Bài 14. Dấu ngoặc kép

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ GIÁO CÙNG CÁC EM VỀ DỰ TIẾT HỌC
Kiểm tra bài cũ
2. Giải thích công dụng của dấu ngoặc đơn trong phần giới thiệu sau:
Hai bài thơ " Cảnh khuya" và " Rằm tháng giêng" ( Nguyên tiêu) được Bác Hồ viết ở chiến khu Việt Bắc, trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp ( 1946- 1954)
( Sách giáo khoa Ngữ văn 7- Tập 1)
1. Em hãy nêu công dụng của dấu ngọăc đơn.

Tiết 53
DẤU NGOẶC KÉP
I.CÔNG DỤNG:
1.Phân tích ví dụ:

*Daáu ngoaëc keùp trong nhöõng ñoaïn trích sau duøng ñeå laøm gì?
a. Thaùnh Gaêng-ñi coù moät phöông chaâm: “Chinh phuïc ñöôïc moïi ngöôøi ai cuõng cho laø khoù, nhöng taïo ñöôïc tình thöông, loøng nhaân ñaïo, söï thoâng caûm giöõa con ngöôøi vôùi con ngöôøi laïi caøng khoù hôn”
(Theo Laâm Ngöõ Ñöôøng, Tinh hoa xöû theá)
b. Nhìn töø xa, caàu Long Bieân nhö moät daûi luïa uoán löôïn vaét ngang soâng Hoàng, nhöng thöïc ra “daûi luïa” aáy naêng tôùi 17 nghìn taán.
(Thuùy Lan, Caàu Long Bieân – chöùng nhaân lòch söû)
c. Tre vôùi ngöôøi nhö theá ñaõ maáy nghìn naêm. Moät theá kæ “vaên minh”, “khai hoùa” cuûa thöïc daân cuõng khoâng laøm ra ñöôïc moät taác saét. Tre phaûi coøn vaát vaû maõi vôùi ngöôøi.
(Theùp môùi, Caây tre Vieät Nam)
d. Haøng loaït vôû kòch nhö “Tay ngöôøi ñaøn baø”, giaùc ngoä”, “Beân kia soâng Ñuoáng”,… ra ñôøi.
(Ngöõ vaên 7, taäp hai)

2.Ghi nhớ:
- ẹaựnh daỏu teõn taực phaồm, tụứ baựo, taọp san. ủửụùc daón.
- Đánh dấu từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt
Dùng để đánh dấu:
hay có hàm ý mỉa mai.
II.LUYỆN TẬP:
- Đánh dấu lời dẫn trực tiếp

Baøi taäp 1/142: Giaûi thích coâng duïng cuûa daáu ngoaëc keùp:
BT 1: Giải thích công dụng của dấu ngoặc kép trong đoạn những đoạn trích sau:
a.Nó cứ làm in như nó trách tôi; nó kêu ư ử, nhìn tôi, như muốn bảo tôi rằng: "A! Lão già tệ lắm! Tôi ăn ở với lão như thế mà lão xử với tôi như thế này à?".
(Nam Cao, Lão Hạc)
b.Kết cục, anh chàng "hầu cận ông lí" yếu hơn chị chàng con mọn, hắn bị chị này túm tóc lẳng cho một cái, ngã nhào ra thềm.
(Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
c.Hai tiếng "em bé" mà cô tôi ngân dài ra ta thật ngọt, thật rõ, quả nhiên đã xoắn chặt lấy tâm can tôi như ý cô tôi muốn.
(Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)
VD
a. Lời dẫn trực tiếp.
b. Từ ngữ được dùng với hàm ý mỉa mai.
c. Từ ngữ dẫn trực tiếp.
d. Từ ngữ dẫn trực tiếp và hàm ý mỉa mai.
e. Từ ngữ được dẫn trực tiếp.
Bài tập 2/143: Đặt dấu hai chấm, dấu ngoặc kép vào đúng chỗ, giải thích lí do:
BT1
BT2

Tiết 53
DẤU NGOẶC KÉP












Bài tập 2: Hãy đặt dấu hai chấm và dấu ngoặc kép vào chỗ thích hợp (có điều chỉnh chữ viết hoa trong trường hợp cần thiết) trong những đoạn trích sau và giải thích lí do:
a. Biển vừa treo lên có người qua đường xem, cười bảo
- Nhà này xưa quen bán cá ươn hay sao mà bây giờ phải đề biển là cá tươi ?
Nhà hàng nghe nói bỏ ngay chữ tươi đi.
( Theo Treo biển)
b. Nó nhập tâm lời dạy của chú Tiến Lê c háu hãy vẽ cái gì thân thuộc nhất với cháu.
(Theo Tạ Duy Anh, Bức tranh em gái tôi)
c. Lão Hạc ơi! Leo hãy yên lòng mà nhắm mắt! Lão đừng lo lắng gì cho cái vườn của lão. Tôi sẽ cố giữ gìn cho lão. Đến khi con trai lão về, tôi sẽ trao lại cho hắn và bảo hắn đ ây là các vườn mà ông cụ thân sinh ra anh đã cố để lại cho anh trọn vẹn; cụ thà chết chứ không chịu bán đi một sào. .
(Theo Nam Cao, Lão Hạc)






"
"
:
C
:
"
Đ
"
:
BH
"
"
"
"

Tiết 53
DẤU NGOẶC KÉP








I.CÔNG DỤNG:
1.Phân tích ví dụ:
Đánh dấu lời dẫn trực tiếp.
Đánh dấu từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt hay có hàm ý mỉa mai.
Đánh dấu tên tác phẩm, tờ báo, tập san. được dẫn.
2.Ghi nhớ:
II.LUYỆN TẬP:
Bài tập 1/142:

























a.Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: "Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành."
b. Chủ tịch Hồ Chí Minh nói Người chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành.

Bài tập 3/143: Vì sao hai câu sau đây có ý nghĩa giống nhau mà cách viết khác nhau?
Bài tập 2/143: Đặt dấu hai chấm, dấu ngoặc kép vào đúng chỗ, giải thích lí do:

BT2
a.Đặt dấu hai chấm sau "cười bảo" đánh dấu lời đối thoại; dấu ngoặc kép ở "cá tươi" và "tươi": đánh dấu từ ngữ được dẫn lại.
b.Đặt dấu hai chấm sau "chú Tiến Lê": đánh dấu lời dẫn trực tiếp. Viết hoa từ "Cháu".
- Đặt dấu ngoặc kép cho phần còn lại: đánh dấu câu nói đựơc dẫn trực tiếp.


c. Đặt dấu hai chấm sau "bảo hắn" : đánh dấu lời dẫn trực tiếp, dấu ngoặc kép cho phần còn lại "Đây là. đi một sào.": đánh dấu lời dẫn trực tiếp. Cần viết hoa từ "Đây"

Tiết 53
DẤU NGOẶC KÉP








I.CÔNG DỤNG:
1.Phân tích ví dụ:
Đánh dấu lời dẫn trực tiếp.
Đánh dấu từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt hay có hàm ý mỉa mai.
Đánh dấu tên tác phẩm, tờ báo, tập san. được dẫn.
2.Ghi nhớ:
II.LUYỆN TẬP:
Bài tập 1/142: Giải thích công dụng của dấu ngoặc kép trong những đoạn trích:

























b. Chủ tịch Hồ Chí Minh nói Người chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành.

Bài tập 3/143: Vì sao hai câu sau đây có ý nghĩa giống nhau mà cách viết khác nhau?
Bài tập 2/143: Đặt dấu hai chấm, dấu ngoặc kép vào đúng chỗ, giải thích lí do:

BT2



a.Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: "Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành."

Bài tập 4/144: Viết đoạn văn tuyết minh có dùng dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm, dấu ngoặc kép. Giải thích công dụng của các loại dấu câu này trong đoạn văn.


Tiết 53
DẤU NGOẶC KÉP








I.CÔNG DỤNG:
1.Phân tích ví dụ:
Đánh dấu lời dẫn trực tiếp.
Đánh dấu từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt hay có hàm ý mỉa mai.
Đánh dấu tên tác phẩm, tờ báo, tập san. được dẫn.
2.Ghi nhớ:
II.LUYỆN TẬP:
Bài tập 1/142:

























a. Dùng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép để đánh dấu lời dẫn trực tiếp, dẫn nguyên văn lời Chủ tịch Hồ Chí Minh.
b. Không dùng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép vì câu nói không được dẫn nguyên văn.


Bài tập 3/143: Giải thích vì sao hai câu sau đây có ý nghĩa giống nhau mà cách viết khác nay:
Bài tập 2/143: Đặt dấu hai chấm, dấu ngoặc kép vào đúng chỗ, giải thích lí do:

BT2
a.Đặt dấu hai chấm sau "cười bảo" đánh dấu lời đối thoại; dấu ngoặc kép ở "cá tươi" và "tươi": đánh dấu từ ngữ được dẫn lại.
b.Đặt dấu hai chấm sau "chú Tiến Lê": đánh dấu lời dẫn trực tiếp. Viết hoa từ "Cháu".
- Đặt dấu ngoặc kép cho phần còn lại: đánh dấu câu nói đựơc dẫn trực tiếp.


c. Đặt dấu hai chấm sau "bảo hắn" : đánh dấu lời dẫn trực tiếp, dấu ngoặc kép cho phần còn lại "Đây là. đi một sào.": đánh dấu lời dẫn trực tiếp. Cần viết hoa từ "Đây"
Bài tập 4/144: Viết đoạn văn tuyết minh có dùng dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm, dấu ngoặc kép. Giải thích công dụng của các loại dấu câu này trong đoạn văn.


1.Từ này bao hàm phạm vi nghĩa của các từ: thú, chim, cá.
2) là những từ dùng để bộc lộ tình cảm, cảm xúc của người nói hoặc dùng để gọi đáp, thường đứng đầu câu, có khi được tách thành câu đặc biệt.
Đó là những từ được thêm vào câu để tạo câu nghi vấn, câu cầu khiến, câu cảm thán hoặc biểu thị sắc thái tình cảm của người viết.
Nhà văn này có một tập hồi kí kể về tuổi thơ cay đắng của cuộc đời mình.
khi kết thúc câu thì ta dùng ..
Đây là loại gió rất mạnh, thổi từ hướng Bắc
Biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả, gây ấn tượng mạnh, tăng sức biểu cảm.

Hướng dẫn về nhà:
- Học thuộc ghi nhớ, nắm công dụng của dấu ngoặc kép.
- Giải thích công dụng của dấu ngoặc kep được sử dụng trong phần bài cũ.
- Hoàn thành các bài tập.
- Chuẩn bị bài: Luyện nói thuyết minh về một số đồ dùng:
+ Đọc đề, yêu cầu SGK/144.
+ Quan sát cái phích nước, tìm hiểu các bộ phận.
+ Chuẩn bị bài luyện nói theo yêu cầu.

Tiết 53
DẤU NGOẶC KÉP













c. Trước năm 1914, họ chỉ là những tên da đen bẩn thỉu, những tên "An-nam-mít" bẩn thỉu, giỏi lắm thì cũng chỉ biết kéo xe tay và ăn đòn của các quan cai trị nhà ta. Ấy thế mà cuộc chiến tranh vui tươi vừa bùng nổ, thì lập tức họ biến thành những đứa "con yêu", những người "bạn hiền" của các quan cai trị phụ mẫu nhân hậu, thậm chí của cả các quan toàn quyền lớn, toàn quyền bé nữa. Đùng một cái họ (những người bản xứ) được phong cho cái danh hiệu tối cao là "chiến sĩ bảo vệ công lí và tự do".
(Nguyễn Ái Quốc, Thuế máu)
d. Nguyễn Du đã thuật lại cảnh Hồ Tôn Hiến nghe đàn:
Nghe càng đắm, ngắm càng say,
Lạ cho mặt sắt cũng ngây vì tình.
Cái thứ "mặt sắt" mà "ngây vì tình" ấy quả không lấy gì làm đẹp!
(Hoài Thanh, trong Tập nghị luận và phê bình văn học, tập 1)
BH
Đoạn văn "Trong lòng mẹ" trích hồi kí "Những ngày thơ ấu" của Nguyên Hồng, đã kể lại một cách chân thực và cảm động tình yêu thương cháy bỏng của nhà văn thời thơ ấu đối với người mẹ bất hạnh.
(Ngữ văn 8, tập 1)
Đoạn văn Trong lòng mẹ trích hồi kí Những ngày thơ ấu của Nguyên Hồng, đã kể lại một cách chân thực và cảm động tình yêu thương cháy bỏng của nhà văn thời thơ ấu đối với người mẹ bất hạnh.
(Ngữ văn 8, tập 1)
Đoạn văn Trong lòng mẹ trích hồi kí Những ngày thơ ấu của Nguyên Hồng, đã kể lại một cách chân thực và cảm động tình yêu thương cháy bỏng của nhà văn thời thơ ấu đối với người mẹ bất hạnh.
(Ngữ văn 8, tập 1)
*Nhận xét ví dụ trên có gì giống nhau, khác nhau?


BH
->Trong văn bản in, tên tác phẩm, tập san. có thể in đậm, in nghiêng hoặc gạch chân nhưng trong văn bản viết tay cần dùng dấu ngoặc kép để đánh dấu.