Bài 14. Dấu ngoặc kép

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ
VÀ CÁC EM HỌC SINH THÂN MẾN
TRƯỜNG THCS CHI LĂNG
Giáo viên : Nguyễn Thị Điệp
1. Nêu công dụng của dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm ?
2. Giải thích công dụng dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm trong đoạn trích sau :
. . . Ngô Tất Tố được Nhà nước tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật (năm 1996). Tác phẩm chính : các tiểu thuyết Tắt đèn (1939), Lều chõng (1940)…
KIỂM TRA BÀI CŨ
I. CÔNG DỤNG
1. Ví dụ sgk/141,142:
- Dấu ngoặc kép trong những đoạn trích sau dùng để làm gì ?

Tiết 53 : DẤU NGOẶC KÉP
Tiết: 53 DẤU NGOẶC KÉP
- Dấu ngoặc kép trong những đoạn trích sau dùng để làm gì ?
a. Thánh Giăng-đi có một phương châm : “Chinh phục được mọi người ai cũng cho là khó, nhưng nhưng tạo được tình thương, lòng nhân đạo, sự thông cảm giữa con người với con người lại càng khó hơn”.
( Theo Lâm Ngữ Đường, Tinh hoa xử thế )

 Đánh dấu lời dẫn trực tiếp ( dẫn lại câu nói của Giăng-đi )


- Dấu ngoặc kép trong những đoạn trích sau dùng để làm gì ?



b. Nhìn từ xa, cầu Long Biên như một dải lụa uốn lượn vắt ngang sông Hồng, nhưng thực ra “dải lụa” ấy nặng tới 17 nghìn tấn !
( Thúy Lan, Cầu Long Biên – chứng nhân lịch sử )
“dải lụa” : cầu Long Biên

 Đánh dấu từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt.
- Dấu ngoặc kép trong những đoạn trích sau dùng để làm gì ?

c. Tre với người như thế đã mấy nghìn năm. Một thế kỉ “ văn minh”, “khai hóa ” của thực dân cũng không làm ra được một tấc sắt. Tre vẫn còn vất vả mãi với người.
(Thép Mới, Cây tre Việt Nam)

 Đánh dấu từ ngữ có hàm ý mỉa mai ( các từ ngữ được dẫn trực tiếp).
- Dấu ngoặc kép trong những đoạn trích sau dùng để làm gì ?

d. Hàng loạt vở kịch như “Tay người đàn bà”, “Giác ngộ”, “Bên kia sông Đuống”,…ra đời.
( Ngữ văn 7, tập hai)
 Đánh dấu tên các vở kịch.
2. Ghi nhớ : SGK /142
Dấu ngoặc kép dùng để:
- Đánh dấu từ ngữ,câu,đoạn dẫn trực tiếp;
- Đánh dấu từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt hay có hàm ý mỉa mai;
- Đánh dấu tên tác phẩm,tờ báo,tập san,…được dẫn.
Lưu ý :
- Trong văn bản in, tên tác phẩm, tập san… có thể in đậm, in nghiêng hoặc gạch chân nhưng trong văn bản viết tay cần dùng dấu ngoặc kép để đánh dấu.
BÀI TẬP NHANH
Hãy giải thích công dụng của dấu ngoặc kép
ở ví dụ sau:
Đánh dấu câu nói được dẫn trực tiếp.
Nó cứ làm in như nó trách tôi; nó kêu ư ử, nhìn tôi, như muốn bảo tôi rằng: “A! Lão già tệ lắm! Tôi ăn ở với lão như thế mà lão xử với tôi như thế này à ?”.
(Nam Cao, Lão Hạc)
BÀI TẬP NHANH
Hãy giải thích công dụng của dấu ngoặc kép
có ở ví dụ sau
 Đánh dấu từ ngữ được dùng với hàm ý mỉa mai.
Kết cục, anh chàng “hậu cận ông lí” yếu hơn chị chàng con mọn, hắn bị chị này túm tóc lẳng cho một cái, ngã nhào ra thềm.
(Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
a. Biển vừa treo lên, có người qua đường xem, cười bảo
Nhà này xưa quen bán cá ươn hay sao mà bây giờ phải đề biển là cá tươi ?
Nhà hàng nghe nói,bỏ ngay chữ tươi đi. (Theo Treo biển)
Dấu hai chấm đánh dấu, báo trước lời đối thoại.
Dấu ngoặc kép đánh dấu từ ngữ được dẫn lại.
LUYỆN TẬP
BÀI TẬP 2: Hãy đặt dấu hai chấm và dấu ngoặc kép vào chỗ thích hợp trong đoạn trích sau và giải thích lí do.
“
“
:
”
”
cá tươi
tươi
tươi
cá tươi
b. Lão Hạc ơi ! Lão hãy yên lòng mà nhắm mắt ! Lão đừng lo lắng gì cho cái vườn của lão. Tôi sẽ cố giữ gìn cho lão. Đến khi con trai lão về, tôi sẽ trao lại cho hắn và bảo hắn là cái vườn mà ông cụ thân sinh ra anh đã cố để lại cho anh trọn vẹn; cụ thà chết chứ không chịu bán đi một sào… (Nam Cao, Lão Hạc)
LUYỆN TẬP
BÀI TẬP 2: Hãy đặt dấu hai chấm và dấu ngoặc kép vào chỗ thích hợp trong đoạn trích sau và giải thích lí do.
:
”
“
đây
Đây
Dấu hai chấm và dấu ngoặc kép đánh dấu lời dẫn trực tiếp.
II. LUYỆN TẬP:
BÀI TẬP 2: Hãy đặt dấu hai chấm và dấu ngoặc kép vào chỗ thích hợp trong đoạn trích sau và giải thích lí do.

Tiết: 53 DẤU NGOẶC KÉP
THẢO LUẬN
Vì sao hai câu sau đây có ý nghĩa giống nhau mà dùng những dấu câu khác nhau ?
a. Chủ tịch Hồ Chí Minh nói : “Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành.”.
b. Chủ tịch Hồ Chí Minh nói Người chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành.
 Dùng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép để đánh dấu lời dẫn trực tiếp.
 Không dùng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép vì đây là lời dẫn gián tiếp.
II. LUYỆN TẬP:
BÀI TẬP 4: Viết một đoạn văn thuyết minh ngắn có dùng dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm và dấu ngoặc kép. Giải thích công dụng của các dấu đó trong đoạn văn.

Tiết: 53 DẤU NGOẶC KÉP
Quan sát tranh rồi viết đoạn văn thuyết minh ngắn giới thiệu về nội dung của tranh có sử dụng dấu ngoặc kép phù hợp?
Nam Cao sinh 1915 mất năm 1951 tên thật là Trần Hữu Tri.Quê của ông ở làng Đại Hoàng,Phủ Lí Nhân,Tỉnh Hà Nam.Ông là nhà văn hiện thực xuất sắc.Truyện ngắn “Lão Hạc”là một trong những truyện ngắn xuất sắc viết về người nông dân của nhà văn Nam Cao.
Nhà văn Nam Cao
Truyện ngắn “Lão Hạc”
II. LUYỆN TẬP:
BÀI TẬP 4: Viết một đoạn văn thuyết minh ngắn có dùng dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm và dấu ngoặc kép.
Ví dụ : Cửa ải Chi Lăng ( nơi địa đầu Tổ quốc ) là một vùng núi non hiểm trở, rừng thiêng nước độc, thú dữ….Nơi đây đã ghi dấu bao trang lịch sử hào hùng của dân tộc. Nguyễn Du khi đi sứ qua đây đã viết :
Tiết: 53 DẤU NGOẶC KÉP
DẤU NGOẶC KÉP
Đánh dấu
từ ngữ,
câu, đoạn
dẫn
trực tiếp
Đánh dấu
từ ngữ được
hiểu theo
nghĩa đặc biệt
hay
có hàm ý
mỉa mai
Đánh dấu
tên tác phẩm,
tờ báo,
tập san…
được dẫn.
Hướng dẫn về nhà
1.Học:*Học thuộc ghi nhớ sgk/142.
2.Bài tập: *Làm câu c,d,e của bài tập 1sgk/142,143.
*Làm bài tập 4,5 sgk/143.
3.Chuẩn bị: *Ôn tập kiểm tra 1 tiết (phần tiếng việt)
+ Xem lại các bài :Từ tượng hình,từ tượng thanh;trợ từ,thán từ;biện pháp tu từ nói quá,nói giảm, nói tránh;câu ghép.
+ Học thuộc và nhận diện các đơn vị kiến thức trên để vận dụng viết đoạn văn.
XIN KÍNH CHÚC QUÝ THẦY CÔ MẠNH KHỎE
CÁC EM HỌC SINH HỌC GIỎI -CHĂM NGOAN