Bài 13. Làng

TỔ NGỮ VĂN
I.Tìm hiểu chung:
1. Tác giả, tác phẩm:
a.Tác giả:
-Tên thật là Nguyễn Văn Tài, sinh năm 1920.
-Quê Bắc Ninh.
-Ông là nhà văn có sở trường viết về truyện ngắn.
-Là người am hiểu và gắn bó với nông thôn và người nông dân.
->Tạo nên thành công của tác giả trong truyện "Làng" và một số truyện ngắn khác.
Nhà văn Kim Lân (1920-2007)
b. Tác phẩm:
* Hoàn cảnh sáng tác:
-1948.
- Thời kỳ đầu kháng chiến chống Pháp.
- Đây là một tác phẩm xuất sắc.
2. Đọc và tóm tắt:
a. Đọc�:
b.Tóm tắt�:
Ông Hai là người rất yêu quý cái Làng chợ Dầu của mình. Thời cuộc thay đổi, ông vẫn luôn thiết tha gắn bó với làng quê mình. Cuộc kháng chiến nổ ra, vì hoàn cảnh gia đình, ông buộc phải theo vợ con tản cư lên phố chợ. Ông thường tỏ ra bực bội vì nhớ làng.
Nghe tin làng mình theo giặc Pháp, ông Hai vô cùng đau khổ, tủi nhục chỉ biết tâm sự với thằng con út. Đến lúc được tin nhà mình bị giặc đốt, cũng tức là làng không theo giặc ông hết sức vui sướng .
Chính niềm vui kì lạ đó thể hiện tinh thần yêu nước, lòng trung thành với cách mạng thật cảm động của ông Hai, một người nông dân Việt Nam thời kháng chiến chống Pháp.


3. Chú thích :
4. Bố cục :
3 phần
- Từ đầu .... nhúc nhích: Tâm trạng của ông Hai khi nghe tin cả làng Dầu làm Việt gian theo Pháp.

- Tiếp theo ..... đôi phần: Tâm trạng xấu hổ, đau khổ buồn bực của ông Hai trong ba bốn ngày sau đó.

- Còn lại: Tâm trạng sung sướng tự hào về làng quê của mình khi biết làng ông không theo giặc.
Truyện diễn tả chân thực, sinh động tình yêu làng quê ở ông Hai - một người nông dân rời làng đi tản cư trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp.
5. Đại ý :
II. Phân tích :
1/ Tình huống truyện:

�ng Hai nghe tin l�ng chỵ D�u cđa �ng theo T�y => t�nh hu�ng ��i ngh�ch víi t�nh c�m t� h�o m�nh liƯt vỊ l�ng chỵ D�u cđa �ng. Kh�c víi suy ngh� vỊ m�t l�ng qu� "Tinh th�n c�ch m�ng l�m" cđa �ng.

=> T�o ra m�t t�m l�, diƠn bi�n gay g�t trong nh�n v�t; t�o n�n t�nh c�ch, b�n ch�t nh�n v�t.
2/ DiƠn bi�n t�m l� cđa �ng Hai

a.Tr�íc khi nghe tin x�u vỊ L�ng.

- Nhí l�ng da di�t (ngh� ��n nh�ng ng�y l�m viƯc c�ng anh em ...... nhí l�ng qu�).
- �ng nghe ��ỵc nhiỊu tin hay-> nh�ng tin chi�n th�ng cđa qu�n ta.
-> Ru�t gan �ng mĩa l�n vui qu�.
-> R�t vui vỴ tho�i m�i ,n�o n�c.
=> BiĨu hiƯn cđa t�nh y�u L�ng,y�u n��íc tha thi�t m�nh liƯt cđa �ng Hai( niỊm t� h�o cđa nh�n d�n tr��íc th�nh qu� c�ch m�ng cđa l�ng qu�).
b. Khi nghe tin làng theo Tây.

* Tin đến với ông đột ngột, làm ông sững sờ, bàng hoàng "Cổ nghẹn đắng, .mặt tê rân rân......."
- Ông cúi gằm mặt xuống mà đi.
- Ông nằm vật ra giưường: "Nưước mắt lão cứ giàn ra. Chúng nó ........ đấy ư?"
=> Cảm xúc bị xúc phạm đau đớn, tê tái.

=> Có lẽ nếu ông Hai không yêu làng ,tự hào về làng đến mức tôn thờ thì ông không đau đớn đến thế.Ông đau bởi vì tình yêu làng của ông quá lớn.Tin làng theo giặc khiến thần tưượng trong ông sụp đổ .Tin ấy không chỉ chấn động thể xác mà còn xâm chiếm, ám ảnh day dứt cả tâm hồn ông.
Hàng loạt câu hỏi, câu cảm thán diễn tả tận cùng những cung bậc cảm xúc của ông Hai.
+ Nỗi nhục nhã ê chề.
+ Nỗi đau đớn tái tê.
+ Sự ngờ vực chưưa tin.
=> Nỗi ám ảnh nặng nề-> sự sợ hãi thường xuyên trong ông Hai cùng nỗi đau xót tủi hổ của ông.
- Nhà văn đã miêu tả rất cụ thể ,tinh tế ,sâu sắc những biến động dữ dội trong nội tâm nhân vật (Những điều ấy không thể quan sát được ... -> chứng tỏ Kim lân rất am hiểu thế giới nội tâm, đời sống tinh thần của người nông dân .)
Cuộc đấu tranh nội tâm ở ông Hai đã đưa ông đến một lựa chọn dứt khoát:
+ Về làng hay ở lại ?
+ Về làng hay bỏ kháng chiến ,bỏ Cụ Hồ
+"Làng thì yêu thật, nhưng làng theo Tây thì phải thù".

=>Tình yêu nước rộng lớn hơn, bao trùm lên tình cảm làng quê.
Tâm sự với con để giãi bày lòng mình:
+ Tình yêu sâu nặng với làng Chợ Dầu
+ Tấm lòng thuỷ chung với kháng chiến, với cách mạng mà biểu tượng là Cụ Hồ

=> Tình yêu sâu nặng, bền vững và thiêng liêng đối với làng và Tổ quốc.
c. Khi nghe tin xấu được cải chính:

- Vui sướng, háo hức
- Khoe " Tây đốt nhà tôi rồi�``�
=> Minh chứng cho làng ông trong sạch. Rất hạnh phúc khi làng mình là làng yêu nước.

=> Tình yêu làng quê gắn bó,thống nhất với lòng yêu nước và tinh thần kháng chiến
Tình huống truyện
Tình thế bế tắc
Thù làng
Xấu hổ,bẽ bàng
Yêu làng
Tự hào về làng
Về làng
Không về làng
Đau xót,tủi hổ
Tâm sự với con
Yêu làng
Yêu nước
Xung đột nội tâm
Yêu làng
Yêu nước
Tình yêu làng quê và lòng yêu nước, tinh thần kháng chiến của người nông dân phải rời làng đi tản cư được thể hiện chân thực sâu sắc và cảm động của nhân vật ông Hai.
a. Nội dung.
III. Tổng kết
-Truyện được xây dựng theo cốt truyện tâm lí.
Tác giả sáng tạo tình huống truyện có tính căng thẳng, thử thách.
-Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật.
-Ngôn ngữ sinh động, giàu tính khẩu ngữ.
-Cách trần thuật linh hoạt. Chi tiết hằng ngày được xen vào mạch tâm trạng.
b. Nghệ thuật
1. Vì sao nhan đề của truyện à " Làng" mà không phải là "Làng chợ Dầu" hay "Làng Dầu" ?
-Nhan đề Làng có sức khái quát, chứ không chỉ một làng quê cụ thể.
-Tình yêu làng yêu nước của người nông dân Việt Nam trong kháng chiến chống Pháp mà nhân vật ông Hai là một điển hình.
IV. Củng cố và luyện tập:
2. So sánh nhân vật ông Hai trong truyện ngắn "Làng" với hình ảnh bà mẹ Tà-ôi trong bài thơ " Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ" để thấy được phẩm chất của con người Việt Nam thời kháng chiến ?

-Kháng chiến chống Pháp
-Nông dân đồng bằng Bắc Bộ
-Kháng chiến chống Mỹ
-Phụ nữ dân tộc thiểu số
Yêu quê hương, đất nước
Trung thành với kháng chiến,với Cụ Hồ
Ông Hai
Bà mẹ Tà-ôi
V. DẶN DÒ
- Soạn bài "Chương trình địa phương (Phần Tiếng Việt).(Trả lời câu hỏi SGK trang 175- 176)"
(Trả lời câu hỏi SGK/ trang 91,92)