Bài 13. Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

12/29/2009
GV: Phùng Ngọc Hồng Thuý
1
KÍNH CHÀO CÁC THẦY CÔ GIÁO
VÀ CÁC EM HỌC SINH THÂN MẾN
12/29/2009
GV: Phùng Ngọc Hồng Thuý
2
TẬP LÀM VĂN 9
12/29/2009
GV: Phùng Ngọc Hồng Thuý
3
12/29/2009
GV: Phùng Ngọc Hồng Thuý
4
Bài học
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM
TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
12/29/2009
GV: Phùng Ngọc Hồng Thuý
5
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM
TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
12/29/2009
GV: Phùng Ngọc Hồng Thuý
6
Có người hỏi:
- Sao bảo làng chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà ?...
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy !
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to:
- Hà, nắng gớm, về nào.
Ông lão vờ vờ đứng lãng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú:
-Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương. Cái giống việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát!
- Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà.
Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thấy bố hôm nay có vẻ khác, len lén đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau.
Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ giàn ra. Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư ? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư ? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu. Ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên:
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.
(Kim Lân, Làng)
12/29/2009
GV: Phùng Ngọc Hồng Thuý
7
Câu hỏi thảo luận:
1/ Câu "- Hà, nắng gớm, về nào." ông Hai nói với ai ? Đây có phải là một câu đối thoại không? Vì sao? Trong đoạn trích còn có câu nào kiểu này không? Hãy dẫn ra các câu đó.
2/ Những câu như: "Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư ? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư ? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu." là những câu ai hỏi ai ? Tại sao trước những câu này không có dấu gạch đầu dòng như những câu:
- Sao bảo làng chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà ?...
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy !
- Hà, nắng gớm, về nào.
12/29/2009
GV: Phùng Ngọc Hồng Thuý
8
1./ - Câu nói " Hà, nắng gớm, về nào ." Ông Hai nói một mình. Đây không phải là một câu đối thoại vì ông nói với chính mình một câu bâng quơ, đánh trống lãng để tìm cách thoái lui ? Lời độc thoại
Trong đoạn trích còn có những câu:
"Ông lão nắm chặt hai tay mà rít lên:
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này !"
2./ Những câu trên là của ông Hai nói chính mình nên không phát ra thành tiếng mà chỉ diễn ra trong suy nghĩ và tình cảm của ông Hai. Chúng thể hiện tâm trạng dằn vặt, đau đớn của ông trong những giây phút nghe tin làng chợ Dầu theo giặc. Vì không thốt ra thành lời, chỉ nghĩ thầm nên không có dấu gạch đầu dòng. ? Độc thoại nội tâm .
12/29/2009
GV: Phùng Ngọc Hồng Thuý
9
* Như vậy vai trò của đối thoại và độc thoại trong văn bản tự sự như thế nào ?
Độc thoại và độc thoại nội tâm là những hình thức quan trọng để thể hiện nhân vật trong văn bản tự sự .
12/29/2009
GV: Phùng Ngọc Hồng Thuý
10

1.Thế nào là đối thoại ?
12/29/2009
GV: Phùng Ngọc Hồng Thuý
11
Đối thoại là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người .

Trong văn bản tự sự đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp (Mỗi lượt lời là một lần gạch đầu dòng )
12/29/2009
GV: Phùng Ngọc Hồng Thuý
12
2.Thế nào là độc thoại và độc thoại nội tâm ?
12/29/2009
GV: Phùng Ngọc Hồng Thuý
13
Độc thoại là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng .

12/29/2009
GV: Phùng Ngọc Hồng Thuý
14

Trong văn bản tự sự, khi người độc thoại nói thành lời thì phía trước câu nói có gạch đầu dòng .




Còn khi người độc thoại nói không thành lời thì không gạch đầu dòng, gọi là độc thoại nội tâm .
12/29/2009
GV: Phùng Ngọc Hồng Thuý
15
II. Luyện tập

Bài tập 1:
Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại trong đoạn trích sau đây:
Mãi khuya, bà Hai mới chống gối đứng dậy. Bà lẳng lặng xuống bếp châm lửa ngồi tính tiền hàng. Vẫn những tiền cua, tiền bún, tiền đỗ, tiền kẹo. Vẫn cái giọng rì rầm thường ngày.
- Này, thầy nó ạ.
Ông Hai nằm rũ ra ở trên giường không nói gì?
-Thầy nó ngủ rồi à?
- Gì?
Ông lão khẽ nhúc nhích.
-Tôi thấy người ta đồn...
ông lão gắt lên:
- Biết rồi !
Bà Hai nín bặt. Gian nhà lặng đi, hiu hắt.
( Kim Lân, Làng)
12/29/2009
GV: Phùng Ngọc Hồng Thuý
16
-Có ba lượt lời trao ( Lời bà Hai ), nhưng chỉ hai lời đáp .
-Lời thoại đầu của bà, ông Hai không đáp lại " nằm rũ ra ở trên giường không nói gì"
-Câu hỏi thứ hai của bà Hai được ông " Khẽ nhúc nhít" đáp bằng một câu hỏi lại bà với từ "Gì ?"
-Lần thứ ba ông cũng chỉ đáp lại của bà một câu cụt lủn, giọng gắt lên : " Biết rồi!"
=>Tái hiện lại cuộc đối thoại này, tác giả đã làm nổi bật được tâm trạng chán chường, buồn bã, đau khổ và thất vọng của ông Hai trong cái đêm nghe tin làng mình theo giặc .
GV: Phùng Ngọc Hồng Thuý
17
12/29/2009

Baứi taọp 2: Vieỏt ủoaùn vaờn
12/29/2009
GV: Phùng Ngọc Hồng Thuý
18
Chuẩn bị luyện nói : Tự sự kết hợp với nghị luận và miêu tả nội tâm .
HS chuẩn bị ở nhà I. 1,2,3 SGK Tr 179 .
Tổ 1: Tâm trạng của em sau khi để xãy ra chuyện có lỗi với bạn.
Tổ 2: Kể lại buổi sinh hoạt lớp, ở đó em đã phát biểu ý kiến để chứng minh Nam là một người bạn rất tốt.
Tổ 3,4:Dựa vào nội dung phần đầu tác phẩm "Chuyện người con gái Nam Xương" hãy đóng vai Trương Sinh để kể lại câu chuyện và bày tỏ niềm ân hận
Vào lớp trình bày trước lớp theo tổ
12/29/2009
GV: Phùng Ngọc Hồng Thuý
19
XIN CHÂN THÀNH CÁM ƠN !
Kính chúc các thầy cô và các em học sinh
vui vẻ, mạnh khoẻ

CHÀO TẠM BIỆT!