Bài 13. Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

Xin trân trọng kính chào quý thầy cô về dự giờ thao giảng hôm nay!
GV:Nguyễn Thị Hồng
Trường THCS Nga Thạch
Kiểm tra bài cũ:
Hãy lựa chọn ý đúng nhất trả lời cho câu hỏi sau:
Nhân vật trong văn bản tự sự thường được khắc họa trên những phương diện nào?
A. Ngoại hình, hành động, trang phục của nhân vật.
B. Ngoại hình, hành động, trang phục, nội tâm của nhân vật.
C. Ngoại hình, hành động, trang phục, nội tâm, cử chỉ, ngôn ngữ của nhân vật.


Ngữ văn - Tiết 64:

Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại,độc thoại, độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

Có người hỏi:
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
- ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng,vươn vai nói to:
- Hà, nắng gớm, về nào...
ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người vừa mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo.Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú:
- Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương.Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát!
Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà .
Về đến nhà , ông Hai nằm vật ra giường , mấy đứa trẻ thấy bố hôm nay có vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau .
Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ giàn ra. Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư?. Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu... Ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên:
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giốngViệt gian bán nước để nhục nhã thế này.
Đọc đoạn trích sau:
(Kim Lân, Làng)


- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
Đối thoại
Tiết 64: Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm
trong văn bản tự sự
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại,độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
1. Đối thoại: Là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người. Trong văn bản tự sự, đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp.
- Là lời những người tản cư trò chuyện với nhau ( có ít nhất 2 người tham gia).
-Dấu hiệu : Có dấu gạch đầu dòng ở trước lời trao và lời đáp.
- ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!
Tác dụng: Tạo sự chân thực cho câu chuỵên.
-Thể hiện thái độ căm giận của những người tản cư đối với người dân làng Chợ Dầu.

Tiết 64: Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm
trong văn bản tự sự.
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại,độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại trong đoạn trích sau đây:
Mãi khuya, bà Hai mới chống gối đứng dậy. Bà lẳng lặng xuống bếp châm lửa ngồi tính tiền hàng. Vẫn những tiền cua, tiền bún, tiền đỗ, tiền kẹo... Vẫn cái giọng rì rầm, rì rầm thường ngày.
Này, thầy nó ạ.
Ông Hai nằm rũ ra ở trên giường không nói gì.
Thầy nó ngủ rồi à?
Gì?
Ông lão khẽ nhúc nhích.
Tôi thấy người ta đồn...
Biết rồi!
Bà Hai nín bặt. Gian nhà lặng đi, hiu hắt.
(Kim Lân, Làng)


- Lời bà Hai
- Này thầy nó ạ.
- Lời ông Hai
- Gì?
- ...
- Biết rồi.!
Tác dụng: Với hình thức đối thoại trên, tác giả đã làm nổi bật tâm trạng buồn bã, đau khổ và thất vọng của ông Hai trong cái đêm nghe tin làng mình theo giặc .
Bài tập 1:
- Tôi thấy người ta đồn ...
- Thầy nó ngủ rồi à?

Có người hỏi:
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
- ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng,vươn vai nói to:
- Hà, nắng gớm, về nào...
ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người vừa mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo.Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú:
- Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương.Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát!
Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà .
Về đến nhà , ông Hai nằm vật ra giường , mấy đứa trẻ thấy bố hôm nay có vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau .
Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ giàn ra. Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư?. Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu... Ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên:
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giốngViệt gian bán nước để nhục nhã thế này.
Đọc đoạn trích sau:
(Kim Lân, Làng)
Có dấu gạch đầu dòng trước lời nói.
Nói với chính mình
Nói với những kẻ Việt gian (với người khác) trong tưởng tượng
Tiết 64: Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm
trong văn bản tự sự
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
1). Đối thoại:
2). Độc thoại:
Tác dụng: Thể hiện một cách chân thực và sinh động tâm trạng nhân vật ông Hai khi nghe tin làng Chợ Dầu theo giặc (nỗi tủi nhục bẽ bàng với người khác, với chính mình và sự căm giận đối với những kẻ Việt gian)
- Chúng bay ăn miếng cơm ... nhục nhã thế này.
Tiết 64: Đối thoại , độc thoại , độc thoại nội tâm
trong văn bản tự sự
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
1). Đối thoại:


* Độc thoại:- Là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng. Trong văn bản tự sự, khi người độc thoại nói thành lời thì phía trước câu nói có gạch đầu dòng.

- Là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người. Trong văn bản tự sự, đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp.
2). Độc thoại:

Có người hỏi:
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
- ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng,vươn vai nói to:
- Hà, nắng gớm, về nào...
ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người vừa mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo.Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú:
- Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương.Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát!
Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà .
Về đến nhà , ông Hai nằm vật ra giường , mấy đứa trẻ thấy bố hôm nay có vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau .
Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ giàn ra.
Ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên:
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giốngViệt gian bán nước để nhục nhã thế này.
Đọc đoạn trích sau:
Chúng nó cũng là trẻ con
làng Việt gian đấy ư?. Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn
nạn, bằng ấy tuổi đầu...
(Kim Lân, Làng)
Tác dụng : Thể hiện tâm trạng dằn vặt, đau đớn của ông Hai khi nghe tin làng ông theo giặc tình yêu làng, yêu kháng chiến, yêu đất nước chân thành mà sâu sắc (đặc điểm nổi bật) của nhân vật ông Hai.
Chúng nó cũng là
trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu...

Tiết 64: Đối thoại , độc thoại và độc thoại nội tâm
trong văn bản tự sự
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại,độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
1). Đối thoại:
2). Độc thoại:
* Độc thoại nội tâm:
- Là những câu hỏi của ông Hai tự hỏi chính mình.
Câu hỏi không được nói thành lời (là độc thoại chỉ diễn ra trong ý nghĩ).
- Không có gạch đầu dòng
phía trước câu.
Độc thoại nội tâm
* Độc thoại:
Tiết 64: Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm
trong văn bản tự sự
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại vàđộc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
1). Đối thoại:


* Độc thoại: - Là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng. Trong văn bản tự sự, khi người độc thoại nói thành lời thì phía trước câu nói có gạch đầu dòng.

- Là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người. Trong văn bản tự sự, đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp.
2). Độc thoại:
* Độc thoại nội tâm:
- Là độc thoại nhưng không được nói ra thành lời và không có gạch đầu dòng trước những lời thoại.
Thảo luận nhóm

Câu hỏi: So sánh điểm giống và khác nhau giữa đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm?
- Giống nhau:
* Đối thoại, độc thoại:
+ Khi nói: Là những lời nói của nhân vật.
+ Khi viết: Có dấu gạch đầu dòng ở những lượt lời thoại.

- Khác nhau: + Đối thoại hướng vào đối tượng, chủ đề giao tiếp.
+ Độc thoại không hướng vào chủ đề giao tiếp,
không hướng vào một ai.
+ Độc thoại nội tâm: Là những suy nghĩ của nhân vật, không phát ra thành lời, không có dấu gạch đầu dòng
Nội dung trả lời

II. Luyện tập
Bài tập 1:
Bài tập 2:
Viết một đoạn văn kể chuyện theo đề tài tự chọn, trong đó có sử dụng cả hình thức đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm.

Hướng dẫn làm bài:
- Hình thức: là một đoạn văn.
- Phương thức biểu đạt: Tự sự.
Nội dung:
+ Đề tài tự chọn (Tình bạn, mái trường, thầy cô, học tập, quê hương.)
+ Tình huống: Cuộc hội thoại (Có đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm).
Về nhà:
1). Dựa vào nội dung phần đầu tác phẩm "Chuyện người con gái Nam Xương" của Nguyễn Dữ, hãy đóng vai Trương Sinh kể lại câu chuyện và bày tỏ niềm ân hận.
2)Chuẩn bị bài mới:
Luyện nói: Tự sự kết hợp nghị luận và miêu tả nội tâm.
?
Chúc quý thầy cô mạnh khoẻ hạnh phúc!
Chúc các em chăm ngoan học giỏi!
Chào tạm biệt!