp, dẫn lại lời của người khác.
d,Tửứ ngửừ ủửụùc daón trửùc tieỏp. "Maởt saột" "ngaõy vỡ tỡnh"ủửụùc daón tửứ hai caõu thụ cuỷa Nguyeón Du.
Bài tập 1:
Đáp án: Công dụng của dấu ngoặc kép.
b .Nó nhập tâm lời dạy của chú Tiến Lê: "Cháu hãy vẽ cái gì thân thuộc nhất với cháu".
(Tạ Duy Anh, Bức tranh của em gái tôi)
TIẾT 53. DẤU NGOẶC KÉP
II. LUYỆN TẬP .
Bài tập 2: Đặt dấu hai chấm và dấu ngoặc kép vào chỗ thích hợp (có điều chỉnh chữ viết hoa trong trường hợp cần thiết) trong đoạn trích và giải thích lí do.
" "
" "
Đặt dấu hai chấm sau "cười bảo" (đánh dấu (báo trước) lời đối thoại), dấu ngoặc kép ở "cá tươi" và "tươi" (đánh dấu từ ngữ được dẫn lại).
:
"
"
Đặt dấu hai chấm sau "chú Tiến Lê" (đánh dấu (báo trước) lời dẫn trực tiếp), đặt dấu ngoặc kép cho phần còn lại: "Cháu hãy vẽ cái gì thân thuộc nhất với cháu." (đánh dấu câu nói đựơc dẫn trực tiếp).
- Lưu ý viết hoa từ "Cháu" vì mở đầu một câu.
b .Nó nhập tâm lời dạy của chú Tiến Lê cháu hãy vẽ cái gì thân thuộc nhất với cháu .
(Tạ Duy Anh, Bức tranh của em gái tôi)
a. Biển vừa treo lên, có người qua đường xem, cười bảo
- Nhà này xưa quen bán cá ươn hay sao mà bây giờ phải đề biển là cá tươi ?
Nhà hàng nghe nói, bỏ ngay chữ tươi đi. (Theo Treo biển)
:
TIẾT 53. DẤU NGOẶC KÉP
II. LUYỆN TẬP .
Bài tập 2: Đặt dấu hai chấm và dấu ngoặc kép vào chỗ thích hợp (có điều chỉnh chữ viết hoa trong trường hợp cần thiết) trong đoạn trích và giải thích lí do.
c) Lão Hạc ơi! Lão hãy yên lòng mà nhắm mắt! Lão đừng lo lắng gì cho cái vườn của lão. Tôi sẽ cố giữ gìn cho lão. Đến khi con trai lão về, tôi sẽ trao lại cho hắn và bảo hắn đây là cái vườn mà ông cụ thân sinh ra anh đã cố để lại cho anh trọn vẹn; cụ thà chết chứ không chịu bán đi một sào. ( Theo Nam Cao, Lão Hạc)
Đặt dấu hai chấm sau "bảo hắn" (đánh dấu (báo trước) lời dẫn trực tiếp), dấu ngoặc kép cho phần còn lại "Đây là. đi một sào." (đánh dấu lời dẫn trực tiếp). Cần viết hoa từ "Đây".
"
:
"
c) Lão Hạc ơi! Lão hãy yên lòng mà nhắm mắt! Lão đừng lo lắng gì cho cái vườn của lão. Tôi sẽ cố giữ gìn cho lão. Đến khi con trai lão về, tôi sẽ trao lại cho hắn và bảo hắn: Đây là cái vườn mà ông cụ thân sinh ra anh đã cố để lại cho anh trọn vẹn; cụ thà chết chứ không chịu bán đi một sào.
( Theo Nam Cao, Lão Hạc)
TIẾT 53. DẤU NGOẶC KÉP
Bài tập 3: Vì sao hai câu có ý nghĩa giống nhau mà dùng những dấu câu khác nhau?
b) Chủ tịch Hồ Chí Minh nói Người chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành.
a) Chủ tịch Hồ Chí Minh nói : "Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do , đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành."
=> Dùng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép để đánh dấu lời dẫn trực tiếp (dẫn nguyên văn lời của Chủ tịch Hồ Chí Minh ).
=> Không dùng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép như trên vì câu nói không được dẫn nguyên văn (lời dẫn gián tiếp).
II. LUYỆN TẬP .
Đoạn văn mẫu
Con trâu là người bạn gần gũi và thân thiết của người nông dân. Con trâu giúp người nông dân trong công việc đồng áng. Trâu kéo cày bừa, trục lúa, chở xe...Người nông dân coi " Con trâu là đầu cơ nghiệp", là tài sản to lớn trong mỗi gia đình. Cũng vì thế người nông dân đối với con trâu như với người bạn thân :
" Trâu ơi ta bảo trâu này
Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta..."
( Ca dao)
Ngày nay cuộc sống có nhiều thay đổi, nhưng con trâu vẫn mãi mãi là hình ảnh của mỗi làng quê Việt Nam.
-Công dụng:-Dấu ngoặc kép dùng để đánh dấu lời dẫn trực tiếp.
-Dấu hai chấm dùng để báo trước lời dẫn trực tiếp.
-Dấu ngoặc đơn dùng để đánh dấu tên tác phẩm được dẫn.
Bài tập 4.Viết một đoạn văn thuyết minh ngắn có dùng dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm và dấu ngoặc kép. Giải thích công dụng của các loại dấu câu này trong đoạn văn đó.
Dặn dò về nhà:
Dặn dò về nhà:
Bài tập 5: Tìm những trường hợp có sử dụng dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm, dấu ngoặc kép Trong một bài học ở sách giáo khoa Ngữ văn 8, tập một và giải thích công dụng của chúng.
Làm tiếp bài tập 1 phần (d) SGK/tr 142.
Học thuộc lòng phần ghi nhớ.
- Đọc và soạn văn bản Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác theo phần Đọc - hiểu văn bản, SGK/Tr 146- 147.