Bài 14. Dấu ngoặc kép

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ CÙNG CÁC EM HỌC SINH
Giáo viên: Nguyễn Thị Thiện
Lớp : 8A
1
Đặt dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm vào chỗ thích hợp trong đoạn trích sau và nêu tác dụng?
? KIỂM TRA BÀI CŨ
Ngô Tất Tố 1893 - 1954 một nhà văn hiện thực xuất sắc chuyên viết về nông thôn Việt Nam trước cách mạng. Các tác phẩm chính của ông tiểu thuyết Tắt đèn 1939 , Lều chõng 1940 và các phóng sự Tập án cái đình 1939 , Việc làng 1940 …
(
(
(
(
(
)
)
)
)
)
:
“
“
“
“
”
”
”
”
:
2
DẤU NGOẶC KÉP
TIẾNG VIỆT
Tuần 13
Tiết 52
3
a. Thánh Găng- đi có một phương châm: “Chinh phục được mọi người ai cũng cho là khó, nhưng tạo được tình thương, lòng nhân đạo, sự thông cảm giữa con người với con người lại càng khó hơn”.
(Theo Lâm Ngữ Đường, Tinh hoa xử thế)
b. Nhìn từ xa, cầu Long Biên như một dải lụa uốn lượn vắt ngang sông Hồng, nhưng thực ra “dải lụa” ấy nặng tới 17 nghìn tấn.
(Cầu Long Biên- chứng nhân lịch sử)
c. Tre với người như thế đã mấy nghìn năm. Một thế kỷ “văn minh”, “khai hóa” của thực dân cũng không làm ra được một tấc sắt. Tre vẫn phải còn vất vả mãi với người. (Thép Mới, Cây tre Việt Nam)
d. Hàng loạt vở kịch như “Tay người đàn bà”, “Giác ngộ”, “Bên kia sông Đuống”,…ra đời.
(Ngữ văn 7, tập hai)
? Dấu ngoặc kép trong những đoạn trích sau dùng để làm gì ?
DẤU NGOẶC KÉP
Tiết 52
Xét ví dụ:
4
Công dụng:
? Dấu ngoặc kép có công dụng như thế nào?
DẤU NGOẶC KÉP
Tiết 52
5
Công dụng của dấu ngoặc kép
DẤU NGOẶC KÉP
Tiết 52
Bài tập nhanh:
? Thêm dấu ngoặc kép vào những chỗ cần thiết cho đúng chính tả.
1: Bốn văn bản truyện kí Việt Nam vừa ôn tập là Tôi đi học, Trong lòng mẹ, Tức nước vỡ bờ, Lão Hạc.
DẤU NGOẶC KÉP
Tiết 52
2: Hình như tức quá không thể chịu nổi, chị Dậu nghiến chặt hai hàm răng mà thách thức cai lệ Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem!
3: Lê Nin từng khuyên chúng ta Học, học nữa, học mãi!
7
Bài tập nhanh:
? Thêm dấu ngoặc kép vào những chỗ cần thiết cho đúng chính tả.
1: Bốn văn bản truyện kí Việt Nam vừa ôn tập là Tôi đi học, Trong lòng mẹ, Tức nước vỡ bờ, Lão Hạc.
DẤU NGOẶC KÉP
Tiết 52
=> Bốn văn bản truyện kí Việt Nam vừa ôn tập là: “Tôi đi học”, “Trong lòng mẹ”, “Tức nước vỡ bờ”, “Lão Hạc”.
8
Bài tập nhanh:
? Thêm dấu ngoặc kép vào những chỗ cần thiết cho đúng chính tả.
DẤU NGOẶC KÉP
Tiết 52
2: Hình như tức quá không thể chịu nổi, chị Dậu nghiến chặt hai hàm răng mà thách thức cai lệ Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem!
3: Lê Nin từng khuyên chúng ta Học, học nữa, học mãi!
=> Hình như tức quá không thể chịu nổi, chị Dậu nghiến chặt hai hàm răng mà thách thức cai lệ: “Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem”!
=> Lê Nin từng khuyên chúng ta: “Học, học nữa, học mãi”!
9
DẤU NGOẶC KÉP
Tiết 52
Bài tập nhanh:
* Giải thích công dụng dấu ngoặc kép trong phần giới thiệu sau:
Hai bài thơ “Cảnh khuya” và “Rằm tháng giêng” (Nguyên tiêu) được Bác Hồ viết ở chiến khu Việt Bắc, trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp (1946-1954).
(Sách giáo khoa Ngữ văn 7, tập 1)

=> Đánh dấu tên tác phẩm.
10
DẤU NGOẶC KÉP
Tiết 52
Bài tập nhanh:
* Giải thích công dụng dấu ngoặc kép trong đoạn trích sau:
BT-1a) Nó cứ làm in như nó trách tôi; nó kêu ư ử, nhìn tôi, như muốn bảo tôi rằng: “A! Lão già tệ lắm! Tôi ăn ở với lão như thế mà lão xử với tôi như thế này à?”.
(Nam Cao, Lão Hạc)
=> Đánh dấu câu nói được
dẫn trực tiếp.
11
DẤU NGOẶC KÉP
Tiết 52
Lưu ý:
- Trong văn bản in, tên tác phẩm, tập san… có thể in đậm, in nghiêng hoặc gạch chân, nhưng trong văn bản viết tay cần dùng dấu ngoặc kép để đánh dấu.
- Lời dẫn trực tiếp được đặt trong ngoặc kép cần chính xác cả về từ ngữ, dấu câu.
- Khi chuyển từ dẫn trực tiếp sang dẫn gián tiếp, không dùng dấu ngoặc kép và cần thay đổi một số từ ngữ cho phù hợp.
12
Vì sao hai câu có ý nghĩa giống nhau mà dùng những dấu câu khác nhau?
b) Chủ tịch Hồ Chí Minh nói Người chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành.
a) Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: “Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành.”
=> Dùng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép để đánh dấu lời dẫn trực tiếp (dẫn nguyên văn lời của Chủ tịch Hồ Chí Minh )
=> Không dùng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép như trên vì câu nói không được dẫn nguyên văn (lời dẫn gián tiếp).
DẤU NGOẶC KÉP
Tiết 52
13
Tôi
Người
DẤU NGOẶC KÉP
Tiết 52
Lưu ý:
- Khi chuyển từ dẫn trực tiếp sang dẫn gián tiếp, không dùng dấu ngoặc kép và cần thay đổi một số từ ngữ cho phù hợp.
14
Bài tập 1: Giải thích công dụng của dấu ngoặc kép:
b) Kết cục, anh chàng “hầu cận ông lí” yếu hơn chị chàng con mọn, hắn bị chị này túm tóc lẳng cho một cái, ngã nhào ra thềm.
(Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
=> Từ ngữ được dùng với hàm ý mỉa mai.
c) Hai tiếng “em bé” mà cô tôi ngân dài ra thật ngọt, thật rõ, quả nhiên đã xoắn chặt lấy tâm can tôi như ý cô tôi muốn.
( Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)
=> Từ ngữ được dẫn trực tiếp.
DẤU NGOẶC KÉP
Tiết 52
LUYỆN TẬP:
15
d) Trước năm 1914, họ chỉ là những tên da đen bẩn thỉu, những tên “An-nam-mít” bẩn thỉu, giỏi lắm thì cũng chỉ biết kéo xe tay và ăn đòn của các quan cai trị nhà ta. Ấy thế mà cuộc chiến tranh vui vừa bùng nổ, thì lập tức họ biến thành những đứa “con yêu”, những người “bạn hiền” của các quan cai trị phụ mẫu nhân hậu, thậm chí của các quan toàn quyền lớn, toàn quyền bé nữa. Đùng một cái, họ (những người bản xứ) được phong cho cái danh hiệu tối cao là “chiến sĩ bảo vệ công lí và tự do”.
(Nguyễn Ái Quốc, Thuế máu)
=> Từ ngữ được dẫn trực tiếp và cũng có hàm ý mỉa mai.
Bài tập 1: Giải thích công dụng của dấu ngoặc kép:
e) (Về nhà làm tương tự như các bài trên).
LUYỆN TẬP:
DẤU NGOẶC KÉP
Tiết 52
16
Bài tập 2: Đặt dấu hai chấm và dấu ngoặc kép vào chỗ thích hợp (có điều chỉnh chữ viết hoa trong trường hợp cần thiết) trong đoạn trích và giải thích lí do.
a) Biển vừa treo lên, có người qua đường xem, cười bảo
- Nhà này xưa quen bán cá ươn hay sao mà bây giờ phải đề biển là cá tươi ?
Nhà hàng nghe nói, bỏ ngay chữ tươi đi.
(Theo Treo biển)
DẤU NGOẶC KÉP
Tiết 52
LUYỆN TẬP:
17
Bài tập 2:
=> Đặt dấu hai chấm sau “cười bảo” (đánh dấu (báo trước) lời đối thoại), dấu ngoặc kép ở “cá tươi” và “tươi” (đánh dấu từ ngữ được dẫn lại).
DẤU NGOẶC KÉP
Tiết 52
LUYỆN TẬP:
a) Biển vừa treo lên, có người qua đường xem, cười bảo
- Nhà này xưa quen bán cá ươn hay sao mà bây giờ phải đề biển là cá tươi ?
Nhà hàng nghe nói, bỏ ngay chữ tươi đi.
(Theo Treo biển)
18
:
“cá tươi”
“tươi”
Bài tập 2: Đặt dấu hai chấm và dấu ngoặc kép vào chỗ thích hợp (có điều chỉnh chữ viết hoa trong trường hợp cần thiết) trong đoạn trích và giải thích lí do.
b) Nó nhập tâm lời dạy của chú Tiến Lê cháu hãy vẽ cái gì thân thuộc nhất với cháu.
(Tạ Duy Anh, Bức tranh của em gái tôi)
DẤU NGOẶC KÉP
Tiết 52
LUYỆN TẬP:
19
Bài tập 2:
b) Nó nhập tâm lời dạy của chú Tiến Lê cháu hãy vẽ cái gì thân thuộc nhất với cháu.

(Tạ Duy Anh, Bức tranh của em gái tôi)
=> Đặt dấu hai chấm sau “chú Tiến Lê” (đánh dấu (báo trước) lời dẫn trực tiếp), đặt dấu ngoặc kép cho phần còn lại: “Cháu hãy vẽ cái gì thân thuộc nhất với cháu.” (đánh dấu câu nói đựơc dẫn trực tiếp).
- Lưu ý viết hoa từ “Cháu” vì mở đầu một câu.
DẤU NGOẶC KÉP
Tiết 52
LUYỆN TẬP:
20
:
“
”
C
Bài tập 4: Viết một đoạn văn thuyết minh ngắn có dùng dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm và dấu ngoặc kép. Giải thích công dụng của các loại dấu câu này trong đoạn văn đó.
DẤU NGOẶC KÉP
Tiết 52
(Về nhà làm vào vở bài tập)
LUYỆN TẬP:
21
DẤU NGOẶC KÉP
Tiết 52

Bài tập 5: Tìm những trường hợp có sử dụng dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm, dấu ngoặc kép trong một bài học ở SGK Ngữ văn 8 tập 1 và giải thích công dụng của chúng.
LUYỆN TẬP:
22
DẤU NGOẶC KÉP
Tiết 52
LUYỆN TẬP:
Bài tập 5:
*Ví dụ: Văn bản: “Ôn dịch thuốc lá” (SGK/118)
+ Ngày trước, Trần Hưng Đạo căn dặn nhà vua: “Nếu giặc đánh như vũ bão thì không đáng sợ, đáng sợ là giặc gặm nhấm như tằm ăn dâu”.
Dấu ngoặc kép đánh dấu lời dẫn trực tiếp.
+ Có người bảo: Tôi hút, tôi bị bệnh, mặc tôi !
Dấu hai chấm đánh dấu lời giải thích (gián tiếp).
+ Người ta cấm hút thuốc…(ở Bỉ, từ năm 1987, vi phạm lần thứ nhất phạt 40 đô la, tái phạm phạt 500 đô la).
Dấu ngoặc đơn (dẫn chứng) đánh dấu phần giải thích.
23
Dấu ngoặc kép có công dụng là:
A. Đánh dấu từ ngữ, câu, đoạn dẫn trực tiếp.
B. Đánh dấu từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt hay có hàm ý mỉa mai.
C. Đánh dấu tên tác phẩm, tờ báo, tập san, … được dẫn.
D. Cả 3 ý trên.

BÀI TẬP CỦNG CỐ
24
SƠ ĐỒ TƯ DUY
HU?NG D?N T? H?C:

* H?c thu?c ghi nh?.
* Ho�n th�nh b�i t?p.
* So?n b�i "Luy?n núi: thuy?t minh v? m?t th? d? dựng".
DẤU NGOẶC KÉP
Tiết 52
26
Hẹn gặp lại
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN!
Quý thầy cô và các em!!!
27