Bài 14. Dấu ngoặc kép

Ví dụ 1: Nguyễn Du đã thuật lại cảnh Hồ Tôn Hiến nghe đàn:
Nghe càng đắm, ngắm càng say,
Lạ cho mặt sắt cũng ngây vì tình.
Cái thứ "mặt sắt" mà "ngây vì tình" ấy quả không lấy gì làm đẹp!
(Hoài Thanh, trong Tập nghị luận và phê bình văn học, tập 1)
Ví dụ 2: Đến khi con trai lão về, tôi sẽ trao lại cho hắn và bảo hắn: "Đây là cái vườn mà cụ thân sinh ra anh đã cố để lại cho anh trọn vẹn; cụ thà chết chứ không chịu bán đi một sào...".
(Nam Cao - Lão Hạc)
Ví dụ 3: Hôm sau, Bác sĩ bảo Xiu: "Cô ấy khỏi nguy hiểm rồi, chị đã thắng. Giờ chỉ còn việc bồi dưỡng và chăm nom - thế thôi"
(O Hen - ri - Chiếc lá cuối cùng)
Tiết 53 :
dấu ngoặc kép
Ví dụ 1: Nguyễn Du đã thuật lại cảnh Hồ Tôn Hiến nghe đàn:
Nghe càng đắm, ngắm càng say,
Lạ cho mặt sắt cũng ngây vì tình.
Cái thứ "mặt sắt" mà "ngây vì tình" ấy quả không lấy gì làm đẹp!
(Hoài Thanh, trong Tập nghị luận và phê bình văn học, tập 1)
→ Lêi cña NguyÔn Du.
Ví dụ 2: Đến khi con trai lão về, tôi sẽ trao lại cho hắn và bảo hắn: "Đây là cái vườn mà cụ thân sinh ra anh đã cố để lại cho anh trọn vẹn; cụ thà chết chứ không chịu bán đi một sào...".
(Nam Cao - Lão Hạc)
→ Lêi cña «ng gi¸o dù ®Þnh sÏ nãi víi con trai l·o H¹c khi con trai l·o H¹c trë vÒ.
Ví dụ 3: Hôm sau, Bác sĩ bảo Xiu: "Cô ấy khỏi nguy hiểm rồi, chị đã thắng. Giờ chỉ còn việc bồi dưỡng và chăm nom - thế thôi"
(O Hen-ri - Chiếc lá cuối cùng)
→ Lêi cña b¸c sÜ nãi víi Xiu.
Tiết 53 :
dấu ngoặc kép
I. công dụng
Ví dụ 4: Nhìn từ xa cầu Long Biên như một dải lụa uốn lượn vắt ngang sông Hồng, nhưng thực ra "dải lụa" ấy nặng tới 17 nghìn tấn!
(Thuý Lan, Cầu Long Biên - chứng nhân lịch sử)
Ví dụ 5: Tre với người như thế đã mấy nghìn năm. Một thế kỉ "văn minh", "khai hoá" của thực dân cũng không làm ra được một tấc sắt. Tre vẫn còn phải vất vả mãi với người.
(Thép mới - Cây tre Việt Nam)
Dấu ngoặc kép dùng để:
- Đánh dấu từ ngữ, câu, đoạn dẫn trực tiếp;
→ §¸nh dÊu tõ ng÷ ®­îc hiÓu theo nghÜa ®Æc biÖt.
→ §¸nh dÊu tõ ng÷ cã hµm ý mØa mai.
Tiết 53 :
dấu ngoặc kép
I. công dụng
Dấu ngoặc kép dùng để:
- Đánh dấu từ ngữ, câu, đoạn dẫn trực tiếp;
- Đánh dấu từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt hay có hàm ý mỉa mai;
Ví dụ 6: Hàng loạt vở kịch như "Tay người đàn bà", "Giác ngộ", Bên kia sông Đuống",... ra đời.
(Ngữ văn 7 - Tập 2)
Ví dụ 7: "Báo Nhân dân" là cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng Sản Việt Nam.
→ §¸nh dÊu tªn t¸c phÈm.
→ §¸nh dÊu tªn tê b¸o.
Tiết 53 :
dấu ngoặc kép
Tiết 53 :
dấu ngoặc kép
I. công dụng
Dấu ngoặc kép dùng để:
- Đánh dấu từ ngữ, câu, đoạn dẫn trực tiếp;
- Đánh dấu từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt hay có hàm ý mỉa mai;
- Đánh dấu tên tác phẩm, tờ báo, tập san... được dẫn.
Ví dụ 1: Nguyễn Du đã thuật lại cảnh Hồ Tôn Hiến nghe đàn:
Nghe càng đắm, ngắm càng say,
Lạ cho mặt sắt cũng ngây vì tình.
Cái thứ "mặt sắt" mà "ngây vì tình" ấy quả không lấy gì làm đẹp!
(Hoài Thanh, trong Tập nghị luận và phê bình văn học, tập 1)
Ví dụ 2: Đến khi con trai lão về, tôi sẽ trao lại cho hắn và bảo hắn: "Đây là cái vườn mà cụ thân sinh ra anh đã cố để lại cho anh trọn vẹn; cụ thà chết chứ không chịu bán đi một sào...".
(Nam Cao - Lão Hạc)
Ví dụ 3: Hôm sau, Bác sĩ bảo Xiu: "Cô ấy khỏi nguy hiểm rồi, chị đã thắng. Giờ chỉ còn việc bồi dưỡng và chăm nom - thế thôi"
(O Hen-ri - Chiếc lá cuối cùng)
Ví dụ 4: Nhìn từ xa cầu Long Biên như một dãi lụa uốn lượn vắt ngang sông Hồng, nhưng thực ra "dải lụa" ấy nặng tới 17 nghìn tấn!
(Thuý Lan, Cầu Long Biên - chứng nhân lịch sử)
II. Luyện tập
1. Giải thích công dụng của dấu ngoặc kép trong những đoạn trích sau:
a) Nó cứ làm in như nó trách tôi; nó kêu ư ử, nhìn tôi, như muốn bảo tôi rằng: "A! Lão già tệ lắm ! Tôi ăn ở với lão như thế mà lão xử với tôi như thế này à?"
(Nam Cao, Lão Hạc)
b) Kết cục, anh chàng "hầu cận ông lí" yếu hơn chị chàng con mọn, hắn bị chị này túm tóc lẳng cho một cái, ngã nhào ra thềm.
(Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
c) Hai tiếng "em bé" mà cô tôi ngân dài ra thật ngọt, thật rõ, quả nhiên đã xoắn chặt lấy tâm can tôi như ý cô tôi muốn.
(Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)
d) Trước năm 1914, họ chỉ là những tên da đen bẩn thỉu, những tên "An-nam-mít" bẩn thỉu, giỏi lắm thì cũng chỉ biết kéo xe tay và ăn đòn của các quan cai trị nhà ta. ấy thế mà cuộc chiến tranh vui tươi vừa bùng nổ, thì lập tức họ biến thành những đứa `con yêu", những người "bạn hiền" của các quan cai trị phụ mẫu nhân hậu, thậm chí của cả các quna quyền lớn, toàn quyền bé nữa. Đùng một cái, họ (những người bản xứ) được phong cho cái danh hiệu tối cao là "chiến sĩ bảo vệ công lí và tự do".
(Nguyễn ái Quốc, Thuế máu)
e) Người xưa có câu: "Trúc dẫu cháy đốt ngay vẫn thẳng". Tre là thẳng thắn bất khuất.
(Thép mới, Thuế máu)
g) "Truyện Kiều" là kiệt tác của thiên tài Nguyễn Du.
h) Thánh Găng-đi có một phương châm: "Chinh phục được mọi người ai cũng cho là khó, nhưng tạo được tình thương, lòng nhân đạo, sự thông cảm giữa con người với con người lại càng khó hơn".
(Theo Lâm ngữ đường, Tinh hoa xử thế)
Tiết 53 :
dấu ngoặc kép
I. công dụng
II. Luyện tập
1. Giải thích công dụng của dấu ngoặc kép trong những đoạn trích sau:
a) Nó cứ làm in như nó trách tôi; nó kêu ư ử, nhìn tôi, như muốn bảo tôi rằng: "A! Lão già tệ lắm ! Tôi ăn ở với lão như thế mà lão xử với tôi như thế này à?" (Nam Cao, Lão Hạc)
? Đánh dấu lời dẫn trực tiếp.
b) Kết cục, anh chàng "hầu cận ông lí" yếu hơn chị chàng con mọn, hắn bị chị này túm tóc lẳng cho một cái, ngã nhào ra thềm. (Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
? Đánh dấu từ ngữ có hàm ý mỉa mai .
c) Hai tiếng "em bé" mà cô tôi ngân dài ra thật ngọt, thật rõ, quả nhiên đã xoắn chặt lấy tâm can tôi như ý cô tôi muốn. (Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)
? Đánh dấu lời dẫn trực tiếp.
d) Trước năm 1914, họ chỉ là những tên da đen bẩn thỉu, những tên "An-nam-mít" bẩn thỉu, giỏi lắm thì cũng chỉ biết kéo xe tay và ăn đòn của các quan cai trị nhà ta. ấy thế mà cuộc chiến tranh vui tươi vừa bùng nổ, thì lập tức họ biến thành những đứa `con yêu", những người "bạn hiền" của các quan cai trị phụ mẫu nhân hậu, thậm chí của cả các quna quyền lớn, toàn quyền bé nữa. Đùng một cái, họ (những người bản xứ) được phong cho cái danh hiệu tối cao là "chiến sĩ bảo vệ công lí và tự do". (Nguyễn ái Quốc, Thuế máu)
? Đánh dấu từ ngữ có hàm ý mỉa mai .
e) Người xưa có câu: "Trúc dẫu cháy đốt ngay vẫn thẳng". Tre là thẳng thắn bất khuất. (Thép mới, Thuế máu) ? Đánh dấu lời dẫn trực tiếp.
g) "Truyện Kiều" là kiệt tác của thiên tài Nguyễn Du. ? Đánh dấu tên một tác phẩm.
Tiết 53 :
dấu ngoặc kép
I. công dụng
II. Luyện tập
3. Vì sao hai câu sau đây có ý nghĩa giống nhau mà dùng những dấu câu, khác nhau?
a) Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: "Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành".
b) Chủ tịch Hồ Chí Minh nói Người chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành.
→ Dïng dÊu hai chÊm vµ dÊu ngoÆc kÐp ®Ó ®¸nh dÊu lêi dÉn trùc tiÕp, dÉn nguyªn v¨n lêi cña chñ tÞch Hå ChÝ Minh.
→ Kh«ng dïng dÊu hai chÊm vµ dÊu ngoÆc kÐp nh­ ë trªn vµ c©u nãi kh«ng ®­îc dÉn nguyªn v¨n (Lêi dÉn gi¸n tiÕp)
I. công dụng
Dấu ngoặc kép dùng để:
- Đánh dấu từ ngữ, câu, đoạn dẫn trực tiếp;
- Đánh dấu từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt hay có hàm ý mỉa mai;
- Đánh dấu tên tác phẩm, tờ báo, tập san... được dẫn.
II. Luyện tập
Bài tập 4: Viết một đoạn văn thuyết minh ngắn có dùng dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm và dấu ngoặc kép. Giải thích công dụng của các loại dấu câu này trong đoạn văn đó.
Bài tập 5: Tìm những trường hợp có sử dụng dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm, dấu ngoặc kép Trong một bài học ở sách giáo khoa Ngữ văn 8, tập một và giải thích công dụng của chúng.
Tiết 53 :
dấu ngoặc kép