Bài 13. Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

Thi đua dạy tốt, học tốt
chào mừng
Ngày Nhà Giáo Việt Nam 20-11.
Thi đua dạy tốt, học tốt
chào mừng
Ngày Nhà Giáo Việt Nam 20-11.
Tiết 64: Đối thoại , độc thoại , độc thoại nội tâm
trong văn bản tự sự
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại,độc thoại, độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
Đọc đoạn trích sau:
Có người hỏi:
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
- ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng,vươn vai nói to:
- Hà, nắng gớm, về nào...
ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người vừa mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo.Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú:
- Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương.Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát!
Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà .
Về đến nhà , ông Hai nằm vật ra giường , mấy đứa trẻ thấy bố hôm nay có vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau .
Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ giàn ra. Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đáy ư?. Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu... Ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên:
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giốngViệt gian bán nước để nhục nhã thế này.
Tác dụng: Tạo sự chân thực cho câu chuỵên
-Thể hiện thái độ căm giận của những người tản cư đối với người dân làng Chợ Dầu

Đối
thoại
1). Đối thoại
Tiết 64: Đối thoại , độc thoại , độc thoại nội tâm
trong văn bản tự sự
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại,độc thoại, độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
- Là lời những người tản cư nói (đối đáp, trò chuyện) với nhau (2 hoặc nhiều người)
-Dấu hiệu : Có 2 lượt lời, có gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp
Có gạch đầu dòng
Nói với chính mình
nói với những kẻ Việt gian (với người khác), trong tưởng tượng
Tiết 64: Đối thoại , độc thoại , độc thoại nội tâm
trong văn bản tự sự
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
1). Đối thoại
2). Độc thoại
Tác dụng: Thể hiện một cách chân thực và sinh động tâm trạng nhân vật ông Hai khi nghe tin làng Chợ Dầu theo giặc (nỗi tủi nhục bẽ bàng với người khác, với chính mình và sự căm giận đối với những kẻ Việt gian)
- Chúng bay ăn miếng cơm ... nhục nhã thế này.
Tác dụng : Thể hiện tâm trạng dằn vặt ,đau đớn của ông Hai khi nghe tin làng ông theo giặc ? tình yêu làng, yêu kháng chiến, yêu đất nước chân thành mà sâu sắc ( đặc điểm nổi bật ) của nhân vật ông Hai.
Tiết 64: Đối thoại , độc thoại , độc thoại nội tâm
trong văn bản tự sự
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại,độc thoại, độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
1). Đối thoại
2). Độc thoại
3). Độc thoại nội tâm
Là độc thoại (ông Hai hỏi chính mình)
Câu hỏi không được nói thành lời.
Không có gạch đầu dòng phía trước câu
Độc thoại nội tâm
Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nan, bằng ấy tuổi đầu...
Tiết 64: Đối thoại , độc thoại , độc thoại nội tâm
trong văn bản tự sự
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại,độc thoại, độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
1). Đối thoại
3). Độc thoại nội tâm
2). Độc thoại

* Ghi nhớ :
1. Khái niệm
Tiết 64: Đối thoại , độc thoại , độc thoại nội tâm
trong văn bản tự sự
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại,độc thoại, độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
1). Đối thoại
3). Độc thoại nội tâm
2). Độc thoại
Bài tập trắc nghiệm:
Chọn câu trả lời đúng và đủ nhất
1). Trong văn bản tự sự, đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm là những hình thức ngôn ngữ nào?
A. Ngôn ngữ tác giả
B. Ngôn ngữ nhân vật
A. Hình thức đối thoại tạo không khí chân thực cho câu chuyện, góp phần thể hiện thái độ và tình cảm của nhân vật .
2). Trong văn bản tự sự đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm có ý nghĩa như thế nào?
B. Hình thức độc thoại, nhất là độc thoại nội tâm thể hiện được những diễn biến hết sức phức tạp và tinh tế trong thế giới nội tâm của nhân vật, góp phần khắc họa tính cách và phẩm chất nhân vật
C. Đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm là những hình thức quan trọng để thể hiện nhân vật, làm cho câu chuyện và hình ảnh nhân vật hiện lên chân thực , sinh động và rõ nét hơn.
Tiết 64: Đối thoại , độc thoại , độc thoại nội tâm
trong văn bản tự sự
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại,độc thoại, độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
1). Đối thoại
3). Độc thoại nội tâm
2). Độc thoại

* Ghi nhớ :
1. Khái niệm
2.ý nghĩa, tác dụng
N.1,2 - Tại sao nhà văn không để ông Hai nghĩ trong đầu (độc thoại nội tâm) câu "Chúng bay ...đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này" .
N.3,4- ngược lại, tại sao không để ông Hai nói thành lời với mình (độc thoại) hoặc với ai đó (đối thoại ) những suy nghĩ : "Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? ..., bằng ấy tuổi đầu..."

- Nếu không để ông nói thành lời mà chỉ nghĩ trong đầu (độc thoại) câu: Chúng bay ... nhục nhã thế này" sẽ không thể hiện được sự căm giận đến phẫn uất của ông với bọn Việt gian, hơn nữa như vậy cũng không phù hợp với tính cách bộc trực của ông.
- Nếu để ông nói thành lời những suy nghĩ : "Chúng nó cũng là trẻ con... bằng ấy tuổi đầu" sẽ không diễn tả được nỗi đau xót, sự giằng xé, day dứt âm thầm của ông Hai khi nghe tin làng theo giặc. Hơn nữa trong tình huống này , với ông ,đó là điều nhục nhã, bẽ bàng, là điều bản thân ông khó có thể thừa nhận với chính mình nên không thể nói thành lời , càng không thể nói với người khác.
* Lưu ý: Sử dụng yếu tố đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm phải phù hợp với tình huống truyện , hoàn cảnh và tính cách nhân vật. Khi cần diễn tả những tâm sự kín đáo chân thực của nhân vật ,có thể dùng ngôn ngữ độc thoại . Song để thể hiện những trăn trở , day dứt , những trạng thái phức tạp, tinh tế nhất của đời sống tâm hồn nhân vật thì thường phải cần đến hình thức độc thoại nội tâm
Tiết 64: Đối thoại , độc thoại , độc thoại nội tâm
trong văn bản tự sự
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại,độc thoại, độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
1). Đối thoại
3). Độc thoại nội tâm
2). Độc thoại

* Ghi nhớ :
1. Khái niệm
2.ý nghĩa, tác dụng :
* Lưu ý:
Tiết 64: Đối thoại , độc thoại , độc thoại nội tâm
trong văn bản tự sự
I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại,độc thoại, độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
II. Luyện tập:
Bài tập 1:
- Lời bà Hai
- Này thầy nó ạ.
- Lời ông Hai
- Gì?
- ...
- Biết rồi.!
Với hình thức đối thoại trên , tác giả đã làm nổi bật tâm trạng buồn bã , đau khổ và thất vọng của ông Hai trong cái đêm nghe tin làng mình theo giặc .
Bài tập 2:
- Thầy nó ngủ rồi à?
- Tôi thấy người ta đồn ...

....
T
ó
m
T
ắ
T
T
H
ú
y
K
I
ề
U
T
I
Ê
N
Đ
i
ề
n
n
g
u
y
ễ
n
Đ
ộ
c
t
h
o
ạ
i
m
i
ê
u
t
ả
t
ố
n
h
ư
Đ
ộ
c
t
h
o
ạ
i
N
ộ
i
t
â
m
Đ
ố
i
t
h
o
ạ
i
t
ự
s
ự
n
h
ị
l
ụ
Â
n
G
k
m
l
â
n
i
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Bài tập 3: Học mà chơi, chơi mà học
* Củng cố:
Về nhà:
1). Tâm trạng của em sau khi để xảy ra một chuyện có lỗi đối với người thân.
2). Dựa vào nội dung phần đầu tác phẩm "Chuyện người con gái Nam Xương" của Nguyễn Dữ, hãy đóng vai Trương Sinh kể lại câu chuyện và bày tỏ niềm ân hận.
* Lưu ý: Sử dụng yếu tố nghị luận, miêu tả nội tâm và các hình thức đối thoại, độc thoại./.
?