Bài 14. Dấu ngoặc kép

Nhiệt liệt chào mừng
các thầy cô giáo về dự tiết học

NGỮ VĂN : LỚP 8

Giáo viên : Huỳnh Thị Tuyến
Trường: THCS Nguyễn Trãi
10
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Em hãy nêu công dụng của dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm.
Câu 2: Giải thích công dụng của dấu ngoặc đơn vaø dấu hai chấm trong phần giới thiệu sau:
Hoà Chí Minh (1890 – 1969) laø nhaø thô lôùn, nhaø caùch maïng vó ñaïi cuûa daân toäc Vieät Nam.
?Bổ sung thêm.
b. Người Việt Nam nói: " Học thầy không tày học bạn", nhưng cũng nói: "Không thày đố mày làm nên".
?Đánh dấu lời dẫn trực tiếp.
Ví dụ: Sgk/141,142:
a. Thánh Găng-đi có một phương châm:
“Chinh phục được mọi người ai cũng cho là
khó, nhưng tạo được tình thương, lòng nhân
đạo, sự thông cảm giữa con người với con
người lại càng khó hơn”.
(Theo Lâm Ngữ Đường, Tinh hoa xử thế)
Ví dụ Sgk/141,142:

TIẾT 54: DẤU NGOẶC KÉP
I. Công dụng:
b. Nhìn từ xa, cầu Long Biên như một dải lụa uốn lượn vắt ngang sông Hồng, nhưng thực ra “dải lụa” ấy nặng tới 17 nghìn tấn!
(Thúy Lan, Cầu Long Biên- chứng nhân lịch sử)
a.. "Chinh ph?c.khú hon"
-> Đánh dấu từ ngữ được hiểu theo một nghĩa đặc biệt (từ “dải lụa” để chỉ chiếc cầu).
-> Đánh dấu lời dẫn trực tiếp (câu nói của Thaùnh Găng-đi).
b. … “dải lụa”…
Ví dụ: Sgk/141,142:
c. Tre với người như thế đã mấy nghìn
năm. Một thế kỉ “văn minh”, “khai hóa”
của thực dân Pháp cũng không làm ra được
một tấc sắt. Tre vẫn phải còn vất vả mãi với
người.
( Thép Mới, Cây tre Việt Nam)

TIẾT 54: DẤU NGOẶC KÉP

I. Công dụng:
Ví dụ Sgk/141,142:
d. Hàng loạt vở kịch như “Tay người đàn bà”, “Giác ngộ”, “Bên kia sông Đuống” ra đời.
(Ngữ văn 7, tập hai)
c. ... “văn minh”, “khai hóa”
-> Đánh dấu tên của các tác phẩm (các vở kịch).
-> Đánh dấu từ ngữ có hàm ý mỉa mai.
d.... “Tay người đàn bà”, “Giác ngộ”, “Bên kia sông Đuống”
Cho biết dấu ngoặc kép trong những câu sau dùng để làm gì?

a. Chiếc tàu dẫn đầu đưa đàn con bị đày ải về với "Mẹ" đã xa tít ngoài khơi.
? Đánh dấu từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt.
b. Ngô Tất Tố và tác phẩm "Tắt đèn"
? Đánh dấu tên tác phẩm.
c. Tin "chiến thắng" của bọn giặc toàn thương vong mất tích.
? Hàm ý mỉa mai.
d. Thấy Thạch Sanh gánh về một gánh củi lớn, hắn nghĩ bụng: "Người này khỏe như voi. Nó về ở cùng thì lợi biết bao nhiêu"
? .lời dẫn trực tiếp.Suy nghĩ của Lý Thông.
TIẾT 54: DẤU NGOẶC KÉP

I. Công dụng: Ví dụ Sgk/141,142:
a…. “Chinh phục…khó hơn” -> Đánh dấu lời dẫn trực tiếp (câu nói của Găng-đi).
b. … “dải lụa”… -> Đánh dấu từ ngữ được hiểu theo một nghĩa đặc biệt. ( “dải lụa” để chỉ chiếc cầu).
c. ... “văn minh”, “khai hóa” -> Đánh dấu từ ngữ có hàm ý mỉa mai.
d.... “Tay người đàn bà”, “Giác ngộ”, “Bên kia sông Đuống”
-> Đánh dấu tên của các tác phẩm (các vở kịch).
* Coâng duïng cuûa daáu ngoaëc keùp:
- Ñaùnh daáu töø ngöõ, caâu ñoaïn daãn tröïc tieáp.
Ñaùnh daáu töø ngöõ ñöôïc hieåu theo nghóa ñaëc bieät hay coù haøm yù mæa mai.
Ñaùnh daáu teân taùc phaåm, tôø baùo, taäp san,…ñöôïc daãn.

Một số ñiều lưu ý:
- Trong văn bản in, tên tác phẩm, tập san… có thể in đậm, in nghiêng
hoặc gạch chân nhưng trong văn bản viết tay cần dùng dấu ngoặc kép
để đánh dấu.
- Lời dẫn trực tiếp được đặt trong ngoặc kép cần chính xác cả về từ ngữ, dấu câu.
- Khi chuyển từ dẫn trực tiếp sang dẫn gián tiếp, không dùng dấu ngoặc
kép và cần thay đổi một số từ ngữ cho phù hợp.
VD: - Toâi caát tieáng goïi Deá Choaét. Nghe tieáng thöa, toâi hoûi: “Chuù mình coù muoán cuøng tôù ñuøa vui khoâng?”.
So saùnh; Toâi caát tieáng goïi Deá Choaét. Nghe tieáng thöa, toâi hoûi noù coù muoán cuøng toâi ñuøa vui khoâng.
TIẾT 54: DẤU NGOẶC KÉP

I. Công dụng: Ví dụ Sgk/141,142:
*Coâng duïng cuûa daáu ngoaëc keùp:
Bài tập 1: Giải thích công dụng của dấu ngoặc kép.
a. Nó cứ làm in như nó trách tôi; nó kêu ư ử, nhìn tôi, như muốn bảo tôi rằng: “A! Lão già tệ lắm! Tôi ăn ở với lão như thế mà lão xử với tôi như thế này à?”.
(Nam Cao, Lão Hạc)
TIẾT 54: DẤU NGOẶC KÉP
I. Công dụng:
Ví dụ Sgk/141,142:
*Coâng duïng cuûa daáu ngoaëc keùp:
II. Luyeän tập:
b. Kết cục, anh chàng “hầu cận ông lí” yếu hơn chị chàng con mọn, hắn bị chị này túm tóc lẳng cho một cái, ngã nhào ra thềm.
(Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
-> Đánh dấu câu nói được dẫn trực tiếp.
-> Từ ngữ được dùng với hàm ý mỉa mai.
c. Hai tiếng “em bé” mà cô tôi ngân dài ra thật ngọt, thật rõ, qủa nhiên đã xoắn chặt lấy tâm can tôi như ý cô tôi muốn.
( Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)
TIẾT 54: DẤU NGOẶC KÉP
I. Công dụng:
Ví dụ Sgk/141,142:
B. Luyện tập:
Bài tập 1: Giải thích công dụng của dấu ngoặc kép.
e. Nguyễn Du đã thuật lại cảnh Hồ Tôn Hiến nghe đàn:
Nghe càng đắm, ngắm càng say,
Lạ cho mặt sắt cũng ngây vì tình.
Cái thứ “mặt sắt” mà “ngây vì tình” ấy quả không lấy gì làm đẹp!
( Hoài Thanh, trong Tập nghị luận và phê bình văn học, tập I)
-> Từ ngữ được dẫn trực tiếp.
-> Từ ngữ được dẫn trực tiếp.
Hàm ý mỉa mai, châm biếm.
d. Trước năm 1914, họ chỉ là những tên da đen bẩn thỉu, những tên "An-nam-mít" bẩn thỉu, giỏi lắm thì cũng chỉ biết kéo xe tay và ăn đòn của các quan cai trị nhà ta. A�y thế mà cuộc chiến tranh vui tươi vừa bùng nổ, thì lập tức họ biến thành những đứa "con yêu", những người "bạn hiền" của các quan cai trị phụ mẫu nhân hậu, thậm chí của cả các quan toàn quyền lớn, toàn quyền bé nữa. Đùng một cái, họ(những người bản xứ) được phong cho cái danh hiệu tối cao là "chiến sĩ bảo vệ công lý và tự do".
TIẾT 53: DẤU NGOẶC KÉP
A. Tìm hiểu bài:
I. Công dụng:
Ví dụ Sgk/141,142:
* Ghi nhớ: Sgk/142
B. Luyện tập:
Bài tập 1: Giải thích công dụng của dấu ngoặc kép.
Bài tập 2: Đặt dấu hai chấm và dấu ngoặc kép vào chỗ thích hợp. Giải thích lí do.
a. Biển vừa treo lên, có người qua đường xem, cười bảo
- Nhà này xưa quen bán cá ươn hay sao mà bây giờ phải đề biển là cá tươi ?
Nhà hàng nghe nói, bỏ ngay chữ tươi đi.
(Theo Treo biển)
-> Dấu hai chấm đánh dấu lời đối thoại; dấu ngoặc kép đánh dấu từ ngữ được dẫn lại.
a. Biển vừa treo lên, có người qua đường xem, cười bảo:
- Nhà này xưa quen bán cá ươn hay sao mà bây giờ phải đề biển là “cá tươi”?
Nhà hàng nghe nói, bỏ ngay chữ “tươi” đi.
(Theo Treo biển)
b. Nĩ nh?p t�m l?i d?y c?a ch� Ti?n L� ch�u h�y v? c�i gì th�n thu?c nh?t v?i ch�u.
(T? Duy Anh, B?c tranh c?a em g�i tơi)
:
"
"
-> Dấu hai chấm đánh dấu lời dẫn trực tiếp; dấu ngoặc kép đánh dấu câu nói đựơc dẫn trực tiếp.
* Lưu ý viết hoa từ “Cháu” vì mở đầu một câu.
b. Nĩ nh?p t�m l?i d?y c?a ch� Ti?n L� Ch�u h�y v? c�i gì th�n thu?c nh?t v?i ch�u.
(T? Duy Anh, B?c tranh c?a em g�i tơi)
TIẾT 53: DẤU NGOẶC KÉP
A. Tìm hiểu bài:
I. Công dụng:
Ví dụ Sgk/141,142:
* Ghi nhớ: Sgk/142
B. Luyện tập:
Bài tập 1: Giải thích công dụng của dấu ngoặc kép.
Bài tập 2: Đặt dấu hai chấm và dấu ngoặc kép vào chỗ thích hợp. Giải thích lí do.
TIẾT 53: DẤU NGOẶC KÉP
A. Tìm hiểu bài:
I. Công dụng:
Ví dụ Sgk/141,142:
* Ghi nhớ: Sgk/142
B. Luyện tập: Bài tập 1:
Bài tập 2:
Bài tập 3: Vì sao hai câu sau có ý nghĩa giống nhau mà dùng những dấu câu khác nhau?
a. Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: “Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăm, áo mặc, ai cũng được học hành.”

b. Chủ tịch Hồ Chí Minh nói Người chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăm, áo mặc, ai cũng được học hành.
-> Lời dẫn trực tiếp
-> Lời dẫn gián tiếp
TIẾT 54: DẤU NGOẶC KÉP
I. Công dụng:
Ví dụ Sgk/141,142:
B. Luyện tập: Bài tập 1:
Bài tập 2:
Bài tập 3:
Bài tập 4: Viết một đoạn văn thuyết minh ngắn có dùng dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm và dấu ngoặc kép. Giải thích công dụng của các loại dấu câu này trong đoạn văn đó.
SƠ ĐỒ TƯ DUY
dẫn trực tiếp
,cõu,do?n
Bài tập: Hãy chỉ ra tác dụng của d?u ngo?c k�p trong VD sau:
Suy cho cùng, chân lý, những chân lý lớn của nhân dân ta cũng như của thời đại là giản dị: "Không có gì quý hơn độc lập, tự do", "Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một, sông có thể cạn, núi có thể mòn, song chân lý ấy không bao giờ thay đổi".
CÂU HỎI, BÀI TẬP CỦNG CỐ:
? Đánh dấu từ ngữ, câu, đoạn dẫn trực tiếp.
b. Lúc đầu tôi không tin điều này. Bởi vì vấn đề dân số và kế hoạch hóa gia đình chỉ mới được đặt ra vài chục năm nay. Còn nói từ thời cổ đại tức là chuyện của dăm bảy ngàn năm về trước. Độ chênh về thời gian ấy, ai mà tin được! Thế mà nghe xong câu chuyện này, qua một thoáng liên tưởng, tôi bỗng "sáng mắt ra".
?Đánh dấu cụm từ được hiểu theo nghĩa đặc biệt.
HƯỚNG DẪN HS TÖÏ HOÏC:
Baøi cuõ: Nắm vững phần ND baøi hoïc, lấy ñược caùc ví dụ tương ứng với coâng dụng của dấu ngoặc keùp.
- Hoàn chỉnh tất cả các bài tập vào VBT. Làm bài tập 4, 5 SGK/144.
- Tìm caùc VB ñaõ hoïc coù söû duïng daáu ngoaëc keùp.
Baøi môùi: Chuaån bò baøi OÂn luyeän veà daáu caâu.
Coâng duïng cuûa caùc daáu caâu trong hoaït ñoäng giao tieáp.
Nhaän bieát vaø söûa caùc loãi veà daáu caâu.
-