Bài 14. Bạch cầu- Miễn dịch

Baøi 14:
BẠCH CẦU
MIỄN DỊCH

BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ
MÔN SINH HỌC LỚP 8
Giáo viên thực hiện: Nguy?n Dình Hung
Tru?ng THCS Nguy?n Vi?t Xu�n
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: M«i tr­êng trong c¬ thÓ gåm nh÷ng thµnh phÇn nµo ? chóng cã quan hÖ víi nhau nh­ thÕ nµo ?
- M«i tr­êng trong c¬ thÓ gåm: M¸u, n­íc m« vµ b¹ch huyÕt
- Chóng quan hÖ víi nhau theo s¬ ®å :

Máu
Nước mô
Bạch huyết
Mao mạch máu
(huyết tương, bạch
cầu và tiểu cầu)
Mao mạch bạch huyết
Tế bào
O2 và các chất dinh dưỡng
CO2 và các chất thải
O2 và các chất dinh dưỡng
O2 và các chất dinh dưỡng
O2 và các chất dinh dưỡng
D2
o2
Câu 2: Trình bày mối quan hệ giữa máu, nứớc mô và bạch huyết?
Chất thải
CO2
co2
chất thải
co2
D2
o2
D2
o2
Nước mô
- Môi trường trong cơ thể gồm: máu, nước mô, bạch huyết.
Máu
Nước mô
Bạch huyết
- Một số thành phần của máu thẩm thấu qua thành mạch máu tạo ra nước mô.
- Nước mô thẩm thấu qua thành mạch bạch huyết tạo ra bạch huyết.
- Bạch huyết lưu chuyển trong mạch bạch huyết rồi lại đổ về tĩnh mạch máu và hoà vào máu.
TIẾT 14 – BÀI 14:
BẠCH CẦU - MIỄN DỊCH
BẠCH CẦU
BẠCH CẦU - MIỄN DỊCH
? Trong 1mm3 máu có 5000- 8000 bạch cầu.
- Cấu tạo: T? b�o ch?t, nhân, chân giả (di chuyển...).
- Bạch cầu sinh ra từ tuỷ- xương, tỳ, bạch huyết. Sống 2 -> 4 ngày.
- Vai trò: Thực bào (ăn vi khuẩn) tiêu diệt t? b�o già, yếu (h?ng c?u già).
I/- CÁC HOẠT ĐỘNG CHỦ YẾU CỦA BẠCH CẦU.
+ Kháng nguyên là
phân tử ngoại lai -> có khả năng kích thích cơ thể tiết kháng thể.
+ Kháng thể là những phân tử Prôtêin do cơ thể tiết ra chống lại kháng nguyên.
Đọc thông tin mục 1 SGK
Quan sát hình 14.1. Trả lời câu hỏi:
- Kháng nguyên là gì? Kháng thể là gì?
BẠCH CẦU - MIỄN DỊCH
I/- CÁC HOẠT ĐỘNG CHỦ YẾU CỦA BẠCH CẦU.
Nghiên cứu thông tin
và hình vẽ -> tiếp tục trả
lời các câu hỏi sau:
BẠCH CẦU - MIỄN DỊCH
Trả lời:
- Khi các VSV xâm nhập vào
một bộ phận nào đó của cơ thể, hoạt động đầu tiên của bach cầu để bảo vệ cơ thể là sự thực bào.
- Thực bào là quá trình bạch cầu hình thành chân giả bắt và nuốt vi khuẩn rồi tiêu hoá. Tham gia vào quá trình thực bào là b?ch cầu trung tính và b?ch cầu mônô (đại thực bào).
- Khi vi khuẩn, vi rút xâm nhập vào cơ thể sẽ gặp những hoạt động nào của bạch cầu?
- Sự thực bào là gì? những
loại bạch cầu nào thường
tham gia thực bào?
BẠCH CẦU - MIỄN DỊCH
Quan sát hình 14.2 -> cho biết sự tương tác giữa
kháng nguyên và kháng thể theo cơ chế nào?
Trả lời
Tương tác giữa
kháng nguyên và kháng thể theo cơ chế chìa khóa và ổ khóa, nghĩa là kháng nguyên nào thì kháng thể ấy.
BẠCH CẦU - MIỄN DỊCH
? Các vi rút, vi khuẩn thoát khỏi sự thực bào sẽ gặp hoạt động bảo vệ của tế bào lim phô B. Các vi khuẩn, vi rút thoát khỏi hoạt động bảo vệ của tế bào limphô B và gây nhiễm cho các tế bào cơ thể, sẽ gặp hoạt động bảo vệ của tế bào lim phô T.
Các em quan sát hình 14-3 và 14-4 và cho biết tế bào limphô B và tế bào limphô T đã chống lại các kháng nguyên bằng cách nào?
Trả lời:
- Tế bào B đã chống lại các kháng nguyên bằng cách tiết ra các kháng thể, rồi các kháng thể làm mất hoạt tính của kháng nguyên.
- Tế bào lim phôT đã phá hủy các tế bào cơ thể bị nhiễm vi khuẩn, vi rút bằng cách nhận diện và tiếp xúc với chúng nhờ cơ chế chìa khóa và ổ khóa giữa kháng thể và kháng nguyên, tiết ra các prôtêin đặc hiệu làm tan màng tế bào bị nhiễm -> tế bào nhiễm bị phá hủy .
BẠCH CẦU - MIỄN DỊCH
VËy qua phÇn võa t×m hiÓu em h·y cho biÕt b¹ch cÇu tham gia b¶o vÖ c¬ thÓ b»ng c¸ch nµo?
Bạch cầu tham gia bảo vệ cơ thể bằng cách :
- Thực bào: Bạch cầu hình thành chân giả bắt và nuốt vi khuẩn rồi tiêu hoá.
+ Lim phô B : Tiết kháng thể vô hiệu hoá vi khuẩn.
+ Lim phô T: Phá huỷ tế bào đã bị nhiễm bằng cách nhận diện và tiếp xúc với chúng.
BẠCH CẦU - MIỄN DỊCH
II/- MIỄN DỊCH.
Các em đọc thông tin phần II SGK, thảo luận nhóm, trả lời câu hỏi:
- Miễn dịch là gì?
- Miễn dịch là khả năng cơ thể không bị mắc một bệnh truyền nhiễm nào đó. Miễn dịch bao gồm miễn dịch tự nhiên và miễn dịch nhân tạo.
- Thế nào là miễn tự nhiên, miễn dịch tự nhiên gồm những loại miễn dịch nào?
- Miễn dịch tự nhiên là cơ thể không mắc một số bệnh nào đó. Bao gồm miễn dịch bẩm sinh và miễn dịch tập nhiễm.
- Thế nào là miễn dịch nhân tạo?
- Miễn dịch nhân tạo là cơ thể không mắc một bệnh nào đó do chủ động tiêm vắc xin.

Kết luận:

- Miễn dịch là khả năng cơ thể không bị mắc một bệnh truyền nhiễm nào đó. Miễn dịch bao gồm miễn dịch tự nhiên và miễn dịch nhân tạo.
- Miễn dịch tự nhiên là cơ thể không mắc một số bệnh nào đó. Bao gồm miễn dịch bẩm sinh và miễn dịch tập nhiễm.
- Miễn dịch nhân tạo là cơ thể không mắc một bệnh nào đó do chủ động tiêm vắc xin.
Mầm bệnh bị thực bào
Đại thực bào
Xuất hiện kháng nguyên bề mặt
Kích thích tế bào T
Tế bào T giúp kích thích
Tế bào T độc
Tấn công tế bào gây bệnh
Tế bào gây bệnh
Tế bào T độc
Kháng nguyên lạ
Tổn thương
Tế bào gây bệnh bị tiêu diệt
Phản ứng miễn dịch
Tại sao tiêm vắc xin thì cơ thể không mắc một số bệnh?
BẠCH CẦU - MIỄN DỊCH
II/- MIỄN DỊCH.

*Cơ sở khoa học của tiêm vắc xin là:
- Đưa các vi khuẩn, virút đã được làm yếu vào cơ thể để hình thành phản ứng miễn dịch, giúp cơ thể phản ứng kịp thời khi vi sinh vật đó xâm nhập, để bảo vệ cơ thể.
- Yêu cầu các bậc cha mẹ cho con đi tiêm phòng, và đảm bảo số lần tiêm nhắc lại.
- Người lớn trước khi tiêm phòng cần xét nghiệm mầm bệnh, nếu đã có bệnh thì không tiêm phòng được.
BẠCH CẦU - MIỄN DỊCH

Ở địa phương em thường tiêm chủng những loại vắcxin nào cho trẻ em ?

II/- MIỄN DỊCH.
Áp dụng cho trẻ em từ 0-9 tháng tuổi, được tiêm vắc xin miễn phí các bệnh: viêm gan B, lao, ho gà, uốn ván, bại liệt, sởi. Mục tiêu sẽ thanh toán được các bệnh truyền nhiễm đó trong tương lai.
KIỂM TRA-ĐÁNH GIÁ
Bài tập: Hãy khoanh tròn vào câu trả lời đúng:
1. Hãy chọn 2 loại bạch cầu tham gia vào quá trình thực bào?
A. Bạch cầu trung tính và bạch cầu ưa axit.
B. Bạch cầu ưa axit và bạch cầu ưa kiềm.
C. Bạch cầu trung tính và bạch cầu mônô.
D. Bạch cầu đơn nhân và bạch cầu trung tính
2. Hoạt động nào là hoạt động của Limphô B?
A. Tiết kháng thể vô hiệu hoá kháng nguyên.
B. Thực bào bảo vệ cơ thể.
C. Tự tiết chất bảo vệ cơ thể.
3. Tế bào limphô T phá huỷ tế bào cơ thể bị nhiễm bằng cách nào?
A. Tiết men phá hủy màng.
B. Dùng phân tử Prôtêin đặc hiệu.
C. Dùng chân giả tiêu diệt.
Hãy tìm cụm từ thích hợp điền vào hàng ngang và từ đó tìm ra từ hàng dọc?
05
04
03
02
01
00
EM CÓ BIẾT
HỘI CHỨNG SUY GIẢM MIỄN DỊCH

Vi rút HIV là nguyên nhân gây ra bệnh AIDS. Chúng gây nhiễm trên chính Bạch cầu lim phô T gây rối loạn chức năng của tế bào này và dẫn tới hội chứng suy giảm miễn dịch (cơ thể mất khả năng chống lại các vi rút, vi khuẩn và chết bởi các bệnh do vi rút, vi khuẩn khác gây ra như: lao, sởi, viêm nhiễm.
DẶN DÒ
- Häc bµi tr¶ lêi c©u hái SGK.
- §äc môc “Em cã biÕt”.
- T×m hiÓu vÒ cho m¸u vµ truyÒn m¸u.
Kính chúc các thầy cô mạnh khoẻ, công tác tốt. Chúc các em học giỏi,chăm ngoan
Xin chân thành cảm ơn