Bài 14. Dấu ngoặc kép

Chào mừng
quý thầy cô giáo về dự tiết học !

NGỮ VĂN: LỚP 8

10
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Em hãy nêu công dụng của dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm.
Câu 2: Giải thích công dụng dấu ngoặc đơn trong phần giới thiệu sau:
Hai bài thơ “Cảnh khuya” và “Rằm tháng giêng” (Nguyên tiêu) được Bác Hồ viết ở chiến khu Việt Bắc, trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp (1946-1954).
(Sách giáo khoa Ngữ văn 7, tập 1)
a) Thánh Găng-đi có một phương châm: “Chinh phục được mọi người ai cũng cho là khó, nhưng tạo được tình thương, lòng nhân đạo, sự thông cảm giữa con người với con người lại càng khó hơn”.
(Theo Lâm Ngữ Đường, Tinh hoa xử thế)
b) Nhìn từ xa, cầu Long Biên như một dải lụa uốn lượn vắt ngang sông Hồng, nhưng thực ra “dải lụa” ấy nặng tới 17 nghìn tấn!
(Thúy Lan, Cầu Long Biên- chứng nhân lịch sử)
c) Tre với người như thế đã mấy nghìn năm. Một thế kỉ “văn minh”, “khai hóa” của thực dân Pháp cũng không làm ra được một tấc sắt. Tre vẫn phải còn vất vả mãi với người.
( Thép Mới, Cây tre Việt Nam)
d) Hàng loạt vở kịch như “Tay người đàn bà”, “Giác ngộ”, “Bên kia sông Đuống” ra đời.
(Ngữ văn 7, tập hai)
Bài tập 1: Giải thích công dụng của dấu ngoặc kép.
b) Kết cục, anh chàng “hầu cận ông lí” yếu hơn chị chàng con mọn, hắn bị chị này túm tóc lẳng cho một cái, ngã nhào ra thềm.
(Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
=> Từ ngữ được dùng với hàm ý mỉa mai.
B. Luyện tập:
a) Nó cứ làm in như nó trách tôi ; nó kêu ư ử; nhìn tôi, như muốn bảo tôi rằng: “A ! Lão già tệ lắm ! Tôi ăn ở với lão như thế mà lão đối xử với tôi như thế này à?
( Nam Cao, Lão Hạc)
c) Hai tiếng “em bé” mà cô tôi ngân dài ra thật ngọt, thật rõ, quả nhiên đã xoắn chặt lấy tâm can tôi như ý cô tôi muốn.
( Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)
=> Từ ngữ được dẫn trực tiếp.
=> Từ ngữ được dẫn trực tiếp.
d) Trước năm 1914, họ chỉ là những tên da đen bẩn thỉu, những tên “An-nam-mít” bẩn thỉu, giỏi lắm thì cũng chỉ biết kéo xe tay và ăn đòn của các quan cai trị nhà ta. Ấy thế mà cuộc chiến tranh vui vừa bùng nổ, thì lập tức họ biến thành những đứa “con yêu”, những người “bạn hiền” của các quan cai trị phụ mẫu nhân hậu, thậm chí của các quan toàn quyền lớn, toàn quyền bé nữa. Đùng một cái, họ (những người bản xứ) được phong cho cái danh hiệu tối cao là “chiến sĩ bảo vệ công lí và tự do”.
(Nguyễn Ái Quốc, Thuế máu)
=> Từ ngữ được dẫn trực tiếp và cũng có hàm ý mỉa mai.
B. Luyện tập:
Bài tập 1: Giải thích công dụng của dấu ngoặc kép.
e) (Về nhà làm tương tự như các bài trên).
Bài tập 2: Đặt dấu hai chấm và dấu ngoặc kép vào chỗ thích hợp. Giải thích lí do.
=>- Dấu hai chấm sau “cười bảo”đánh dấu lời đối thoại;
- Dấu ngoặc kép ở “cá tươi” và “tươi” đánh dấu từ ngữ được dẫn lại.
a) Biển vừa treo lên, có người qua đường xem, cười bảo
Nhà này xưa quen bán cá ươn hay sao mà bây giờ phải đề biển là
cá tươi ?
Nhà hàng nghe nói, bỏ ngay chữ tươi đi.
(Theo Treo biển)
B. Luyện tập:
:
“ ”
“ ”
Bài tập 2: Đặt dấu hai chấm và dấu ngoặc kép vào chỗ thích hợp. Giải thích lí do.
b) Nĩ nh?p t�m l?i d?y c?a ch� Ti?n L� ch�u h�y v? c�i gì th�n thu?c nh?t v?i ch�u.
(T? Duy Anh, B?c tranh c?a em g�i tơi)
=> Dấu hai chấm đánh dấu lời dẫn trực tiếp;
Dấu ngoặc kép đánh dấu câu nói đựơc dẫn trực tiếp.
*Viết hoa từ “Cháu” vì mở đầu một câu.
b) Nĩ nh?p t�m l?i d?y c?a ch� Ti?n L�: "Ch�u h�y v? c�i gì th�n thu?c nh?t v?i ch�u".
(T? Duy Anh, B?c tranh c?a em g�i tơi)
Bài tập 3: Vì sao hai câu sau có ý nghĩa giống nhau mà dùng những dấu câu khác nhau ?
a) Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: “Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành.”


b) Chủ tịch Hồ Chí Minh nói Người chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành.
=> Dùng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép đánh dấu lời dẫn trực tiếp.
=> Lời dẫn gián tiếp (Không dùng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép).
B. Luyện tập:
Bài tập 5: Tìm những trường hợp có sử dụng dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm và dấu ngoặc kép trong một bài học ở sách giáo khoa Ngữ văn 8, tập 1 và giải thích công dụng của chúng.
*Ví dụ: Văn bản Ôn dịch thuốc lá:
+ Ngày trước, Trần Hưng Đạo căn dặn nhà vua: “Nếu giặc đánh như vũ bão thì không đáng sợ, đáng sợ là giặc gặm nhấm như tằm ăn dâu”.
Dấu ngoặc kép đánh dấu lời dẫn trực tiếp.
+ Có người bảo: Tôi hút, tôi bị bệnh, mặc tôi !
Dấu hai chấm đánh dấu lời giải thích (gián tiếp).
+ Người ta cấm hút thuốc…(ở Bỉ, từ năm 1987, vi phạm lần thứ nhất phạt 40 đô la, tái phạm phạt 500 đô la).
=> Dấu ngoặc đơn (dẫn chứng) đánh dấu phần giải thích.
Bài tập 4: Viết một đoạn văn thuyết minh ngắn có dùng dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm và dấu ngoặc kép. Giải thích công dụng của các loại dấu câu này trong đoạn văn đó.
(Bài tập này về nhà làm, tiết sau kiểm tra bài cũ sẽ trình bày trước lớp).




Con trâu là ngưuời bạn gần gũi và thân thiết của nguười nông dân. Con trâu giúp người nông dân trong công việc đồng áng. Trâu kéo cày bừa, trục lúa, chở xe...Ngưuời nông dân coi " Con trâu là đầu cơ nghiệp", là tài sản to lớn trong mỗi gia đình. Cũng vì thế ngưuời nông dân đối với con trâu như với người bạn thân :
" Trâu ơi ta bảo trâu này
Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta..." (Ca dao)
Ngày nay cuộc sống có nhiều thay đổi, nhuưng con trâu vẫn mãi mãi là hình ảnh của mỗi làng quê Việt Nam.
DẤU NGOẶC KÉP
Tiết 53
Trần Tuấn Khải (1896-1983)bút hiệu Á Nam, quê
Ơ� làng Quang Xán, xã Mỹ Hà, huyện Mỹ Lộc, tỉnh
Nam Định. Trong thơ văn, ông thường mượn các đề
tài lịch sử hoặc những biểu tượng nghệ thuật để bộc
lộ lòng yêu nước của đồng bào và khát vọng độc lập
tự do của mình.Tác phẩm chính của Trần Tuấn Khải
bao gồm các tập thơ: "Duyên nợ phù sinh I, II" "Bút
quan hoài I, II" "Với sơn hà I, II"
Đoạn văn tham khảo 2:
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

Hoàn chỉnh tất cả các bài tập.

Nắm chắc ghi nhớ; Lấy được các ví dụ tương ứng với công dụng của dấu ngoặc kép.
Thực hiện các yêu cầu của phần chuẩn bị ở nhà bài: “Luyện nói: Thuyết minh về một thứ đồ dùng”.
(Tập nói trước phần đã chuẩn bị ở nhà để đến lớp trình bày)
Tiết học đã kết thúc chúc quý thầy cô và các em mạnh khỏe.