Bài 13. Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

Tiết 64
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Giáo viên:
Trường thcs:
Tiết 64
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM
TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ

I. T×m hiÓu yÕu tè ĐỐI THOẠI,
ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI
TÂM TRONG VBTS
1. Tìm hiểu đoạn văn:( sgk )
2. NhËn xÐt:
- Câu 2+3:
+ Đối đáp, trò chuyện giữa ít nhất 2 người
+ Hình thức: có dấu (-) ở đầu lời trao/đáp
=> Đối thoại
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!
Đây là lời của ai nói với ai?
Tham gia câu chuyện có ít
nhất mấy người? Dấu hiệu
nào cho em thấy đây là cuộc
trò chuyện trao đổi qua
lại?
* Đối thoại là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người.
Trong văn bản tự sự, đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp (mỗi lượt lời là một gạch đầu dòng).
Tiết 64
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM
TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ

I. T×m hiÓu yÕu tè ĐỐI THOẠI,
ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI
TÂM TRONG VBTS
1. Tìm hiểu đoạn văn:( sgk )
2. NhËn xÐt:
- Câu 2 + 3:
- Câu 5:
+ Nói với chính mình hoặc với một ai đó trong tưởng tượng
+ Thành tiếng
+ Hình thức: có dấu (-) ở đầu câu nói
=> Độc thoại

- Hà, nắng gớm, về nào…
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.
Câu 5 là lời của ông Hai nói
với ai? Thành tiếng không?
Hình thức của câu được thể
hiện trong văn bản như thế
nào?
Trong đoạn trích, còn
có câu nào ông Hai
cũng tự nói với mình?
- Câu 5 + 20:
*Độc thoại là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng.
Trong văn bản tự sự, khi người độc thoại nói thành lời thì phía trước câu nói có gạch đầu dòng.
Tiết 64
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM
TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ

I. T×m hiÓu yÕu tè ĐỐI THOẠI,
ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI
TÂM TRONG VBTS
1. Tìm hiểu đoạn văn:( sgk )
2. NhËn xÐt:


- Câu 16 -> 18:
+ Tự nói với mình hoặc một ai đó trong tưởng tượng
+ không thành lời
+ Không có dấu (-)
=> Độc thoại nội tâm
Chúng nó cũng là trẻ con làng
Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng
bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư?
Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu…
Dù cũng là những câu
ông Hai tự nói với mình,
nhưng ở đây có gì khác
so với câu 5 và câu 20?
Câu 5+20 ? Câu 16 -> 18
Độc thoại ? Độc thoại nội tâm
*Điểm giống nhau (độc thoại và độc thoại nội tâm) :
Là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng.
*Điểm khác nhau (độc thoại và độc thoại nội tâm) :
Trong văn bản tự sự, khi người độc thoại nói thành lời thì phía trước câu nói có gạch đầu dòng - Độc thoại.
Trong văn bặnt sự, khi người độc thoại không nói thành lời phía trước câu nói không có gạch đầu dòng - Độc thoại nội tâm.

Tiết 64
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM
TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ

I. T×m hiÓu yÕu tè ĐỐI THOẠI,
ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI
TÂM TRONG VBTS
1. Tìm hiểu đoạn văn:( sgk )
2. NhËn xÐt:
- Câu 2+3:
+ Đối đáp, trò chuyện giữa ít nhất 2 người
+ Hình thức: có dấu (-) ở đầu lời trao/đáp
=> Đối thoại
- Câu 5+20:
+ Nói với chính mình hoặc với một ai đó trong tưởng tượng, thành tiếng
+ Hình thức: có dấu (-) ở đầu câu nói
=> Độc thoại
- Câu 16->18:
+ Tự nói với mình hoặc một ai đó trong tưởng tượng, không thành lời
+ Không có dấu (-)
=> Độc thoại nội tâm
Tác dụng: là những hình thức quan trọng thể hiện nhân vật
3. Ghi nhớ: SGK (178)

GHI Nhớ
* Đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm là những hình thức quan trọng để thể hiện nhân vật trong văn bản tự sự.
* Đối thoại là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người.
Trong văn bản tự sự, đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp (mỗi lượt lời là một gạch đầu dòng).
* Độc thoại là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng.
Trong văn bản tự sự, khi người độc thoại nói thành lời thì phía trước câu nói có gạch đầu dòng; còn khi không thành lời thì không có gạch đầu dòng. Trường hợp sau gọi là độc thoại nội tâm.

II. Luyện tập:
1. Bài tập 1:
Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại trong đoạn trích sau:
Mãi khuya, bà Hai mới chống gối đứng dậy. Bà lẳng lặng xuống bếp
châm lửa ngồi tính tiền hàng. Vẫn những tiền cua, tiền bún, tiền đỗ, tiền
kẹo. Vẫn cái giọng rì rầm, rì rầm thường ngày.
- Này, thầy nó ạ.
Ông lão nằm rũ ra ở trên giường không nói gì.
- Thầy nó ngủ rồi à ?
- Gì ?
Ông lão khe khẽ nhúc nhích.
- Tôi thấy người ta đồn.
Ông lão gắt lên:
- Biết rồi !
Bà hai nín bặt. Gian nhà lặng đi, hiu hắt.
(Kim lân, Làng)
Bài tập 1:
Đọc và tìm hiểu hình thức đối thoại trong đoạn trích được đưa ra ở
BT1 – SGK (178)
Có mấy lượt lời trao (lời của bà Hai) ?
Có mấy lượt lời đáp (lời của ông Hai) ?
Em có nhận xét gì về những lời đáp của ông Hai?
Nêu tác dụng của chúng ?
Làm nổi bật tâm trạng chán chường, buồn bã, đau khổ, thất vọng
của ông Hai
Tiết 64
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM
TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ

I. T×m hiÓu yÕu tè ĐỐI THOẠI,
ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI
TÂM TRONG VBTS
1. Tìm hiểu đoạn văn:( sgk )
2. NhËn xÐt:
- Câu 2+3:
+ Đối đáp, trò chuyện giữa ít nhất 2 người
+ Hình thức: có dấu (-) ở đầu lời trao/đáp
=> Đối thoại
- Câu 5+20:
+ Nói với chính mình hoặc với một ai đó trong tưởng tượng, thành tiếng
+ Hình thức: có dấu (-) ở đầu câu nói
=> Độc thoại
- Câu 16->18:
+ Tự nói với mình hoặc một ai đó trong tưởng tượng, không thành lời
+ Không có dấu (-)
=> Độc thoại nội tâm
Tác dụng: là những hình thức quan trọng thể hiện nhân vật
3. Ghi nhớ: SGK (178)
II. LUYỆN TẬP
1. Bài tập 1:
2. Bài tập 2:
Bài tập 2:
Viết một đoạn văn kể chuyện theo đề tài tự chọn, trong đó sử dụng cả hình thức đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm
THAM KHẢO:
Sáng nay, trước khi đi làm, bố
dặn mình:
- Ở nhà, cho cá ăn hộ bố nhé!
- Vâng ạ!
Vào nhà, mình lấy truyện tranh
ra xem, chán thì ra ngắm bể cá
của bố. Mấy con cá ba đuôi có
cái bụng phệ ơi là phệ, thế mà
chúng bơi qua bơi lại trông ỏn ẻn,
nhẹ nhàng lắm. Còn mình, bố bảo
chỉ vì cái bụng nặng quá nên đi
còn chưa vững, cứ ngã oạch hoài.
Sao bụng cá to thế mà không
nặng nhỉ? Mình thò tay xuống
nước định sờ thử xem cái bụng
nó có cứng không thôi, nhưng
con cá cứ chạy trốn. Ô, bụng nó
căng phồng như quả bóng, mình
muốn biết xem có cái gì ở trong
đó. Nhưng bụng gì mà kì thế này,
sao mình chỉ bóp nhẹ một cái đã
vì ®¸nh bụp. Chết chưa, làm sao
bây giờ? Mình thả con cá trở vào
bể, rồi chạy tót về phòng.
Mình tự nhủ:
- Đồ chơi của bố mau hư quá!

Dặn dò
1. Bài tập về nhà: Hoàn thiện bài tập 2
2. Soạn: "Luyện nói: TS kết hợp với NL và miêu tả nội tâm"
Chuẩn bị đề 1 - SGK (179)
Kính chúc
Các em học sinh và các thầy cô giáo
mạnh khoẻ, hạnh phúc.
Xin chân thành cảm ơn !