Bài 13. Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

NGỮ VĂN 9
TRƯỜNG THCS TRƯƠNG QUANG TRỌNG
GV: Lê Thị Diệu Hiền
KíNH chào QUí THầY, CÔ Về Dự Giờ, THĂM LớP !
Chúc
Các
Em

Một
Tiết
Học

Hiệu
Quả !
GV: Lê Thị Diệu Hiền
28/11/2011
NHÂN VẬT
Ngôn ngữ
Nhân vật
Tập làm văn: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ
ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Ngôn ngữ
Tập làm văn: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ
ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Nhân vật
Tuần 13 - TIẾT 65
Tập làm văn
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI
VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM
TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
I/Tìm hiểu yếu tố đối thoại,độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự.
1.Đọc đoạn trích:
Có người hỏi:
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to:
- Hà, nắng gớm, về nào…
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho con bú:
- Cha mẹ tiên sư nhà nó! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương. Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát!
Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà.
Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thấy bố hôm nay có vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau.
Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ giàn ra. Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu….Ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên:
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.
(Kim Lân-Làng)
Tập làm văn: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ
ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
THẢO LUẬN
Nhóm Đôn-Ki –Hô-Tê
Những câu như: “Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư?Khốn nạn, bằng ấy tuổi
đầu…” là những câu ai hỏi ai? Tại sao trước những câu này không có gạch đầu dòng như những câu ở điểm a,b
Nhóm Chị Dậu
Câu “Hà,nắng gớm, về nào…” là lời của ai? Nói với ai? Có thể coi là câu đối thoại không? Vì sao? Tìm trong đoạn trích kiểu câu như thế.
Nhóm Thúy Kiều
Trong 3 câu đầu đoạn trích Ai nói với ai?Tham gia câu chuyện có ít nhất mấy người? Chỉ ra những dấu hiệu cho thấy đó là Cuộc trò chuyện trao đổi qua lại.
Tập làm văn: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ
ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
(5 phút)
ĐÁP ÁN NHÓM THÚY KIỀU:
Ba câu đầu miêu tả cuộc đối thoại của người phụ
nữ tản cư, có ít nhất hai người phụ nữ tham gia.
Dấu hiệu: Hai lượt lời qua lại, trước mỗi lượt lời đều xuống dòng gạch đầu dòng.
Có người hỏi:
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?......
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy !
Tập làm văn: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ
ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
ĐÁP ÁN NHÓM CHỊ DẬU: Đó là câu nói của ông Hai nói với chính mình (Ông ngầm lảng tránh chuyện không vui vừa nghe được). Câu nói này không hướng tới một người tiếp nhận cụ thể nào cũng không ai đáp lại.
Trong đoạn văn còn có kiểu câu: “Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.” Hai câu đều có gạch đầu dòng.
- Hà, nắng gớm, về nào...
- Chúng bay ăn miếng cơm.....nhục nhã thế này.
Nói với chính mình
Nói với những kẻ Việt gian (với người khác), trong tưởng tượng
Tập làm văn: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ
ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
ĐÁP ÁN NHÓM ĐÔN-KI-HÔ-TÊ:
Những câu trên ông Hai tự hỏi chính mình, không phát ra thành tiếng. Chỉ là những suy nghĩ đang ngầm diễn ra trong lòng Ông Hai.
Đó là tâm trạng quằn quại, đau đớn khi nghe tin dữ làng Chợ Dầu Ông Hai theo giặc. Câu này không có gạch đầu dòng.
“Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu....”
Tập làm văn: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ
ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
 Giống: Đều có dấu gạch đầu dòng
 Khác:
* Đối thoại: Là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người
* Độc thoại: là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng. Câu nói không hướng tới một người tiếp nhận cụ thể nào cũng không ai đáp lại.
Tập làm văn: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ
ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Vậy giữa đối thoại và độc thoại giống và khác nhau như thế nào ?
 Giống: đều là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc ai đó trong tưởng tượng
 Khác:
Tập làm văn: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ
ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Hãy so sánh điểm giống và khác giữa độc thoại và độc thoại nội tâm ?
- Nói thành lời .
- Không thành lời (suy nghĩ ).
- Câu nói có gạch đầu dòng.
- Không có gạch đầu dòng .
Các hình thức diễn đạt trên có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện không khí của câu chuyện và thái độ của người tản cư? Đặc biệt chúng đã giúp nhà văn thể hiện thành công những diễn biến tâm lí của nhân vật ông Hai như thế nào?
Tập làm văn: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ
ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Tác dụng: Hình thức đối thoại tạo cho câu chuyện có không khí như cuộc sống thật, thể hiện thái độ căm giận của những người tản cư đối với làng Chợ Dầu. Những hình thức đối thoại, độc thoại nội tâm đã giúp nhà văn khắc họa sâu sắc tâm trạng dằn vặt, đau khổ của ông Hai khi nghe tin làng Chợ Dầu theo giặc.
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
TRAO ĐỔI NHÓM ĐÔI (1 Phút)
Câu 1: Tại sao nhà văn không để ông Hai nghĩ trong đầu (tức là độc thoại nội tâm) câu:
“ - Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.”
Tập làm văn: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ
ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Câu 2: Tại sao nhà văn không để ông Hai nói thành lời với mình (tức là độc thoại) hoặc với ai đó (đối thoại) những suy nghĩ của ông: “Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn bằng ấy tuổi đầu....”
ĐÁP ÁN
Câu 1:
Nếu không để ông Hai nói thành lời mà chỉ nghĩ trong đầu (độc thoại nội tâm) câu: “- Chúng bay .......nhục nhã thế này” sẽ không thể hiện được sự căm giận đến phẫn uất của ông với bọn Việt gian, hơn nữa như vậy cũng không phù hợp với tính cách bộc trực của ông.
Câu 2:
- Nếu để ông nói thành lời những suy nghĩ: “ Chúng nó cũng là trẻ con..... bằng ấy tuổi đầu” sẽ không diễn tả được nỗi đau xót, sự giằng xé, day dứt âm thầm của ông Hai khi nghe tin làng theo giặc. Hơn nữa trong tình huống này, với ông, đó là điều nhục nhã, bẽ bàng, là điều bản thân ông khó có thể thừa nhận với chính mình nên không thể nói thành lời, càng không thể nói với người khác.
Tập làm văn: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ
ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
LƯU Ý
- Khi sử dụng hình thức đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm phải phù hợp với tình huống truyện, hoàn cảnh và tính cách nhân vật.
- Khi cần diễn tả những tâm sự chân thực của nhân vật có thể dùng ngôn ngữ độc thoại. Song để thể hiện những trăn trở, day dứt, những trạng thái phức tạp, tinh tế nhất của đời sống tâm hồn nhân vật thì phải cần đến hình thức độc thoại nội tâm.
Tập làm văn: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ
ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
GHI NHỚ(SGK)
Tập làm văn: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ
ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
I/Tìm hiểu yếu tố đối thoại,độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự
II/ Luyện tập
Tập làm văn: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ
ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Bài 1
Dòng nào diễn đạt khái quát nhất vai trò và tác dụng của các hình thức đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự?
Tập làm văn: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ
ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
II/ LUYỆN TẬP
BÀI 2: Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại trong đoạn trích:
1
2
3
- Này thầy nó ạ.
- Thầy nó ngủ rồi à ?
- Tôi thấy người ta đồn …
-
- Gì ?
- Biết rồi
Tâm trạng chán chường, buồn bã, đau khổ và thất vọng của ông Hai khi nghe tin làng mình theo giặc.
Tập làm văn: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ
ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Bài 2/ Cho đoạn trích sau. Hãy thêm yếu tố độc thoại nội tâm vào đoạn văn cho hợp lí:
… Trong giờ kiểm tra Toán – An gọi tôi:
- Tú ơi! Xong bài chưa? Cho mình xem bài với.
Tôi trả lời: “ Cậu tự làm đi”.Nói rồi tôi tập trung làm bài. An gọi tôi vài ba lần nữa nhưng tôi im lặng.Thực lòng tôi muốn An tự vươn lên bằng khả năng của mình. Tan buổi học. An gặp tôi giận dỗi: “ Bảo đưa bài cho tớ sao cậu không đưa? Đồ ích kỉ!”. Dứt lời, An bỏ đi chỗ khác. Còn tôi …..
(Tôi đứng lại một mình với bao cảm xúc khó tả. Tại sao An lại giận mình nhỉ? Mình làm thế là tốt cho An mà. An ơi! Rồi cậu sẽ hiểu mình.)
Tập làm văn: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ
ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Tập làm văn: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ
ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Bài 3: Viết một đoạn văn kể chuyện theo đề tài tự chọn, trong đó sử dụng cả hình thức đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm.
Tập làm văn: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ
ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
Bài 3: Viết một đoạn văn kể chuyện theo đề tài tự chọn, trong đó sử dụng cả hình thức đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm.
-Biết vận dụng các yếu tố này trong quá trình làm bài văn tự sự.
-Liên hệ thực tế sử dụng đối thoại,độc thoại và độc thoại nội tâm và rút ra bài học sử dụng đối thoại,độc thoại và độc thoại nội tâm một cách hiểu biết , hiệu quả.
- Làm bài tập 2 SGK /179.
Chuẩn bị cho tiết Luyện nói: Tự sự kết hợp với nghị luận và miêu tả nội tâm.
Phân công: đề 1 nhóm 1, 4 ( tổ 1 – tổ 4 ); đề 2 nhóm 2 (tổ 2 ); đề 3 nhóm 3 ( tổ 3).
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
KÍNH CHÚC SỨC KHOẺ
CÁC THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM !