Bài 13. Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

NHiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo về dự giờ thăm lớp
Nguyễn Thị Dung
Người thực hiện:
Trường THCS Hồng Minh
Tiết 64
Đối thoại,độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
I.Đối thoại ,độc thoại,độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự.
1. Đọc VD.
Có người hỏi:
-Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
- ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!
Ông Hai trả tiền nước,đứng dậy,chèm chẹp miệng,cười nhạt một tiếng,vươn vai nói to:
- Hà, nắng gớm, về nào ...
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác,rồi đi thẳng.Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo.Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú:
Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương.
Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát!
Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi.Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà.Về đến nhà,ông Hai nằm vật ra giường,mấy đứa trẻ thấy bố hôm nay có vẻ khác,len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau.
Nhìn lũ con, tủi thân,nước mắt ông lão cứ giàn ra.Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư ? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư ? Khốn nạn,bằng ấy tuổi đầu...Ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên:
-Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.
( Kim Lân- Làng )

2.Tìm hiểu ví dụ .
Nhóm1:
Trong 3 câu đầu đoạn trích ,ai nói với ai? Tham gia câu chuyện có ít nhất mấy người? Dấu hiệu cho ta thấy đó đó là một cuộc trò chuyện trao đổi qua lại?
Nhóm3: Những câu: "Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư?Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư?Khốn nạn bằng ấy tuổi đầu ..."là những câu ai hỏi ai?Tại sao trước những câu này không có gạch đầu dòng?


Nhóm 2:
Câu "-Hà nắng gớm về nào..."ông Hai nói với ai?Đây có phải là câu đối thoại không?Tìm trong đoạn trích câu giống kiểu câu này?
Hoạt động nhóm

Đối thoại,độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
Tiết 64
Nhóm 4: Các hình thức diễn đạt trên có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện diễn biến của câu chuyện,thái độ của những người đàn bà tản cư?Giúp nhà văn thể hiện thành công những diễn biến tâm lí của nhân vật ông Hai như thế nào?
Có người hỏi:
-Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
- ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!
Ông Hai trả tiền nước,đứng dậy,chèm chẹp miệng,cười nhạt một tiếng,vươn vai nói to:
- Hà, nắng gớm, về nào ...
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác,rồi đi thẳng.Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo.Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú:
Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương.
Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát!
Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi.Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà...
Nhìn lũ con, tủi thân,nước mắt ông lão cứ giàn ra.Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư ? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư ? Khốn nạn,bằng ấy tuổi đầu...Ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên:
-Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.
( Kim Lân- Làng )
Tiết 64

Đối thoại,độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
I.Đối thoại ,độc thoại,độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự.
Có người hỏi:
-Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
- ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!
-> Ba câu đầu miêu tả cuộc đối thoại của người phụ nữ tản cư.Có ít nhất 2 người phụ nữ tham gia.
- Trước mỗi lượt lời đều xuống dòng gạch đầu dòng.
1.Đọc VD.
2. Tìm hiểu VD.
- Đối thoại:
+Là hình thức đối đáp,trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người.
+Trước mỗi lượt lời có gạch đầu dòng.
"- Hà, nắng gớm, về nào ..."
-> Lời của ông Hai,nói trống không(giữa trời).
Không thể coi là lời đối thoại.Vì đó là câu nói của ông Hai nói với chính mình một câu bâng quơ,đánh trống lảng ngầm lảng tránhchuyện không vui vừa nghe được.Câu nói không hướng tới người tiếp nhận cụ thể nào;không ai đáp lại->độc thoại.
Có người hỏi:
-Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
- ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!
Ông Hai trả tiền nước,đứng dậy,chèm chẹp miệng,cười nhạt một tiếng,vươn vai nói to:
- Hà, nắng gớm, về nào ...
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác,rồi đi thẳng.Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo.Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú:
Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương.
Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát!
Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi.Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà.Về đến nhà,ông Hai nằm vật ra giường,mấy đứa trẻ thấy bố hôm nay có vẻ khác,len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau.
Nhìn lũ con, tủi thân,nước mắt ông lão cứ giàn ra.Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư ? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư ? Khốn nạn,bằng ấy tuổi đầu...Ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên:
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.


- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.
Tiết 64

Đối thoại,độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
I.Đối thoại ,độc thoại,độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự.
1.Đọc VD.
2. Tìm hiểu VD.
- Đối thoại:
+ Là hình thức đối đáp,trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người.
+Trước mỗi lượt lời có gạch đầu dòng.
- Hà, nắng gớm, về nào ...
- Độc thoại:
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.
+ Là lời của người nào đó nói với chính mình hoặc nói với ai đó trong tưởng tượng.

+ Trong văn bản tự sự,khi người độc thoaị được nói thành lời thì phía trước câu nói phải gạch đầu dòng.

Có người hỏi:
-Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
- ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!
Ông Hai trả tiền nước,đứng dậy,chèm chẹp miệng,cười nhạt một tiếng,vươn vai nói to:
- Hà, nắng gớm, về nào ...
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác,rồi đi thẳng.Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo.Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú:
Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương.
Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát!
Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi.Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà...
Nhìn lũ con, tủi thân,nước mắt ông lão cứ giàn ra. Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư ? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư ? Khốn nạn,bằng ấy tuổi đầu...Ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên:
-Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.
( Kim Lân- Làng )

Tiết 64
Đối thoại,độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
I.Đối thoại ,độc thoại,độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự.
1.Đọc VD.
2. Tìm hiểu VD.
- Đối thoại:
+ Là hình thức đối đáp,trò chuyện giữa haihoặc nhiều người.
+Trước mỗi lượt lời có gạch đầu dòng.
- Độc thoại:
+ Là lời của người nào đó nói với chính mình hoặc nói với ai đó trong tưởng tượng.

+ Trong văn bản tự sự,khi người độc thoaị được nói thành lời thì phía trước câu nói phải gạch đầu dòng;

Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư ?Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư ? Khốn nạn,bằng ấy tuổi đầu...
->Ông Hai tự hỏi lòng mình,những câu nói này không phát ra thành tiếngmà chỉ âm thầm diễn ra trong suy nghĩ và tình cảm của ông Hai.Chúng thể hiện tâm trạng dằn vặt,đau đớn của ông Hai khi nghe tin dữ làng Chợ Dầu theo giặc.
- Vì không thốt ra thành lời, chỉ nghĩ thầm nên không có gạch đầu dòng.
lời thì không gạch đầu dòng.Trong trường hợp sau gọi là độc thoại nội tâm.
còn khi không thành

Tiết 64
Đối thoại,độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
I.Đối thoại ,độc thoại,độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự.
1.Đọc VD.
- Đối thoại: Là hình thức đối đáp,trò chuyện giữa haihoặc nhiều người.
+Trước mỗi lượt lời có gạch đầu dòng.
- Độc thoại:Là lời của người nào đó nói với chính mình hoặc nói với ai đó trong tưởng tượng.Trong văn bản tự sự,khi người độc thoaị được nói thành lời thì phía trước câu nói phải gạch đầu dòng;còn khi không thành lời thì không có gạch đầudòng.Trong trường hợp sau gọi là độc thoại nội tâm.


2. Tìm hiểu VD.

Tiết 64
Đối thoại,độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
I.Đối thoại ,độc thoại,độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự.
1.Đọc VD.
- Đối thoại: Là hình thức đối đáp,trò chuyện giữa haihoặc nhiều người.Trong văn bản tự sự được thể hiện bằng các gạch đầu dòngở đầu lời trao và lời đáp.
2. Tìm hiểu VD.
- Độc thoại:Là lời của người nào đó nói với chính mình hoặc nói với ai đó trong tưởng tượng.Trong văn bản tự sự,khi người độc thoaị được nói thành lời thì phía trước câu nói phải gạch đầu dòng;còn khi không thành lời thì không có gạch đầudòng.Trong trường hợp sau gọi là độc thoại nội tâm.


Nhóm 4:
Các hình thức diễn đạt trên có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện diễn biến của câu chuyện,thái độ của những người đàn bà tản cư ? Giúp nhà văn thể hiện thành công những diễn biến tâm lí của nhân vật ông Hai như thế nào?

Tiết 64
Đối thoại,độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
I.Đối thoại ,độc thoại,độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự.
1.Đọc VD.
- Đối thoại: Là hình thức đối đáp,trò chuyện giữa haihoặc nhiều người.Trong văn bản tự sự được thể hiện bằng các gạch đầu dòngở đầu lời trao và lời đáp.
2. Tìm hiểu VD.
Nhóm4
- Tạo cho câu chuyện có tính gần gũi như chính cuộc sống thật.
- Thể hiện thái độ căm giận của những người đàn bà tản cư đối với dân làng Chợ Dầu,tạo tình huống để đi sâu vào nội tâm nhân vật.
- Người đọc cảm nhận sâu sắc hơn chiều sâutâm lí của nhân vật ông Hai.Hứng thú hơn trong việc khám phá thế giới nội tâm nhân vật .
- Độc thoại:Là lời của người nào đó nói với chính mình hoặc nói với ai đó trong tưởng tượng.Trong văn bản tự sự,khi người độc thoaị được nói thành lời thì phía trước câu nói phải gạch đầu dòng;còn khi không thành lời thì không có gạch đầudòng.Trong trường hợp sau gọi là độc thoại nội tâm.


Có nhà phê bình văn học cho rằng,những câu hoặc những trường đoạn độc thoại nội tâm trong tác phẩm tự sự được coi là chiếc chìa khoá màu nhiệm để người đọc khám phá thế giới nội tâm phong phú,phức tạp và đầy bí ẩn của con người,đặc biệt là con người hiện đại.Do vậy hình thức này được vận dụng khá phổ biến trong văn học hiện đại vd tác phẩm Làng,Lặng lẽ Sa Pa...
Lưu ý: khi đọc các tác phẩm văn học có những lời đối thoại,độc thoại ,độc thoại nội tâm cần chuyển giọng sao cho phù hợp.Đặc biệt cần vận dụng linh hoạt các hình thức diễn đạt trên khi viết các đoạn văn tự sự ,bài văn tự sự.

Tiết 64
Đối thoại,độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
I.Đối thoại ,độc thoại,độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự.
1.Đọc VD.
- Đối thoại: Là hình thức đối đáp,trò chuyện giữa haihoặc nhiều người.Trong văn bản tự sự được thể hiện bằng các gạch đầu dòngở đầu lời trao và lời đáp.
2. Tìm hiểu VD.
- Độc thoại:Là lời của người nào đó nói với chính mình hoặc nói với ai đó trong tưởng tượng.Trong văn bản tự sự,khi người độc thoaị được nói thành lời thì phía trước câu nói phải gạch đầu dòng;còn khi không thành lời thì không có gạch đầudòng.Trong trường hợp sau gọi là độc thoại nội tâm.


?Dòng nào khái quát nhất vai trò và tác dụng của các hình thức đối thoại và độc thoại,độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự.
A.Làm cho câu chuyện sinh động hơn.
B.Là hình thức quan trọngđể thể hiện nhân vật trong văn bản tự sự.
C..Bộc lộ sự chuyển biến trong tâm lí nhân vật.

Tiết 64
Đối thoại,độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
I.Đối thoại ,độc thoại,độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự.
1. Đọc VD.
* Đối thoại là hình thức đối đáp,trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người.Trước mỗi lượt lời có gạch đầu dòng.
* Độc thoại là lời của người nào đó nói với chính mình hoặc nói với ai đó trong tưởng tượng.Trong văn bản tự sự,khi người độc thoaị được nói thành lời thì phía trước câu nói có gạch đầu dòng; còn khi không thành lời,không có gạch đầu dòng.Trường hợp sau gọi là độc thoại nội tâm.



2. Tìm hiểu VD.
Ghi nhớ
* Đối thoại, độc thoại,độc thoại nội tâm là những hình thức quan trọng để thể hiện nhân vật trong văn bản tự sự.

Tiết 64
Đối thoại,độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
I.Đối thoại ,độc thoại,độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự.
1. Đọc VD.
2. Tìm hiểu VD.
Đối thoại: Là hình thức đối đáp,trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người.Trước mỗi lượt lời có gạch đầu dòng.
Độc thoại:Là lời của người nào đó nói với chính mình hoặc nói với ai đó trong tưởng tượng.Trong văn bản tự sự,khi người độc thoaị được nói thành lời thì phía trước câu nói có gạch đầu dòng; còn khi không thành lời,không có gạch đầu dòng.Trường hợp sau gọi là độc thoại nội tâm.



II.Luyện tập.
Bài tập 1/178
Đối thoại,độc thoại,độc thoại nội tâm là những hình thức quan trọng để thể hiện nhân vật trong văn bản tự sự.
Tiết 64
Đối thoại,độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại trong đoạn trích sau đây:
Mãi khuya, bà Hai mới chống gối đứng dậy. Bà lẳng lặng xuống bếp châm lửa ngồi tính tiền hàng .Vẫn những tiền cua,tiền bún ,tiền đỗ, tiền kẹo ...Vẫn cái gịong rì rầm, rì rầm thường ngày.
-Này,thầy nó ạ.
Ông Hai nằm rũ ra ở trên giường
không nói gì .
- Thầy nó ngủ rồi à?
- Gì?
Ông lão khẽ nhúc nhích .
- Tôi thấy người ta đồn ...
Ông lão gắt lên:
- Biết rồi!
Bà Hai nín bặt.Gian nhà lặng đi, hiu hắt.

I.Đối thoại ,độc thoại,độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự.
1. Đọc VD.
2. Tìm hiểu VD.
II.Luyện tập.
Này,thầy nó ạ.

Thầy nó ngủ rồi à?
Tôi thấy người ta đồn ...
Gì?

Biết rồi!
Bài tập 1/178
Độc thoại:Là lời của người nào đó nói với chính mình hoặc nói với ai đó trong tưởng tượng.Trong văn bản tự sự,khi người độc thoaị được nói thành lời thì phía trước câu nói có gạch đầu dòng; còn khi không thành lời,không có gạch đầu dòng.Trường hợp sau gọi là độc thoại nội tâm.



Ghi nhớ

Đối thoại: Là hình thức đối đáp,trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người.Trước mỗi lượt lời có gạch đầu dòng.
Đối thoại,độc thoại,độc thoại nội tâm là những hình thức quan trọng để thể hiện nhân vật trong văn bản tự sự.
Tiết 64
Đối thoại,độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
I.Đối thoại ,độc thoại,độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự.
1. Đọc VD.
2. Tìm hiểu VD.
II.Luyện tập.
Bài tập 1/178
Độc thoại:Là lời của người nào đó nói với chính mình hoặc nói với ai đó trong tưởng tượng.Trong văn bản tự sự,khi người độc thoaị được nói thành lời thì phía trước câu nói có gạch đầu dòng; còn khi không thành lời,không có gạch đầu dòng.Trường hợp sau gọi là độc thoại nội tâm.



Ghi nhớ

Đối thoại: Là hình thức đối đáp,trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người.Trước mỗi lượt lời có gạch đầu dòng.
Đối thoại,độc thoại,độc thoại nội tâm là những hình thức quan trọng để thể hiện nhân vật trong văn bản tự sự.
Hướng dẫn
Học ở nhà
1. Thuộc phần ghi nhớ.
2. Làm tiếp bài tập.
3. Chuẩn bị viết bài số 3.
Tiết 64
Đối thoại,độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự