Bài 14. Dấu ngoặc kép

Nhiệt liệt
chào mừng
Quý thầy cô giáo
Các em học sinh!
Giaỷi thớch coõng duùng cuỷa daỏu ngoaởc ủụn trong pha�n giụựi thieọu sau:
Hai baứi thụ " Caỷnh khuya" vaứ " Raốm thaựng gieõng" ( Nguyeõn tieõu) ủửụùc Baực Ho� vieỏt ụỷ chieỏn khu Vieọt Baộc, trong nhửừng naờm ủa�u cuỷa cuoọc khaựng chieỏn choỏng Phaựp ( 1946- 1954)

- Cho bi?t cơng d?ng c?a d?u ngo?c don ?
- Gi?i thích công dụng của dấu ngoặc đơn trong do?n trích sau:
Nam Cao (1915-1951) t��n khai sinh l� Tr?n H?u Tri, qu� ? l�ng D?i Hồng, ph? Lí Nh�n (nay l� x� Hịa H?u, huy?n Lí Nh�n), t?nh H� Nam.
(Ng? van 8, t?p m?t)



ĐÁP ÁN
- Dấu ngoặc đơn dùng để đánh dấu phần chú thích (giải thích, thuyết minh, bổ sung thêm).
- Dấu ngoặc đơn trong đoạn trích trên dùng để:
+ Đánh dấu phần chú thích năm sinh, năm mất (1915-1951).
+ Đánh dấu phần giải thích (nay là xã Hòa Hậu, huyện Lí Nhân).
+ Đánh dấu phần xuất xứ đoạn trích (Ngữ văn 8, tập một).




Tiết 53
DẤU NGOẶC KÉP
TIẾT 53. DẤU NGOẶC KÉP
Dấu ngoặc kép trong những đoạn trích sau dùng để làm gì ?
Thánh Găng-đi có một phương châm: "Chinh phục được mọi người ai cũng cho là khó, nhưng tạo được tình thương, lòng nhân đạo, sự thông cảm giữa con người với con người lại càng khó hơn".
(Theo: Lâm Ngữ Đường, Tinh hoa xử thế)
b) Nhìn từ xa, cầu Long Biên như một dải lụa uốn lượn vắt ngang sông Hồng, nhưng thực ra "dải lụa" ấy nặng tới 17 tấn!
(Thuý Lan : Cần Long Biên , Chứng nhân lịch sử)

=> Dùng để đánh dấu từ ngữ hiểu theo một nghĩa đặc biệt:
" d?i l?a"d? ch? chi?c c?u.
=> Dùng để đánh dấu lời dẫn trực tiếp (một câu nói của Găng-đi)
I.Công dụng:
Dấu ngoặc kép trong những đoạn trích sau dùng để làm gì ?
c) Tre với người như thế đã mấy nghìn năm. Một thế kỉ "văn minh", "khai hoá" của thực dân cũng không làm ra được một tấc sắt. Tre vẫn phải còn vất vả mãi với người.
(Thép Mới, Cây tre Việt Nam)
=> Dùng để đánh dấu từ ngữ có hàm ý mỉa mai. Mỉa mai bằng việc dùng lai chính những từ mà Pháp dùng khi nói về sự cai trị của chúng đối với Việt Nam: khai hóa văn minh cho một dân tộc lạc hậu (cũng có thể xem các từ ngữ "văn minh", "khai hoá" là lời dẫn trực tiếp).
d) Hàng loạt vở kịch như "Tay người đàn bà", "Giác ngộ",
"Bên kia sông Đuống",. ra đời. (Ngữ văn 7, tập hai)
=> Dùng để đánh dấu tên của các vở kịch.
TIẾT 53. DẤU NGOẶC KÉP
I.Công dụng:
Dấu ngoặc kép được dùng để:
- Đánh dấu từ ngữ, câu, đoạn dẫn trực tiếp;
- Đánh dấu từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt hay có hàm ý mỉa mai;
- Đánh dấu tên tác phẩm, tờ báo, tập san,... được dẫn.
Ghi nhớ :
Dấu ngoặc kép được dùng trong những trường hợp nào ?
TIẾT 53. DẤU NGOẶC KÉP
I.Công dụng:
Lưu ý:

- Trong văn bản in, tên tác phẩm, tập san. có thể in đậm, in nghiêng nhưng trong văn bản viết tay cần dùng dấu ngoặc kép để đánh dấu.
TIẾT 53. DẤU NGOẶC KÉP
Luyện tập
II. Luyện tập :
Bài tập 1 : Giải thích công dụng của dấu ngoặc kép trong những đoạn trích :.
Nó cứ làm in như nó trách tôi; nó kêu ư ử, nhìn tôi, như muốn bảo tôi rằng : “A ! Lão già tệ lắm ! Tôi ăn ở với lão như thế mà lão xử với tôi như thế này à ? ’’
( Nam Cao, Lão Hạc )
 Dấu ngoặc kép dùng để đánh dấu phần lời dẫn trực tiếp
b.Kết cục, anh chàng “hầu cận ông lí’’ yếu hơn chị chàng con mọn,hắn bị chị này túm tóc lẳng cho một cái, ngã nhào ra thềm.
( Ngô Tất Tố, Tắt đèn )
 Dấu ngoặc kép dùng để đánh dấu từ ngữ được dùng với hàm ý mỉa mai
c. Hai tiếng “em bé’’ mà cô tôi ngân dài ra thật ngọt, thật rõ, quả nhiên đã xoắn chặt lấy tâm can tôi như ý cô tôi muốn.
( Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)
 Dấu ngoặc kép dùng để đánh dấu từ ngữ được dẫn trực tiếp lại từ lời của người khác.
d. Trước năm 1914, họ chỉ là những tên da đen bẩn thỉu, những tên “An-nam-mít’’ bẩn thỉu, giỏi lắm thì cũng chỉ biết kéo xe tay và ăn đòn của các quan cai trị nhà ta. Ấy thế mà cuộc chiến tranh vui tươi vừa bùng nổ, thì lập tức họ biến thành những đứa “con yêu’’, những “người “bạn hiền” của các quan cai trị phụ mẫu nhân hầu, thậm chí của cả các quan toàn quyền lớn, toàn quyền bé nữa. Đùng một cái, họ (những người bản xứ ) được phong cho cái danh hiệu tối cao là “chiến sĩ bảo vệ công lí và tự do”.
( Nguyễn Ái Quốc, Thuế máu )
 Dấu ngoặc kép được dùng để đánh dấu từ ngữ được dẫn trực tiếp, có hàm ý mỉa mai.
TIẾT 53. DẤU NGOẶC KÉP
Bài tập 2: Đặt dấu hai chấm và dấu ngoặc kép vào chỗ thích hợp (có điều chỉnh chữ viết hoa trong trường hợp cần thiết) trong đoạn trích và giải thích lí do.
a) Biển vừa treo lên, có người qua đường xem, cười bảo
- Nhà này xưa quen bán cá ươn hay sao mà bây giờ phải đề biển là cá tươi ?
- Nhà hàng nghe nói, bỏ ngay chữ tươi đi.
(Theo Treo biển)
b) Nó nhập tâm lời dạy của chú Tiến Lê cháu hãy vẽ cái gì thân thuộc nhất với cháu .
(Tạ Duy Anh, Bức tranh của em gái tôi)
TIẾT 53. DẤU NGOẶC KÉP
II. Luyện tập :
“ ”
“ ”
:
:
C
”
“
c) Lão Hạc ơi! Lão hãy yên lòng mà nhắm mắt! Lão đừng lo lắng gì cho cái vườn của lão. Tôi sẽ cố giữ gìn cho lão. Đến khi con trai lão về, tôi sẽ trao lại cho hắn và bảo hắn đây là cái vườn mà ông cụ thân sinh ra anh đã cố để lại cho anh trọn vẹn; cụ thà chết chứ không chịu bán đi một sào.
(Theo Nam Cao, Lão Hạc)
:
"
TIẾT 53. DẤU NGOẶC KÉP
II. Luyện tập :
:
“
”.
D
Bài tập 2: Đặt dấu hai chấm và dấu ngoặc kép vào chỗ thích hợp (có điều chỉnh chữ viết hoa trong trường hợp cần thiết) trong đoạn trích và giải thích lí do.
Bài tập 3: Vì sao hai câu có ý nghĩa giống nhau mà dùng những dấu câu khác nhau?
b) Chủ tịch Hồ Chí Minh nói Người chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành.
a) Chủ tịch Hồ Chí Minh nói : "Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do , đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành."
=> Dùng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép để đánh dấu lời dẫn trực tiếp (dẫn nguyên văn lời của Chủ tịch Hồ Chí Minh )
=> Không dùng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép như trên vì câu nói không được dẫn nguyên văn (lời dẫn gián tiếp).
TIẾT 53. DẤU NGOẶC KÉP
II. Luyện tập :

Bài tập 4: Viết một đoạn văn thuyết minh ngắn có dùng dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm và dấu ngoặc kép. Giải thích công dụng của các loại dấu câu này trong đoạn văn đó.

TIẾT 53. DẤU NGOẶC KÉP
II. Luyện tập :
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Học bài, nắm công dụng của dấu ngoặc kép
Hoàn chỉnh bài tập 4. Làm bài tập 1e, 5
Chuẩn bị bài: Luyện nói thuyết minh về một thứ đồ dùng:
+ Lập dàn ý cho đề bài : “ Thuyết minh về cái bình thủy ’’
+ Dự kiến các phương pháp thuyết minh sẽ sử dụng
+ Dựa vào dàn ý luyện nói