Bài 14. Bạch cầu- Miễn dịch

* Trường THCS Thanh Trường *
Nguyễn Mạnh Hùng.
TP Điện Biên Phủ
Sinh học 8
Kiểm tra bài cũ
+ Hãy cho biết thành phần của máu, chức năng của huyết tương và bạch cầu?
+ Môi trường trong có vai trò gì?
Trả lời
- M¸u gåm 2 thµnh phÇn: HuyÕt t­¬ng chiÕm (55%) vµ tÕ bµo m¸u( 45%) gåm: Hång cÇu, tiÓu cÇu, b¹ch cÇu/
+ HuyÕt t­¬ng cã 90% n­íc, 10% c¸c chÊt dinh d­ìng, hoãc m«n, kh¸ng thÓ, chÊt th¶i, muèi kho¸ng-> tham gia vËn chuyÓn c¸c chÊt trong c¬ thÓ
+ Hång cÇu cã Hb cã kh¶ n¨ng kÕt hîp víi O2 vµ CO2 ®Ó vËn chuyÓn tõ phæi vÒ tim tíi c¸c tÕ bµo vµ tõ tÕ bµo vÒ phæi
- M«i tr­êng trong c¬ thÓ gåm: M¸u, n­íc m« vµ b¹ch huyÕt -> gióp tÕ bµo trao ®æi chÊt víi m«i tr­êng ngoµi
Bài 14: bạch cầu miễn - dịch
? Trong 1mm3 máu có 5000- 8000 bạch cầu.
- Cấu tạo: TBC, Nhân, chân giả (di chuyển...)
Bạch cầu sinh ra từ tuỷ- xương, tỳ, bạch huyết. Sống 2 -> 4 ngày.
- Vai trò: Thực bào ( ăn vi khuẩn) tiêu diệt TB già, yếu (HC già)
Bài 14: bạch cầu miễn - dịch
I. Các hoạt động chủ yếu của bạch cầu
Đọc thông tin mục 1 SGK
Quan sát hình 14.1. Trả lời câu hỏi:
Kháng nguyên là gì? kháng thể là gì?
? + Kháng nguyên là phân tử ngoại lai -> có khả năng kích thích cơ thể tiết kháng thể.
+ Kháng thể là những phân tử Prôtêin do cơ thể tiết ra chống lại kháng nguyên.
Kết luận
Bài 14: bạch cầu miễn - dịch
Nghiên cứu thông tin và hình vẽ -> tiếp tục trả lời các câu hỏi sau:
- Khi vi khuẩn, vi rút xâm nhập vào cơ thể sẽ gặp những hoạt động nào của bạch cầu?
- Sự thực bào là gì? những loại bạch cầu nào thường tham gia thực bào?
Trả lời:
? - Khi các VSV xâm nhập vào một bộ phận nào đó của cơ thể, hoạt động đầu tiên của bach cầu để bảo vệ cơ thể là sự thực bào.
- Thực bào là quá trình bạch cầu hình thành chân giả bắt và nuốt vi khuẩn rồi tiêu hoá. Tham gia vào quá trình thực bào là bach cầu trung tính và bach cầu mônô (đại thực bào).
Quan sát hình 14.2 -> cho biết sự tương tác giữa kháng nguyên và
kháng thể theo cơ chế nào?
Bài 14: bạch cầu miễn - dịch
Trả lời
Tương tác giữa kháng nguyên và kháng thể theo cơ chế chìa khóa và ổ khóa, nghĩa là kháng nguyên nào thì kháng thể ấy.
? Các vi rút, vi khuẩn thoát khỏi sự thực bào sẽ gặp hoạt động bảo vệ của tế bào limphô B. Các vi khuẩn, vi rút thoát khỏi hoạt động bảo vệ của tế bào limphô B và gây nhiễm cho các tế bào cơ thể, sẽ gặp hoạt động bảo vệ của tế bào lim phô T
Bài 14: bạch cầu miễn - dịch
Các em quan sát hình 14-3 và 14-4 và cho biết tế bào limphô B và tế bào limphô T đã chống lại các kháng nguyên bằng cách nào?
Trả lời
Tế bào B đã chống lại các kháng nguyên bằng cách tiết ra các kháng thể, rồi các kháng thể làm mất hoạt tính của kháng nguyên.
- Tế bào lịmphôT đã phá hủy các tế bào cơ thể bị nhiễm vi khuẩn, vi rút bằng cách nhận diện và tiếp xúc với chúng nhờ cơ chế chìa khóa và ổ khóa giữa kháng thể và kháng nguyên, tiết ra các prôtêin đặc hiệu làm tan màng tế bào bị nhiễm -> tế bào nhiễm bị phá hủy .
Bài 14: bạch cầu miễn - dịch
VËy qua phÇn võa t×m hiÓu em h·y cho biÕt b¹ch cÇu tham gia b¶o vÖ c¬ thÓ b»ng c¸ch nµo?
Bạch cầu tham gia bảo vệ cơ thể bằng cách :
Thực bào: Bạch cầu hình thành chân giả bắt và nuốt vi khuẩn rồi tiêu hoá.
+ Lim phôB : Tiết kháng thể vô hiệu hoá vi khuẩn.
+ Lim phô T: Phá huỷ tế bào đã bị nhiễm bằng cách nhận diện và tiếp xúc với chúng.
Các em đọc thông tin phần II SGK, thảo luận nhóm, trả lời câu hỏi:
- Miễn dịch là gì?
- Thế nào là miễn tự nhiên, miễn dịch tự nhiên gồm những loại miễn dịch nào?
- Thế nào là miễn dịch nhân tạo?
Kết luận:
?- Miễn dịch là khả năng cơ thể không bị mắc một bệnh truyền nhiễm nào đó. Miễn dịch bao gồm miễn dịch tự nhiên và miễn dịch nhân tạo

- Miễn dịch tự nhiên là cơ thể không mắc một số bệnh nào đó. Bao gồm miễn dịch bẩm sinh và miễn dịch tập nhiễm.
- Miễn dịch nhân tạo là cơ thể không mắc một bệnh nào đó do chủ động tiêm vắc xin.

Bài 14: bạch cầu miễn - dịch
II. Miễn Dịch
Bài 14: bạch cầu miễn - dịch
? Em hiểu gì về dịch SARS và dịch cúm do vi rút H5N1 và H1N1 gây ra trong thời gian vừa qua?
? Hiện nay trẻ em đã được tiêm phòng những bệnh nào? và kết quả như thế nào?
Em hãy trả lời câu hỏi sau:
Kết luận chung
Các bạch cầu tham gia bảo vệ cơ thể bằng các cơ chế: Thực bào, tạo kháng thể do vô hiệu hoá kháng nguyên, phá huỷ các tế bào đã bị nhễm bệnh.
- Miên dịch là khả năng cơ thể không bị mắc một bệnh nào đó. Miễn dịch có thể là tự nhiên hay nhân tạo
* Bài tập: Hãy khoanh tròn vào câu trả lời đúng
1. Hãy chọn 2 loại bạch cầu tham gia vào quá trình thực bào
A. Bạch cầu trung tính và bạch cầu ưa axit.
B. Bạch cầu ưa axit và bạch cầu ưa kiềm
C. bạch cầu trung tính và bạch cầu mônô.
D. Bạch cầu đơn nhân và bạch cầu trung tính
2. Hoạt động nào là hoạt động của Limphô B
A. Tiết kháng thể vô hiệu hoá kháng nguyên.
B. Thực bào bảo vệ cơ thể
C. Tự tiết chất bảo vệ cơ thể
3. Tế bào limphô T phá huỷ tế bào cơ thể bị nhiễm bằng cách nào
A. Tiết men phá hủy màng
B. Dùng phân tử Prôtêin đặc hiệu
C. Dùng chân giả tiêu diệt
*Dặn dò
- Học bài trả lời câu hỏi SGK.
- Đọc mục "em có biết"
- Tìm hiểu về cho máu và truyền máu.