Bài 13. Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

THAO GI?NG
TUẦN 13
KIỂM TRA BÀI CŨ
LUYỆN TẬP VIẾT ĐOẠN VĂN TỰ SỰ
CÓ SỬ DỤNG YẾU TỐ NGHỊ LUẬN
Đây là đoạn kết của câu chuyện kể về một chuyến thăm quê:
Cả nhà lên đường từ sáng sớm cho kịp tàu. Chú thím em cũng ra tiễn một đoạn xa, tận cổng làng. Rặng tre râm mát cũng nghiêng đầu, vẫy cành tạm biệt. Thế là em hiểu được quê hương. Đó là nơi mồ mả tổ tiên nhiều đời, là nơi thờ cúng dòng họ, nơi những người cùng dòng máu, dù xa xôi đều nhận ra nhau và có tình thân với nhau.
Người viết đã sử dụng những phương thức biểu đạt nào? Tác dụng của những phương thức đó?
TUẦN 13
BÀI MỚI
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM
TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
I.TÌM HIỂU YẾU TỐ ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Có người hỏi:
-Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to:
-Hà, nắng gớm, về nào…
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú:
-Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương. Cái giống Việt gian bán nước thì cứ mỗi đứa một nhát!
Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà.
Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thấy bố hôm nay có vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau.
Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ giàn ra. Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu…. Ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên:
-Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này. (Kim Lân, Làng)
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM
TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
I.TÌM HIỂU YẾU TỐ ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Có người hỏi:
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!
1) Đối thoại
? Trong ba câu đầu đoạn trích, ai nói với ai? Tham gia câu chuyện có ít nhất mấy người? Dấu hiệu nào cho ta thấy đó là một cuộc trò chuyện trao đổi qua lại?
Là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người. Trong văn bản tự sự, đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp (mỗi lượt lời là một lần gạch đầu dòng).
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM
TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
I.TÌM HIỂU YẾU TỐ ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to:
-Hà, nắng gớm, về nào…
1) Đối thoại
? Câu “ _ Hà, nắng gớm, về nào..” ông Hai nói với ai? Đây có phải là một câu đối thoại không? Vì sao?
2) Độc thoại
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM
TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
I.TÌM HIỂU YẾU TỐ ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Có người hỏi:
-Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to:
-Hà, nắng gớm, về nào…
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú:
-Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương. Cái giống Việt gian bán nước thì cứ mỗi đứa một nhát!
Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà.
Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thấy bố hôm nay có vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau.
Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ giàn ra. Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu…. Ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên:
-Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này. (Kim Lân, Làng)
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM
TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
I.TÌM HIỂU YẾU TỐ ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên:
-Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.
1) Đối thoại
2) Độc thoại
*Là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng.
*Trước câu nói có gạch đầu dòng.
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM
TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
I.TÌM HIỂU YẾU TỐ ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu….
1) Đối thoại
2) Độc thoại
*Là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng.
*Không có gạch đầu dòng.
3) Độc thoại nội tâm
? Những câu trên là những câu ai hỏi ai? Tại sao trước những câu này không có gạch đầu dòng như những câu đã nêu ở điểm (a) Và (b)
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM
TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
I.TÌM HIỂU YẾU TỐ ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
1) Đối thoại
Nói thành lời
Gạch đầu dòng -Không thành lời
-Không có gạch
đầu dòng
Khác
Là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng.

Giống
Độc thoại Độc thoại
nội tâm
2) Độc thoại
*Là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng.
*Không có gạch đầu dòng.
3) Độc thoại nội tâm
? So sánh điểm giống và khác của độc thoại và độc thoại nội tâm
*Là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng.
*Trước câu nói có gạch đầu dòng.
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM
TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
I.TÌM HIỂU YẾU TỐ ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
? Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại trong đoạn trích sau đây:
Mãi khuya, bà Hai mới chống gối đứng dậy. Bà lẳng lặng xuống bếp châm lửa ngồi tính tiền hàng. Vãn những tiền cua, tiền bún, tiền đỗ, tiền kẹo… Vẫn cái giọng rì rầm, rì rầm thường ngày.
-Này, thầy nó ạ.
Ông Hai nằm rũ ra trên giường không nói gì.
-Thầy nó ngủ rồi à?
-Gì?
Ông lão khẽ nhúc nhích.
-Tôi thấy người ta đồn…
Ông lão gắt lên:
-Biết rồi!
Bà Hai nín bặt. Gian nhà lặng đi, hiu hắt.
(Kim Lân- Làng)

II.LUYỆN TẬP
1)Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại trong đoạn trích
-3 lời trao của bà Hai
*Hình thức đối thoại:
-3 lời đáp của ông Hai
*Tác dụng:
Làm nổi bật tâm trạng chán chường, buồn bã, đau khổ và thất vọng của ông Hai trong cái đêm nghe tin làng mình theo giặc.
2)Viết một đoạn văn kể chuyện theo đề tài tự chọn có sử dụng các hình thức đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM
TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
I.TÌM HIỂU YẾU TỐ ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
*Hình thức: Viết một đoạn văn tự sự
*Có sử dụng các yếu tố:
- Đối thoại
- Độc thoại
- Độc thoại nội tâm

II.LUYỆN TẬP
1)Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại trong đoạn trích
-3 lời trao của bà Hai
*Hình thức đối thoại:
-3 lời đáp của ông Hai
*Tác dụng:
Làm nổi bật tâm trạng chán chường, buồn bã, đau khổ và thất vọng của ông Hai trong cái đêm nghe tin làng mình theo giặc.
2)Viết một đoạn văn kể chuyện theo đề tài tự chọn có sử dụng các hình thức đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM
TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
“… Biết đem nhau đi đâu bây giờ? Biết đâu người ta chứa bố con ông mà đi bây giờ?... Thật là tuyệt đường sinh sống!.. Hay là quay về làng?... Về mà làm gì cái làng ấy nữa. Chúng nó theo Tây cả rồi. Về làng tức là bỏ kháng chiến, bỏ cụ Hồ…
Nước mắt ông giàn ra. Về làng tức là chịu quay lại làm nô lệ cho thằng Tây.
Ông Hai nghĩ rợn cả người… Ông không thể về cái làng ấy được nữa. Về bây giờ ông chịu mất hết à?
Không thể được! Làng thì yêu thật, nhưng làng theo Tây mất rồi thì phải thù.”
(Kim Lân, Làng)
Trong các câu văn trích trên, có hai câu là lời của người kể, còn lại là lời độc thoại nội tâm của ông Hai. Hãy chỉ ra hai câu của người kể để xác định lời độc thoại nội tâm của ông Hai?
HƯỚNG DẪN HỌC TẬP
1)Bài học:
- Hoàn thành bài tập 2/ 179
- Học bài
2)Bài mới: LUYỆN NÓI: TỰ SỰ KẾT HỢP VỚI NGHỊ LUẬN VÀ MIÊU TẢ NỘI TÂM
-Lập đề cương cho các đề trang 179
-Luyện nói ở nhà để chuẩn bị cho tiết văn nói trên lớp