Bài 13. Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

Chào mừng các thầy cô giáo và các em học sinh lớp 9A
Người thực hiện: Lương Thị Hải
(ĐHSP Thái Nguyên)
Đọc phần bài tập mà em đã chuẩn bị ở nhà
Kiểm tra bài cũ
Ngoại hình
Nội tâm
Hành động
Trang phục
Ngôn ngữ
NHÂN VẬT
Ngôn ngữ
Nhân vật
Ngôn ngữ
đối thoại
Ngôn ngữ độc thoại
Độc thoại thành lời
Độc thoại nội tâm
Bài 13 – Tiết 64:
Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm
trong văn bản tự sự
I - Tỡm hi?u y?u t? d?i tho?i, d?c tho?i v� d?c tho?i n?i tõm trong van b?n t? s?
1. Do?n trớch
Cú ngu?i h?i :
Sao b?o l�ng Ch? D?u tinh th?n l?m co m�?...
?y th? m� bõy gi? d? d?n ra th? d?y !
Trong ba cõu d?u n�y ai núi v?i ai?
=> 3 cõu d?u miờu t? cu?c d?i tho?i c?a nh?ng ngu?i ph? n? t?n cu núi v? l�ng Ch? D?u.
Tham gia cõu chuy?n cú ớt nh?t m?y ngu?i ?
=> Cú ớt nh?t 2 ngu?i ph? n? t?n cu núi chuy?n v?i nhau.
Cú ngu?i h?i :
Sao b?o l�ng Ch? D?u tinh th?n l?m co m�?...
?y th? m� bõy gi? d? d?n ra th? d?y !
ễng Hai tr? ti?n nu?c, d?ng d?y, chốm ch?p mi?ng, cu?i nh?t m?t ti?ng, vuon vai núi to :
H�, n?ng g?m, v? n�o.
ễng lóo v? v? d?ng l?ng ra ch? khỏc, r?i di th?ng.Ti?ng cu?i núi xụn xao c?a dỏm ngu?i m?i t?n cu lờn ?y v?n dừi theo. ễng nghe rừ cỏi gi?ng chua lanh l?nh c?a ngu?i d�n b� cho con bỳ:
Cha m? tiờn su nh� chỳng nú ! Dúi kh? an c?p an tr?m b?t du?c ngu?i ta cũn thuong. Cỏi gi?ng Vi?t gian bỏn nu?c thỡ c? cho m?i d?a m?t nhỏt !
ễng Hai cỳi g?m m?t xu?ng m� di. ễng thoỏng nghi d?n m? ch? nh�.
V? d?n nh� ụng Hai n?m v?t ra giu?ng. M?y d?a tr? th?y b? hụm nay cú v? khỏc, len lột dua nhau ra d?u nh� choi s?m choi s?i v?i nhau.
Nhỡn lu con, t?i thõn, nu?c m?t ụng lóo c? gi�n ra. Chỳng nú cung l� tr? con l�ng Vi?t gian d?y u ? Chỳng nú cung b? ngu?i ta r? rỳng h?t h?i d?y u ? Kh?n n?n, b?ng ?y tu?i d?u.ễng lóo n?m ch?t hai tay l?i m� rớt lờn:
Chỳng bay an mi?ng com hay mi?ng gỡ v�o m?m m� di l�m cỏi gi?ng Vi?t gian bỏn nu?c d? nh?c nhó th? n�y.
(Kim Lõn, L�ng)
Dấu hiệu nào cho ta thấy đó là một cuộc trò chuyện trao đổi qua lại?
Dấu hiệu: + Có hai lượt lời.
+ Nội dung nói của mỗi người đều hướng tới người tiếp chuyện.
- Hình thức: thể hiện trong đoạn văn bằng hai gạch đầu dòng( hai lượt lời qua lại).
Đối thoại
Đối thoại là hình thức đối đáp trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người. Trong văn bản tự sự, đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp( mỗi lượt lời là một lần gạch đầu dòng)
- Hà, nắng gớm, về nào...
- Chúng bay ăn miếng cơm.....nhục nhã thế này.
Độc thoại
Câu này ông Hai nói với ai? Đây có phải một câu đối thoại không? Vì sao?
Trong đoạn trích còn có câu nào kiểu này không? Hãy dẫn ra các câu đó ?
Độc thoại là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng. Khi người độc thoại nói thi phía trước câu nói có gạch đầu dòng
Nh?ng cõu nhu : "Chỳng nú cung l� tr? con l�ng Vi?t gian d?y u ? Chỳng nú cung b? ngu?i ta r? rỳng h?t h?i d?y u ? Kh?n n?n, b?ng ?y tu?i d?u." l� nh?ng cõu ai h?i ai?
T?i sao tru?c nh?ng cõu n�y l?i khụng cú g?ch d?u dũng nhu nh?ng cõu ? di?m trờn?
Nh?ng cõu trờn ụng Hai t? h?i mỡnh, nh?ng cõu h?i n�y khụng phỏt ra th�nh ti?ng m� ch? õm th?m di?n ra trong suy nghi v� tỡnh c?m c?a ụng Hai. Chỳng th? hi?n tõm tr?ng d?ng v?t, dau d?n c?a ụng Hai trong nh?ng phỳt giõy nghe tin l�ng ụng theo gi?c.
Vỡ ụng khụng th?t ra th�nh l?i, ch? nghi th?m nờn khụng cú g?ch d?u dũng.
D?c tho?i n?i tõm.
Là những câu ông hai tự hỏi mình.
Độc thoại nội tâm là 1 dạng của độc thoại. Khi độc thoại nội tâm người độc thoại không phát thành lời mà chỉ âm thầm diễn ra trong suy nghĩ. Khi viết thi không có gạch đầu dòng.
Cỏc hỡnh th?c di?n d?t trờn cú tỏc d?ng nhu th? n�o trong vi?c th? hi?n di?n bi?n cõu chuy?n v� thỏi d? c?a nh?ng ngu?i t?n cu trong bu?i trua ụng Hai g?p h??
D?c bi?t chỳng dó giỳp nh� van th? hi?n th�nh cụng di?n bi?n tõm lớ c?a nhõn v?t ụng Hai nhu th? n�o?
Th?o lu?n nhúm
- Cỏc hỡnh th?c d?i tho?i t?o cho cõu chuy?n cú khụng khớ nhu cu?c s?ng th?t. Th? hi?n thỏi d? cam gi?n c?a nh?ng ngu?i t?n cu d?i v?i dõn l�ng Ch? D?u, t?o tỡnh hu?ng d? di sõu v�o n?i tõm nhõn v?t.
- Nh?ng hỡnh th?c d?c tho?i v� d?c tho?i n?i tõm giỳp nh� van kh?c h?a du?c sõu s?c tõm tr?ng d?n v?t dau d?n khi nghe tin l�ng Ch? D?u - cỏi l�ng m� ụng luụn l?y l�m t? h�o v� hónh di?n theo gi?c nghia l� l�m cho cõu chuy?n thờm sinh d?ng.

I/ Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự:
1/Đoạn trích
(SGK/176-177)
2/ Ghi nhớ:
( SGK/ 178)
NGÔN NGỮ NHÂN VẬT
ĐỐI THOẠI
ĐỘC THOẠI
ĐỘC THOẠI THÀNH
LỜI
ĐỘC THOẠI NỘI TÂM
D?i tho?i ,d?c tho?i v� d?c tho?i n?i tõm
trong van b?n t? s?
Bài 13- Tiết 64
Lưu ý
Khi sử dụng yếu tố đối thoại,độc thoại,độc thoại nội tâm
phải phù hợp với tình huống truyện,hoàn cảnh và tính cách
nhân vật.
- Khi cần diễn tả những tâm sự kín đáo,chân thực của
nhân vật có thể dùng ngôn ngữ độc thoại. Song để thể hiện
những trăn trở, day dứt,những trạng thái phức tạp,tinh tế
nhất của đời sống tâm hồn nhân vật thì phải cần đến hình
thức độc thoại nội tâm.

II. Luy?n t?p
Phõn tớch tỏc d?ng c?a hỡnh th?c d?i tho?i trong do?n trớch:
Mói khuya, b� Hai m?i ch?ng g?i d?ng d?y. B� l?ng l?ng xu?ng b?p chõm l?a ng?i tớnh ti?n h�ng. V?n nh?ng ti?n cua, ti?n bỳn, ti?n d?, ti?n k?o.V?n cỏi gi?ng rỡ r?m, rỡ r?m thu?ng ng�y.
- N�y, th?y nú ?.
ễng Hai n?m ru ra ? trờn giu?ng khụng núi gỡ.
Th?y nú ng? r?i � ?
Gỡ ?
ễng lóo kh? nhỳc nhớch.
Tụi th?y ngu?i ta d?n.
ễng lóo g?t lờn :
Bi?t r?i !
B� Hai nớn b?t. Gian nh� l?ng di, hiu h?t.
(Kim Lõn, L�ng)
- Này, thầy nó ạ
- Thầy nó ngủ rồi à ?
- Tôi thấy người ta đồn…
Bài 1:
- Gì ?
- Biết rồi !
II/ LUYỆN TẬP
BÀI 1:
Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại trong đoạn trích:
1
2
3
- Này thầy nó ạ.
- Thầy nó ngủ rồi à ?
- Tôi thấy người ta đồn …
-
- Gì ?
- Biết rồi
Tâm trạng chán chường, buồn bã, đau khổ và thất vọng của ông Hai khi nghe tin làng mình theo giặc.
Bài 2: Viết một đoạn văn kể chuyện theo đề tài tự chọn, trong đó sử dụng cả hình thức đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm.
Gợi ý:
Sáng nay, trước khi đi làm, bố dặn mình:
- Ở nhà cho cá ăn hộ bố nhé !
- Vâng ạ.
Vào nhà, mình lấy truyện tranh ra xem, chán thì ra ngắm bể cá của bố. Mấy con cá ba đuôi có cái bụng phệ ơi là phệ,thế mà chúng bơi qua bơi lại trông ỏn ẻn,nhẹ nhàng lắm. Còn mình,bố bảo chỉ vì cái bụng nặng quá nên đi còn chưa vững cứ ngã hoài. Mình cho tay xuống nước định sờ xem cái bụng nó có cứng không thôi, nhưng con cá cứ chạy trốn. Ổ bụng nó căng phồng như quả bóng tí hon, mình muốn biết xem có cái gì ở trong đó. Nhưng bụng gì mà kì thế này, sao mình chỉ bóp nhẹ một cái đã bể cái bụp. Chết chưa, làm sao bây giờ? Mình thả con cá vào bể, rồi chạy tót về phòng. Mình tự nhủ :
- Đồ chơi của bố mau hư quá!
Chúc các em học tốt