Bài 13. Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

30/11/2010
Nguyễn Thị Thuỳ Giang – THCS Kỳ Đồng
Chào các em học sinh thân yêu
30/11/2010
Nguyễn Thị Thuỳ Giang – THCS Kỳ Đồng
GV thực hiện: Nguyễn Thị Thuỳ Giang - THCS Kỳ Đồng
các trường THCS Đồng, Giang, khang, phú
Thao giảng áp dụng chuyên đề "Giảng dạy theo chuẩn kiến thức, kỹ năng"
Nhiệt liệt chào Mừng
quý thầy, cô giáo về tham dự chuyên đề
30/11/2010
Nguyễn Thị Thuỳ Giang – THCS Kỳ Đồng
Kiểm tra bài cũ
30/11/2010
Nguyễn Thị Thuỳ Giang – THCS Kỳ Đồng
Có người hỏi:
- Sao bảo làng chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
- ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to:
- Hà, nắng gớm, về nào.
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú:
- Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó! đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương. Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát!
30/11/2010
Nguyễn Thị Thuỳ Giang – THCS Kỳ Đồng
Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà.
Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thấy bố hôm nay có vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau.
Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ giàn ra.
Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu . Ông lão nắm chặt hai tay mà rít lên:
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.
(Kim Lân-Làng)
30/11/2010
Nguyễn Thị Thuỳ Giang – THCS Kỳ Đồng
Đối thoại
Là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa 2 hoặc nhiều người.
Trong văn bản tự sự, đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp.
Có người hỏi :
- Sao bảo làng chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
- ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!
Điều kiện để có đối thoại diễn ra:
- Phải có hoàn cảnh giao tiếp
- Phải có sự hiện diện của người tham giao giao tiếp
- Giữa hai người phải có nhu cầu trao đổi thông tin
30/11/2010
Nguyễn Thị Thuỳ Giang – THCS Kỳ Đồng
Đối thoại
Là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa 2 hoặc nhiều người.
Trong văn bản tự sự, đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp.
- Hà, nắng gớm, về nào.
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái gống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.
30/11/2010
Nguyễn Thị Thuỳ Giang – THCS Kỳ Đồng
- Hà, nắng gớm, về nào.
Đối thoại
Là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa 2 hoặc nhiều người.
Trong văn bản tự sự, đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp.
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái gống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.
Độc thoại
Là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng.
Trong văn bản tự sự khi người độc thoại nói thành lời thì phía trước câu nói có gạch đầu dòng.
30/11/2010
Nguyễn Thị Thuỳ Giang – THCS Kỳ Đồng
Đối thoại
Là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa 2 hoặc nhiều người.
Trong văn bản tự sự, đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp.
Độc thoại
Là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng.
Trong văn bản tự sự khi người độc thoại nói thành lời thì phía trước câu nói có gạch đầu dòng.
- Phải có hoàn cảnh giao tiếp để nhân vật có nhu cầu bộc lộ nội tâm.
- Không cần có sự hiện diện của người tham giao giao tiếp với nhân vật, hoặc nếu có người tham gia giao tiếp thì lời độc thoại đó không hướng vào ai.
Điều kiện để có lời độc thoại:
30/11/2010
Nguyễn Thị Thuỳ Giang – THCS Kỳ Đồng
Đối thoại
Là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa 2 hoặc nhiều người.
Trong văn bản tự sự, đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp.
Độc thoại
Là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng.
Trong văn bản tự sự khi người độc thoại nói thành lời thì phía trước câu nói có gạch đầu dòng.
Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư?
Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu.
30/11/2010
Nguyễn Thị Thuỳ Giang – THCS Kỳ Đồng
Đối thoại
Là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa 2 hoặc nhiều người.
Trong văn bản tự sự, đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp.
Độc thoại
Là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng.
Trong văn bản tự sự khi người độc thoại nói thành lời thì phía trước câu nói có gạch đầu dòng.
Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư?
Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu.
Độc thoại nội tâm
Là lời độc thoại nhưng không được nói ra thành lời
Không có gạch đầu dòng ở những lời thoại.
30/11/2010
Nguyễn Thị Thuỳ Giang – THCS Kỳ Đồng
Đối thoại
Là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa 2 hoặc nhiều người.
Trong văn bản tự sự, đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp.
Độc thoại
Là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng.
Trong văn bản tự sự khi người độc thoại nói thành lời thì phía trước câu nói có gạch đầu dòng.
Độc thoại nội tâm
Là lời độc thoại nhưng không được nói ra thành lời
Không có gạch đầu dòng ở những lời thoại.
30/11/2010
Nguyễn Thị Thuỳ Giang – THCS Kỳ Đồng
Trong đoạn trích sau đây tác giả đã sử dụng hình thức ngôn ngữ nào?
Đêm nay mẹ không ngủ được. Ngày mai là ngày khai trường lớp Một của con. Mẹ sẽ đưa con đến trường, cầm tay con dắt qua cánh cổng, rồi buông tay mà nói: "Đi đi con, hãy can đảm lên, thế giới này là của con, bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra.``
(Cổng trường mở ra - Lí Lan)
Đêm nay mẹ không ngủ được. Ngày mai là ngày khai trường lớp Một của con. Mẹ sẽ đưa con đến trường, cầm tay con dắt qua cánh cổng, rồi buông tay mà nói: "Đi đi con, hãy can đảm lên, thế giới này là của con, bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra.``
(Cổng trường mở ra - Lí Lan)
30/11/2010
Nguyễn Thị Thuỳ Giang – THCS Kỳ Đồng
- Các hình thức đối thoại tạo cho câu chuyện có không khí như cuộc sống thật.
- Những hình thức độc thoại, độc thoại nội tâm đã giúp cho nhà văn khắc họa thành công tâm trạng dằn vặt, đau đớn của ông Hai khi nghe tin làng chợ Dầu theo giặc. Từ tâm trạng ấy để nhà văn khái quát được vẻ đẹp của người nông dân trước cách mạng với tình yêu làng, yêu nước sâu sắc.
Thể hiện thái độ căm giận của những người tản cư đối với dân làng chợ Dầu.
Tạo điều kiện để đưa nhân vật vào tình huống của câu chuyện.
Lưu ý: Đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm là những hình thức quan trọng để thể hiện nhân vật trong văn bản tự sự.
30/11/2010
Nguyễn Thị Thuỳ Giang – THCS Kỳ Đồng
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời góc bể bơ vơ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.
Xót người tựa cửa hôm mai
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ?
Sân Lai cách mấy nắng mưa
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.
30/11/2010
Nguyễn Thị Thuỳ Giang – THCS Kỳ Đồng
Buồn trông của biển chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
30/11/2010
Nguyễn Thị Thuỳ Giang – THCS Kỳ Đồng
,
"Chao ôi! Đối với những người ở quanh ta, nếu ta không cố tìm mà hiểu họ thì ta chỉ thấy họ gàn dở ngu ngốc, bần tiện, xấu xa, bỉ ổi. toàn những cớ để cho ta tàn nhẫn; không bao giờ ta thấy họ là những người đáng thương; không bao giờ ta thương.Vợ tôi không ác nhưng thị khổ quá rồi. Một người đau chân có lúc nào quên được cái chân đau của mình để nghĩ đến một cái gì khác đâu? Khi người ta khổ quá thì người ta chẳng còn nghĩ gì đến ai được nữa. Cái bản tính tốt đẹp bị nỗi buồn đau, ích kỉ che lấp mất. Tôi biết vậy, nên chỉ buồn chớ không nỡ giận".
( Nam Cao, Lão Hạc)
30/11/2010
Nguyễn Thị Thuỳ Giang – THCS Kỳ Đồng
- Này, thầy nó ạ.
Ông Hai vẫn nằm rũ ra trên giường không nói gì.
- Thầy nó ngủ rồi à?
- Gì?
- Tôi thấy người ta đồn..
Ông Hai gắt lên:
- Biết rồi!
Bà Hai im bặt. Gian nhà lặng im hiu hắt.
Tác dụng: Làm nổi bật được tâm trạng chán chường, buồn bã, đau khổ và thất vọng của ông Hai trong cái đêm nghe tin làng mình theo giặc.
Bài tập 1
30/11/2010
Nguyễn Thị Thuỳ Giang – THCS Kỳ Đồng
Đối thoại
Là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa 2 hoặc nhiều người.
Trong văn bản tự sự, đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp.
Độc thoại
Là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng.
Trong văn bản tự sự khi người độc thoại nói thành lời thì phía trước câu nói có gạch đầu dòng.
Độc thoại nội tâm
Là lời độc thoại nhưng không được nói ra thành lời
Không có gạch đầu dòng ở những lời thoại.
30/11/2010
Nguyễn Thị Thuỳ Giang – THCS Kỳ Đồng
Làm bài tập 2 - trang179 (SGK)
+ Tạo được hoàn cảnh giao tiếp.
Thông thường để bộc lộ tâm trạng thì phải tạo dựng tình huống có vấn đề như: nỗi buồn, sự ân hận, trăn trở.
- Nắm vững các hình thức đối thoại, độc thoại nội tâm để viết đoạn văn có hiệu quả hơn.
Chuẩn bị cho tiết luyện nói (SGK-179)
Hướng dẫn về nhà
30/11/2010
Nguyễn Thị Thuỳ Giang – THCS Kỳ Đồng
Xin cảm ơn quý thầy cô giáo cùng các em học sinh!