Bài 13. Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

Ng? van 9
Chào các em !
Ki?m ta b�i cu
Thế nào là nghị luận trong văn bản tự sự ?
Bài tập : Đọc đoạn văn kể lại buổi sinh hoạt lớp . Trong buổi sinh hoạt đó , em đã phát biểu ý kiến để chứng minh Nam là một người bạn rất tốt .
TiẾT 64 :
Đối thoại,độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
I/ Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự.
1. Ví dụ : Đoạn trích “Làng” của Kim Lân


Đọc đoạn trích sau :

Có người hỏi :
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà ? . . .
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế !
Ông Hai trả tiền nước , đứng đậy , chèm chẹp miệng , cười nhạt một tiếng ,vươn vai nói to :
- Hà , nắng gớm , về nào . . .
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác , rồi đi thẳng . Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo . Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú :
- Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó ! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương . Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát .
Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi . Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà .
Về đến nhà ông Hai nằm vật ra giường , mấy đứa trẻ thấy bố hôm nay có vẻ khác , len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau .
Nhìn lũ con, tủi thân , nước mắt ông lão cứ giàn ra . Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư ? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi ư ? Khốn nạn , bằng ấy tuổi đầu . . . Ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên :
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này .
( Kim Lân , Làng )
TiẾT 64 :
Đối thoại,độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
I/ Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự.
1. Ví dụ : Đoạn trích “Làng” của Kim Lân
2. Nhận xét :
? Nội dung của đoạn trích ?
Có người hỏi : - Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần cơ mà ?...
Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy…
?.Trong 3 câu đầu của đoạn trích,
ai nói với ai ?
a - Những người tản cư nói chuyện với nhau.

?. Tham gia câu chuyện, có ít nhất mấy người ? Dấu hiệu nào cho ta thấy đó là cuộctrò chuyện trao đổi qua lại ?
Cuộc trò chuyện có ít nhất 2 người
Vì có 2 lượt lời,thể hiện trong đoạn
văn có 2 gạch đầu dòng.
?. Từ cuộc trò chuyện của những người tản cư đó, gọi là đối thoại. Vậy em hiểu thế nào là đối thoại ?
=> gọi là đối thoại.
- Đối thoại là hinh thức đối đáp trò chuyện giữa 2 hoặc nhiều người.
- Có gạch đầu dòng.


Đối thoại
Đọc đoạn trích sau :

Có người hỏi :
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà ? . . .
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế !
Ông Hai trả tiền nước , đứng đậy , chèm chẹp miệng , cười nhạt một tiếng ,vươn vai nói to :
- Hà , nắng gớm , về nào . . .
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác , rồi đi thẳng . Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo . Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú :
- Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó ! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương . Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát .
Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi . Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà .
Về đến nhà ông Hai nằm vật ra giường , mấy đứa trẻ thấy bố hôm nay có vẻ khác , len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau .
Nhìn lũ con, tủi thân , nước mắt ông lão cứ giàn ra . Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư ? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi ư ? Khốn nạn , bằng ấy tuổi đầu . . . Ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên :
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này .
( Kim Lân , Làng )
Đối thoại,độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
I/ Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự.
1. Ví dụ : Đoạn trích “Làng” của Kim Lân
2.Nhận xét :
?. Câu : Hà,nắng gớm,về nào…ông Hai nói với ai ? Đây có phải là 1 câu đối thoại không ? Vì sao ? Trong đoạn trích còn có những câu nào kiểu này không ?
b - Hà, nắng gớm, về nào…-> Đây không phải là câu đối thoại. Vì ND không hướng tới 1 người tiếp chuyện cụ thể nào cả nào và không liên quan đến chủ đề ; không có người đáp lại -> ông Hai nói với chính mình 1 câu nói bâng quơ để thoát lui.=>
Đó là lời độc thoại.
?. Vậy em hiểu thế nào là độc thoại ?
Độc thoại là lời nói cuả 1 người nào đó nói với chính mình hoặc nói với 1 ai đó trong tưởng tượng .
Tiết 64 : Tập làm văn
? Tìm những câu tương tự như kiểu câu trên ?


Đọc đoạn trích sau :

Có người hỏi :
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà ? . . .
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế !
Ông Hai trả tiền nước , đứng đậy , chèm chẹp miệng , cười nhạt một tiếng ,vươn vai nói to :
- Hà , nắng gớm , về nào . . .
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác , rồi đi thẳng . Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo . Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú :
- Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó ! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương . Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát .
Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi . Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà .
Về đến nhà ông Hai nằm vật ra giường , mấy đứa trẻ thấy bố hôm nay có vẻ khác , len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau .
Nhìn lũ con, tủi thân , nước mắt ông lão cứ giàn ra . Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư ? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi ư ? Khốn nạn , bằng ấy tuổi đầu . . . Ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên :
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này .
( Kim Lân , Làng )
?.Vậy giữa đối thoại và độc thoại giống và khác nhau như thế nào ?
- Giống nhau : Đều có dấu gạch đầu dòng.
- Khác nhau :
Đọc đoạn trích sau :

Có người hỏi :
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà ? . . .
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế !
Ông Hai trả tiền nước , đứng đậy , chèm chẹp miệng , cười nhạt một tiếng ,vươn vai nói to :
- Hà , nắng gớm , về nào . . .
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác , rồi đi thẳng . Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo . Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú :
- Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó ! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương . Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát .
Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi . Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà .
Về đến nhà ông Hai nằm vật ra giường , mấy đứa trẻ thấy bố hôm nay có vẻ khác , len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau .
Nhìn lũ con, tủi thân , nước mắt ông lão cứ giàn ra . Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư ? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi ư ? Khốn nạn , bằng ấy tuổi đầu . . . Ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên :
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này .
( Kim Lân , Làng )
TiẾT 64 :
Đối thoại,độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
I/ Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự.
1. Ví dụ : Đoạn trích “Làng” của Kim Lân
2. Nhận xét : c
? Những câu như : Chúng nó…bằng
ấy tuổi đầu …là những câu ai hỏi ai ?Tại sao trước những câu này không có gạch đầu dòng như những câu nêu ở a, b ?
. Đó là lời của ông Hai hỏi chính mình
nhưng không phát ra thành tiếng mà
chỉ âm thầm diễn ra trong suy nghĩ và
tình cảm của ông -> Thể hiện tâm trạng
dằn vặt, đớn đau của ông Hai trong
những phút giây nghe tin làng chợ Dầu theo giặc.
=> Độc thoại nội tâm .
? Thế nào là độc thoại nội tâm ?
Độc thoại nội tâm là nói với chính mình không thốt ra thành lời ; không có gạch đầu dòng.



? Độc thoại và độc thoại nội tâm giống và khác nhau như thế nào ?
 Giống : đều là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc ai đó trong tưởng tượng .
 Khác nhau :
Độc thoại
Độc thoại nội tâm
- Nói thành lời .
- Câu nói có gạch đầu dòng
- Không thành lời ( suy nghĩ ).
- Không có gạch đầu dòng .
? Vậy trong văn bản trên có những hình thức diễn đạt nào ? Tác dụng ?
Có ba hình thức diễn đạt : Đối thoại , độc thoại , độc thoại nội tâm .
Tạo cho câu chuyện có không khí như cuộc sống thật , thể hiện thái độ căm giận của ông Hai .Qua đó khắc họa sâu sắc tâm trạng dằn vặt , đau đớn khi nghe tin làng Chợ Dầu theo giặc .
Ghi nhớ :
 Đối thoại, độc thoại,độc thoại nội tâm là những hình thức quan
trọng để thể hiện nhân vật trong văn bản tự sự.
 Đối thoại là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người. Trong
văn bản tự sự, đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp ( mỗi lượt lời là 1 gạch đầu dòng ).
 Độc thoại là lời của 1 người nào đó nói với chính mình hoặc nói với 1 ai đó trong tưởng tượng. Trong văn bản tự sự, Khi người độc thoại nói thành lời thì phía trước câu nói có gạch đầu dòng; còn khi không thành lời thì không có gạch đầu dòng . Trường hợp sau gọi là độc thoại nội tâm .
? Thế nào đối thoại, độc thoại, và độc thoại nội tâm ?
TiẾT 64 :
Đối thoại,độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
I/ Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm
trong văn bản tự sự.
1. Ví dụ : Đoạn trích “Làng” của Kim Lân
2. Nhận xét :
* Ghi nhớ :
II/ Luyên tập :

* Bài tập 1

Luy?n T?p
* Bài tập 1 : Phân tích các hình thức đối thoại trong đoạn trích
- Đối thoại : 2 vợ chồng ông Hai
Tâm trạng chán chường, buồn bã, đau khổ và thất vọng của ông Hai trong đêm
nghe tin làng chợ Dầu theo giặc .
Viết một đoạn văn kể chuyện theo đề tài tự chọn , trong đó sử dụng cả hình thức đối thoại , độc thoại và độc thoại nội tâm .
* Bài tập 2
1/ BÀI VỪA HỌC:
- H?c thu?c ghi nh? ( SGK / 178 )
- Hồn th�nh b�i t?p 2 .
- Suu t?m do?n van .


2/ Chu?n b? b�i :
Ti?t 65 : Luy?n nĩi : T? s? k?t h?p v?i ngh? lu?n v� mi�u t? n?i t�m .
- L?p d? cuong cho hai d? : d? 1 , d? 2 v� d? 3 .
Chúc các em học tập tốt !