Bài 14. Dấu ngoặc kép

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG QUÝ THẦY, CÔ VỀ DỰ GIỜ
Người thực hiện : Nguyễn Thị Phượng
Đơn vị : Trường THCS Nguyễn Bỉnh Khiêm
PHÒNG GIÁO DỤC HUYỆN ĐĂKR LẤP
KIỂM TRA BÀI CŨ
2.Giải thích công dụng của dấu hai chấm trong ví dụ sau :
Rồi một ngày mưa rào .Mưa giăng giăng bốn phía . Có quãng nắng xuyên xuống biển , óng ánh đủ màu : xanh lá mạ , tím phớt, hồng , xanh biếc ,…
( Vũ Tú Nam , Biển đẹp )
1.Em hãy cho biết công dụng của dấu ngoặc đơn ?
1.Dấu ngoặc đơn dùng để đánh dấu phần chú thích ( giải thích , thuyết minh , bổ sung thêm ).
2. Dấu hai chấm có tác dụng đánh dấu báo trước phần thuyết minh cho phần trước đó ( óng ánh đủ màu ).
TIẾNG VIỆT - Tiết : 53
dấu ngoặc kép

TIẾNG VIỆT - Tiết : 53
dấu ngoặc kép

I.CÔNG DỤNG
1. VD (sgk)
a.Thánh Găng –đi có một phương châm: “Chinh phục được mọi người ai cũng cho là khó , nhưng tạo được tình thương , lòng nhân đạo , sự thông cảm giữa con người lại càng khó hơn ”.
b. Nhìn từ xa cầu Long Biên như một dải lụa uốn lượn vắt ngang sông Hồng ,nhưng thực ra “dải lụa”ấy nặng tới 17 nghìn tấn .
d. Hàng loạt vở kịch như “Tay người đàn bà”, “Giác ngộ”, “Bên kia sông Đuống”,…ra đời.
c.Tre với người như thế đã mấy nghìn năm. Một thế kỉ “văn minh”, “khai hóa” của thực dân cũng không làm ra được một tấc sắt . Tre vẫn phải còn vất vả mãi với người
Tìm công dụng của dấu ngoặc kép trong các ví dụ sau
THẢO LUẬN NHÓM
b. Nhìn từ xa cầu Long Biên như một dải lụa uốn lượn vắt ngang sông Hồng ,nhưng thực ra “dải lụa”ấy nặng tới 17 nghìn tấn .
a.Thánh Găng –đi có một phương châm: “Chinh phục được mọi người ai cũng cho là khó , nhưng tạo được tình thương , lòng nhân đạo , sự thông cảm giữa con người lại càng khó hơn ”.
d. Hàng loạt vở kịch như “Tay người đàn bà”, “Giác ngộ”, “Bên kia sông Đuống”,…ra đời.
c. Tre với người như thế đã mấy nghìn năm. Một thế kỉ “văn minh”, “khai hóa” của thực dân cũng không làm ra được một tấc sắt .Tre vẫn phải còn vất vả mãi với người .
Tìm công dụng của dấu ngoặc kép trong các ví dụ sau
THẢO LUẬN NHÓM
Mahatma Gandhi

TIẾNG VIỆT - Tiết : 53
dấu ngoặc kép

I.CÔNG DỤNG
1. VD (sgk)
2. Nhận xét :

TIẾNG VIỆT - Tiết : 53
dấu ngoặc kép

I. CÔNG DỤNG
1.VD (sgk)
2. Nhận xét
Dấu ngoặc kép dùng để đánh dấu :
Câu , lời, đoạn văn được dẫn trực tiếp
Từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt hoặc có hàm ý mỉa mai.
Tên tác phẩm , tờ báo , tập san…
b. Đánh dấu từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt
d. Đánh dấu tên các tác phẩm
a. Đánh dấu dẫn trực tiếp câu nói của thánh Găng –đi
c.Đánh dấu từ ngữ được hiểu với hàm ý mỉa mai , châm biếm


TIẾNG VIỆT - Tiết : 53
dấu ngoặc kép

I.CÔNG DỤNG
1. VD (sgk)
2. Nhận xét :

Dấu ngoặc kép dùng để :
Đánh dấu dẫn trực tiếp câu nói
của thánh Găng –đi .
b. Đánh dấu từ ngữ được hiểu theo
nghĩa đặc biệt
c. Đánh dấu từ ngữ được hiểu với
hàm ý mỉa mai , châm biếm
d. Đánh dấu tên các tác phẩm
3.Ghi nhớ :



GHI NHỚ
Dấu ngoặc kép dùng để:
Đánh dấu từ ngữ, câu, đoạn dẫn trực tiếp .
Đánh dấu từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt hay có hàm ý mỉa mai .
- Đánh dấu tên tác phẩm, tờ báo, tập san,… được dẫn .
Tôi cất tiếng gọi Dế Choắt . Nghe tiếng thưa, tôi hỏi : “chú mình có muốn cùng tớ đùa vui không ?”
Tôi cất tiếng gọi Dế Choắt . Nghe tiếng thưa, tôi hỏi nó có muốn cùng tôi đùa vui không.
So sánh hai ví dụ sau và cho biết tại sao cùng dẫn lại một nội dung mà Vd 1 dùng dấu ngoặc kép , Vd2 thì không ? Hai VD đó có VD nào sai hay không ?

TIẾNG VIỆT - Tiết : 53
dấu ngoặc kép

I.CÔNG DỤNG
1. VD (sgk)
VD .
+ Nó cứ làm in như nó trách tôi ,nó kêu ư ử, nhìn tôi như muốn bảo tôi rằng : “ A! lão già tệ lắm !Tôi ăn ở với lão như thế mà lão xử với tôi như thế này à ?”

+ Hai tiếng “em bé ”mà cô tôi ngân dài ra thật ngọt , thật rõ quả nhiên đã xoắn chặt lấy tâm can tôi như ý cô tôi muốn.

+Thánh Găng –đi có một phương châm: “Chinh phục được mọi người ai cũng cho là khó , nhưng tạo được tình thương , lòng nhân đạo , sự thông cảm giữa con người lại càng khó hơn ”.
So sánh lời dẫn ở các ví dụ sau , thử tìm xem chúng khác nhau ở điểm nào ?
Dẫn
trực tiếp
Đoạn
Câu
Từ ngữ
2. Nhận xét
3. Ghi nhớ
Tìm một vài ví dụ có sử dụng dấu ngoặc kép trong những văn bản các em đã học ?
1.-Ngày trước Trần Hưng Đạo căn dặn nhà vua:
“Nếu giặc đánh như vũ bão thì không đáng sợ , đáng sợ là giặc gặm nhấm như tằm ăn dâu”
2. Quả đồi có hai cây phong ấy , không biết vì sao làng tôi gọi là “Trường Đuy-sen”.
3. Một tiếng đồng hồ sau cô nói : “ Chị Xiu thân yêu ơi,một ngày nào đó em hi vọng sẽ được vẽ vịnh Na-plơ”.
BÀI TẬP NHANH
Dấu ngoặc kép trong các VD sau dùng để làm gì ?
Nguyễn Du đã thuật lại cảnh Hồ Tôn Hiến nghe đàn :
Nghe càng đắm , ngắm càng say,
Lạ cho mặt sắt cũng ngây vì tình .
Cái thứ “mặt sắt”mà “ngây vì tình” ấy quả không lấy gì làm đẹp.


b. Đọc bản tuyên ngôn độc lập đến nửa chừng, chủ tịch Hồ Chí Minh dừng lại và bỗng dưng hỏi: “Tôi nói đồng bào nghe rõ không” ?


Đánh dấu những từ ngữ được trích dẫn trực tiếp từ câu thơ của Nguyễn Du
Đánh dấu câu nói của Bác được trích dẫn trực tiếp

TIẾNG VIỆT - Tiết : 53
dấu ngoặc kép

I.CÔNG DỤNG
1.VD (sgk)
2.Nhận xét
Dấu ngoặc kép dùng để đánh dấu:
a.Câu nói ( từ ngữ, đoạn) được dẫn trực tiếp .
b.Từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt.
c. Từ ngữ được hiểu với hàm ý mỉa mai , châm biếm .
d.Tên tác phẩm , tờ báo , tạp san được dẫn .
3.Ghi nhớ ( Sgk)
II. LUYỆN TẬP

CON SỐ MAY MẮN

Có 10 số , trong đó có 1 số có hộp quà , 2 số may mắn và 7 số có các câu hỏi bài tập
Mỗi tổ sau khi chọn câu hỏi được thảo luận 30 giây và trả lời .Các tổ đều trả lời vào bảng của mình rồi giơ lên ,
- Nếu trả lời đúng .(tổ chọn câu hỏi được 10 điểm – các tổ còn lại được 5 điểm ) nếu trả lời sai được 0 điểm , nếu trúng ô may mắn thì tổ chọn không cần trả lời cũng được 10 điểm - Kết quả tổ nào nhiều điểm nhất sẽ chiến thắng và được cộng điểm vào điểm miệng .

Ô CHỮ MAY MẮN
8
10
7
4
6
1
9
3
5
2
CÂU HỎI
Giải thích công dụng của dấu ngoặc kép trong đoạn trích sau:
Kết cục, anh chàng “ hầu cận ông lý” yếu hơn chị chàng con mọn, hắn bị chị này túm tóc lẳng cho một cái, ngã nhào ra thềm.
(Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
Đánh dấu từ ngữ có hàm ý mỉa mai (một anh chàng được coi là hầu cận ông lí mà lại bị một chị chàng con mọn quật ngã).

Trở về
QUÀ TẶNG
Chúc mừng bạn . Bạn đã nhận được một món quà . Món quà sẽ trao cuối tiết học .
CÂU HỎI NHANH
? Giải thích công dụng của dấu ngoặc kép trong ví dụ sau :
c. “Những ngày thơ ấu” ( Nguyên Hồng )chủ yếu là những kỉ niệm đau buồn ,tuỉ cực của một đứa trẻ sinh ra trong một gia đình bất hòa .
(Nguyên Hồng , Những ngày thơ ấu )

 Đánh dấu tên tác phẩm của nhà văn Nguyên Hồng
Quan sát tranh đặt câu có sử dụng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép

Chúc mừng bạn ! Bạn đã đem về cho đội của mình 10 điểm
CÂU HỎI
2. Đặt dấu hai chấm và dấu ngoặc kép vào chỗ thích hợp :
Biển vừa treo lên , có người qua đường xem, cười bảo
Nhà này xưa quen bán cá ươn hay sao mà bây giờ phải đề biển là cá tươi ?
Nhà hàng nghe nói bỏ ngay chữ tươi đi .
(theo Treo biển )
:
“Cá tươi” ?
“tươi” đi .
CÂU HỎI
3. Vì sao hai câu sau đây có ý nghĩa giống nhau mà dùng những dấu câu khác nhau ?
a. Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: “ Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành.”.


b. Chủ tịch Hồ Chí Minh nói Người chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành.
Dùng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép vì đây là lời dẫn trực tiếp ( dẫn nguyên văn câu nói của Bác
Không dùng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép vì câu nói không được dẫn nguyên văn ( dẫn gián tiếp )

Chúc mừng bạn ! Bạn đã đem về cho đội của mình 10 điểm

Quan sát tranh đặt câu có sử dụng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép

CÂU HỎI
2. Hãy đặt dấu hai chấm và dấu ngoặc kép vào những vị trí thích hợp .
c. Lão Hạc ơi ! Lão hãy yên lòng mà nhắm mắt! Lão đừng lo lắng gì cho cái vườn của lão . Tôi sẽ giữ gìn cho lão và bảo hắn đây là cái vườn mà ông cụ thân sinh ra anh đã cố để lại cho anh trọn vẹn ;cụ thà chết chứ không bán đi một sào …
( theo Nam Cao, Lão Hạc)
c. Lão Hạc ơi ! Lão hãy yên lòng mà nhắm mắt! Lão đừng lo lắng gì cho cái vườn của lão . Tôi sẽ giữ gìn cho lão và bảo hắn : “ Đây là cái vườn mà ông cụ thân sinh ra anh đã cố để lại cho anh trọn vẹn ;cụ thà chết chứ không bán đi một sào” …
( theo Nam Cao, Lão Hạc)






CỦNG CỐ
Đánh dấu câu, từ ngữ, đoạn dẫn trực tiếp
CÔNG DỤNG CỦA DẤU NGOẶC KÉP
Đánh dấu từ ngữ được hiểu với nghĩa đặc biệt hoặc mỉa mai , châm biếm
Đánh dấu từ ngữ tên tác phẩm ,tờ báo …

DẶN DÒ

Về nhà:
- Học bài ; Làm các bài tập còn lại.
- Mỗi em tự hoàn chỉnh một đoạn văn có dấu ngoặc kép, ngoặc đơn, hai chấm.
- Soạn “ Luyện nói : thuyết minh về một thứ đồ dùng ”- chuẩn bị theo các đề trong sgk.
Cảm ơn quý thầy cô và các em !
Kính chào tạm biệt !

CHUYỆN VUI VỀ CÁC DẤU CÂU

Có một người chẳng may đánh mất dấu phẩy. Anh ta trở nên sợ những câu phức tạp và chỉ tìm những câu đơn giản. Đằng sau những câu đơn giản là những ý nghĩ đơn giản.
Sau đó, không may, anh ta lại làm mất dấu chấm than. Anh bắt đầu nói khe khẽ, đều đều, không ngữ điệu. Anh không cảm thán, không xuýt xoa. Không gì có thể làm anh ta sung sướng, mừng rỡ hay phẫn nộ nữa cả. Đằng sau đó là sự thờ ơ đối với mọi chuyện.
Kế đó, anh ta đánh mất dấu chấm hỏi và chẳng bao giờ hỏi ai điều gì nữa. Mọi sự kiện xảy ra ở đâu, dù trong vũ trụ hay trên mặt đất hay ngay trong nhà mình mà anh ta không biết, anh ta đánh mất khả năng học hỏi. Đằng sau đó là sự thiếu quan tâm với mọi điều.
Một vài tháng sau, anh ta đánh mất dấu hai chấm. Từ đó anh ta không liệt kê được, không còn giải thích được hành vi của mình nữa. Anh ta đổ lỗi cho tất cả, trừ chính mình.
Cứ mất dần các dấu, cuối cùng anh ta chỉ còn lại dấu ngoặc kép mà thôi. Anh ta không phát biểu được một ý kiến nào của riêng mình nữa, lúc nào cũng chỉ trích dẫn lời của người khác. Thế là anh ta hoàn toàn quên mất cách tư duy.
Cứ như vậy, anh ta đi đến dấu chấm hết.......